Tim Cook buông dần Trung Quốc, tìm cách sang Việt Nam xây "thánh địa" iPhone, iPad, Apple Watch mới?

Ai cũng biết iPhone là điện thoại thông minh phổ biến nhất trên thế giới khi Apple bán ra hơn 200 triệu thiết bị mỗi năm, nắm giữ thị phần khổng lồ.

Với lượng smartphone bán ra đều đặn hàng năm, nhiều người sẽ thắc mắc: iPhone được sản xuất ở những đâu và làm thế nào loạt linh kiện ở khắp mọi nơi có thể ráp lại với nhau để tạo thành một thiết bị toàn năng đến vậy?

Linh kiện iPhone đến từ đâu?

Mặc dù dòng chữ Made in China trên iPhone đã giải thích rõ nguồn gốc nhưng không phải mọi linh kiện tạo nên sản phẩm của Apple đều đến từ Trung Quốc, cũng như không phải mọi chiếc iPhone đều được sản xuất tại quốc gia tỷ dân.

Ví dụ, màn hình của iPhone được sản xuất bởi Samsung hoặc LG tại Hàn Quốc, trong khi bộ nhớ flash và DRAM có thể đến từ các nhà máy của Kioxia tại Nhật Bản, và kính Gorilla Glass bảo vệ màn hình được sản xuất từ ​​một nhà máy của Corning tại Mỹ hay Nhật Bản.

Trong khi đó, chip A18 Pro của Apple là silicon nội bộ được thiết kế tại California nhưng được sản xuất bởi công ty bán dẫn Đài Loan (Trung Quốc) TSMC. Thậm chí đến nay, người ta cũng chưa biết được hết danh sách các công ty tham gia vào việc tạo nên iPhone.

Apple cũng hợp tác với các bên thứ ba để tạo các linh kiện nhỏ được tùy biến như IC quản lý nguồn, vi điều khiển USB, chipset không dây và trình điều khiển OLED.

Những thành phần này có thể được lấy từ các công ty lớn như Broadcom và Texas Instruments cũng như các nhà sản xuất nhỏ hơn ở Đông Nam Á. Thậm chí, ở một số quốc gia, Apple còn cố gắng có được lượng coban thô trực tiếp từ thợ mỏ để đảm bảo tình trạng thiếu hụt không ảnh hưởng đến khả năng sản xuất pin.

iPhone được sản xuất và lắp ráp ở đâu?

Khi đã có đủ các linh kiện cần thiết, ai sẽ lắp ráp iPhone trước khi nó đến tay bạn? Các nhà máy ở Trung Quốc đã từng lắp ráp tất cả mọi chiếc iPhone, nhưng hiện nay tình hình đã khác.

Hầu hết các nhà máy chuyên lắp ráp iPhone chính vẫn ở Trung Quốc. Nhà máy lớn nhất, do đối tác Hon Hai Technology Group (Foxconn) điều hành, nằm ở Trịnh Châu (Trung Quốc) sử dụng hơn 300.000 công nhân. Nơi đây được ví như "thành phố" iPhone khi lắp ráp hơn nửa triệu chiếc iPhone chỉ trong một ngày.

Nhưng chẳng có gì tồn tại mãi mãi khi Apple đang tìm cách chuyển một số hoạt động sản xuất sang các nước láng giềng như Ấn Độ và Việt Nam.

Apple không phải là công ty điện tử tiêu dùng duy nhất đa dạng hóa hoạt động bên ngoài Trung Quốc. Samsung và Xiaomi cũng đã đạt được thành công lớn ở các quốc gia châu Á như Samsung nay sản xuất chủ lực tại Việt Nam.

Với những thay đổi gần đây trong thương mại quốc tế, như mức thuế quan cao hơn áp đặt cho Trung Quốc, Apple đã bắt đầu xuất khẩu các mẫu iPhone được sản xuất tại Ấn Độ sang Mỹ để ứng phó

Theo Android Authority, cả Ấn Độ và Việt Nam đều mang lại lợi ích cho các nhà đầu tư nước ngoài muốn thành lập cơ sở sản xuất. Hai quốc gia cũng cho thấy sự ổn định về địa chính trị và kinh tế — những yếu tố đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động sản xuất iPhone của Apple tại Trung Quốc trong nửa thập kỷ trở lại đây.

Tại sao Apple lắp ráp sản phẩm tại Việt Nam?

Android Authority đánh giá Việt Nam có vị trí chiến lược trong chuỗi vận chuyển toàn cầu khi nằm gần các khu vực có chuỗi cung ứng của Apple hiện tại như Trung Quốc, Đài Loan (Trung Quốc), Nhật Bản và các quốc gia khác. Việt Nam cũng có các hiệp định thương mại tự do với các quốc gia Đông Á và là thành viên của Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN).

