Thúc đẩy chuyển đổi mô hình KCN theo hướng sinh thái, tuần hoàn, hướng tới Net Zero

Trước yêu cầu cấp thiết về phát triển công nghiệp bền vững và chuyển đổi mô hình tăng trưởng xanh, tuần hoàn, Bộ Tài chính vừa phối hợp với Tổ chức Phát triển Công nghiệp Liên hợp quốc (UNIDO) tổ chức Hội thảo“Hướng dẫn thực hiện Thông tư 05/2025/TT-BKHĐT: Lộ trình chứng nhận khu công nghiệp sinh thái tại Việt Nam”.

Sự kiện thuộc Dự án “Nhân rộng phương pháp tiếp cận khu công nghiệp sinh thái để thúc đẩy kinh tế tuần hoàn tại Việt Nam”(GEIPP Việt Nam), do Chính phủ Thuỵ Sĩ tài trợ thông qua Tổng cục Kinh tế Liên bang Thụy Sĩ (SECO), UNIDO triển khai và Bộ Tài chính làm cơ quan chủ trì. Đây là hoạt động quan trọng nhằm phổ biến nội dung của Thông tư 05/2025/TT-BKHĐT, hướng dẫn thành lập KCN sinh thái tại Việt Nam.

Tại sự kiện, bà Vương Thị Minh Hiếu, Phó Cục trưởng, Cục Đầu tư nước ngoài, Bộ Tài chính khẳng định: "Thông tư 05/2025/TT-BKHĐT không chỉ là bước hoàn thiện khung chính sách về khu công nghiệp sinh thái, mà còn là công cụ thực thi giúp thúc đẩy Chiến lược công nghiệp bền vững Quốc gia trong bối cảnh Việt Nam đang nỗ lực hiện thực hoá các cam kết quốc tế về giảm phát thải ròng và tăng trưởng xanh. Việc triển khai Thông tư 05/2025/TT-BKHĐT sẽ góp phần định hướng lại hoạt động đầu tư, sản xuất trong khu công nghiệp theo hướng tiết kiệm tài nguyên, giảm thiểu ô nhiễm, và nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước”.

Thông tư 05/2025/TT-BKHĐT, ban hành ngày 24/01/2025, có hiệu lực ngày 15/03/2025 hướng dẫn chi tiết về thành lập KCN sinh thái tại Việt Nam. Đây là bước tiến quan trọng trong việc thể chế hóa quy định về KCN sinh thái, tiếp nối Nghị định 35/2022/NĐ-CP, góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển công nghiệp bền vững, giảm thiểu tác động môi trường và tối ưu sử dụng tài nguyên.

Thông tư 05/2025/TT-BKHĐT quy định tiêu chí và quy trình chuyển đổi từ KCN truyền thống sang KCN sinh thái như: tiêu chí xác định KCN sinh thái, cộng sinh công nghiệp, sử dụng hiệu quả tài nguyên và sản xuất sạch hơn; hệ thống báo cáo, cơ sở dữ liệu, diện tích cây xanh, tỷ lệ hạ tầng và hướng dẫn thực hiện các tiêu chí với KCN sinh thái mới thành lập.

“Lộ trình chứng nhận Khu công nghiệp sinh thái là một cột mốc quan trọng trong quá trình chuyển đổi của Việt Nam hướng tới một nền kinh tế xanh, bền vững và cạnh tranh hơn. Khu công nghiệp sinh thái là một giải pháp mạnh mẽ nhằm hài hòa giữa phát triển công nghiệp với bền vững môi trường, mang lại lợi ích cho cả doanh nghiệp và cộng đồng địa phương. Thụy Sỹ tự hào đồng hành chặt chẽ với UNIDO, Bộ Tài chính và các bên liên quan khác để biến tầm nhìn này thành hiện thực. Cùng nhau, chúng ta hướng đến thúc đẩy đổi mới, chia sẻ kinh nghiệm quốc tế và hỗ trợ phát triển kinh tế bền vững,” bà Sibylle Bachmann, Trưởng ban Hợp tác, Đại sứ quán Thụy Sĩ tại Việt Nam, cho biết.

Từ năm 2014, khi khái niệm KCN sinh thái vẫn còn mới ở Việt Nam, các Dự án do UNIDO thực hiện với tài trợ từ SECO đã tiên phong nghiên cứu, vận động chính sách và thử nghiệm mô hình KCN sinh thái tại các KCN Khánh Phú, Gián Khẩu (Ninh Bình), Hòa Khánh (Đà Nẵng), Trà Nóc (Cần Thơ).

Giai đoạn 2020-2024, GEIPP I áp dụng các giải pháp nâng cao năng suất tài nguyên, cải thiện hiệu quả kinh tế, môi trường và xã hội, xây dựng mô hình KCN sinh thái tại các KCN Đình Vũ / DEEP C (Hải Phòng), Amata (Biên Hoà, Đồng Nai) và Hiệp Phước (TP.HCM).

Giai đoạn (2024 - 2028), dự án GEIPP II thúc đẩy kinh tế tuần hoàn và nhân rộng mô hình KCN sinh thái, góp phần giảm tác động khí hậu và hỗ trợ Việt Nam ứng phó với biến đổi khí hậu. Bên cạnh các KCN ở GEIPP I, Dự án giai đoạn II hỗ trợ thêm KCN VSIP (Bắc Ninh), KCN Tân Đô (Tây Ninh) và KCN Nam Cầu Kiền (Hải Phòng).

Sau hơn một thập kỷ nỗ lực, từ vận động ban hành Nghị định 35/2022/NĐ-CP về quản lý các KCN và KKT, đến việc hỗ trợ xây dựng Thông tư 05/2025/TT-BKHĐT, cho tới nay KCN sinh thái đã được Chính phủ công nhận là hướng đi tất yếu cho phát triển công nghiệp bền vững.

Bà Adriana Alzate, Trưởng nhóm kỹ thuật - Điều phối viên Chương trình KCN sinh thái Toàn cầu, UNIDO chia sẻ: "Đây không chỉ là tin vui đối với Việt Nam mà còn là niềm tự hào của UNIDO và tất cả các đơn vị, tổ chức đã đồng hành cùng chương trình . Từ khi bắt đầu hợp tác với Việt Nam vào năm 2014, chúng tôi luôn nỗ lực hỗ trợ quá trình chuyển đổi xanh và phát triển công nghiệp bền vững. Với Nghị định 35/2022/NĐ-CP và Thông tư 05/2025/ TT-BKHDT chúng tôi tin rằng những khu công nghiệp sinh thái tiên phong sẽ sớm xuất hiện, mở ra kỷ nguyên mới cho cho nền công nghiệp bền vững của Việt Nam".

Các chuyên gia đánh giá, với việc ban hành và thúc đẩy thực hiện Thông tư 05/2025/TT-BKHĐT, Việt Nam khẳng định cam kết chuyển đổi mô hình KCN theo hướng sinh thái, tuần hoàn, hướng tới Net Zero vào năm 2050. Đây là bước hoàn thiện quan trọng trong hệ thống pháp lý và là nền tảng thúc đẩy công nghiệp xanh, hiện đại và bền vững. Trong thời gian tới, Bộ Tài chính, UNIDO, SECO và GEIPP Việt Nam sẽ tiếp tục đồng hành cùng các địa phương, KCN và doanh nghiệp trong quá trình triển khai Thông tư, hỗ trợ kỹ thuật, chia sẻ kinh nghiệm và hoàn thiện khung chính sách.