"Kinh tế Việt Nam cũng có định hướng chú trọng xuất khẩu. Từ các sản phẩm nông nghiệp đến quần áo đến đồ điện tử, quốc gia này đã được hưởng lợi rất nhiều từ các công ty phương Tây đa dạng hóa ra khỏi Trung Quốc", trang tin mô tả.

Apple cũng không phải cái tên xa lạ ở Việt Nam khi công ty trước đó đã lắp ráp các sản phẩm như EarPods có dây cũng như module camera cho iPhone.

Module camera trên nhiều thế hệ iPhone được gia công bởi các đối tác của Apple, có nhà máy đặt tại Việt Nam như LG Innotek.

Và theo nguồn tin của Nikkei, Apple đã bắt đầu lắp ráp AirPods tại Việt Nam vào tháng 3/2020, cũng như phiên bản AirPods Pro cao cấp. Hiện tại, Apple cũng đang chuyển một tỷ lệ đáng kể sản xuất iPad, MacBook và Apple Watch sang Việt Nam.

Gã khổng lồ Cupertino có kế hoạch đạt được những mục tiêu này thông qua các đối tác Hon Hai Technology Group (Foxconn), Pegatron và Wistron.

Theo các báo cáo, Apple đã bắt đầu lắp ráp tại 11 nhà máy do nhiều công ty sản xuất khác nhau điều hành tại Việt Nam vào đầu năm 2022. Vào thời điểm đó, Hon Hai Technology Group (Foxconn) cũng đã được thông qua giấy phép xây dựng nhà máy lắp ráp trị giá 270 triệu USD tại Bắc Giang. Cơ sở này được cho là có đủ năng lực để xuất xưởng tám triệu máy tính và máy tính bảng mỗi năm.

Năm 2024, Tim Cook đã đến thăm Việt Nam và tuyên bố sẽ tăng đầu tư tại đây. Công ty được cho là đã chi 15,84 tỷ USD kể từ khi bước chân vào thị trường.

Nước nào sẽ sản xuất các sản phẩm của Apple tiếp theo?

Ngay cả khi Apple di chuyển sang Nam và Đông Á, phần lớn các cơ sở sản xuất của công ty sẽ vẫn ở Trung Quốc. Một số linh kiện điện tử quan trọng vẫn sẽ đến từ khu vực này nhờ cơ sở hạ tầng có sẵn.

Tuy nhiên, sự thống trị của quốc gia tỷ dân giảm dần theo thời gian khi các đối tác của Apple tiếp tục xây dựng và vận hành các cơ sở bên ngoài Trung Quốc.

Ví dụ như hiện diện của Foxconn tại Ấn Độ và đối thủ Luxshare đang tìm hướng xây dựng các cơ sở sản xuất tại Việt Nam. Năm 2024, công ty thông báo sẽ bắt đầu sản xuất Apple Watch tại Việt Nam trong khu tổ hợp công nghiệp trị giá 150 triệu USD với 22.000 nhân viên.

Theo Android Authority, các dự báo tài chính cho biết ​​quá trình chuyển đổi sẽ diễn ra sớm hơn dự kiến. Một nhà phân tích của JPMorgan đã nói như sau trong một lưu ý gửi đến khách hàng của công ty:

"Việt Nam đang nổi lên như một trung tâm sản xuất linh kiện (mô-đun camera iPhone) và dịch vụ sản xuất điện tử (EMS) của các sản phẩm số lượng nhỏ (Apple Watch, Mac, iPad) và hiện là điểm đến chính cho sản xuất AirPods. Đối với EMS iPhone, Ấn Độ dường như là địa điểm được lựa chọn để đa dạng hóa chuỗi cung ứng khỏi Trung Quốc".

Nhà phân tích này ước tính thêm rằng Apple sẽ chuyển khoảng 25% sản lượng iPhone sang Ấn Độ và 65% lắp ráp AirPods sang Việt Nam vào năm 2025. Các sản phẩm khác cũng có thể chứng kiến ​​một số hoạt động lắp ráp chuyển khỏi Trung Quốc bao gồm iPad, MacBook và Apple Watch.

Trên thực tế, Apple hiện đang sản xuất toàn bộ dòng sản phẩm iPhone 16 tại Ấn Độ, bao gồm cả hai mẫu Pro. Chiến lược mới của Tim Cook đã mang lại lợi nhuận, đặc biệt là khi có những lo ngại về thuế quan.