Thống đốc NHNN: Khoản vay đặc biệt với lãi suất 0% chỉ áp dụng trong trường hợp đặc biệt

Theo Dự thảo Luật các tổ chức tín dụng, lần này bổ sung thẩm quyền quyết định việc cho vay đặc biệt của Ngân hàng Nhà nước (NHNN). Theo đó, NHNN được quyết định cho vay đặc biệt có tài sản bảo đảm, không có tài sản bảo đảm với tổ chức tín dụng.

Tài sản bảo đảm của khoản vay đặc biệt từ Ngân hàng Nhà nước theo quy định của Thống đốc NHNN. Lãi suất cho vay đặc biệt của NHNN là 0%/năm. Thẩm quyền quyết định việc cho vay đặc biệt với khoản vay có lãi suất là 0%/năm, khoản vay không có tài sản bảo đảm theo luật hiện hành thuộc về Thủ tướng. Nhưng ở lần sửa luật này cơ quan quản lý đề xuất phân quyền quyết việc này cho Ngân hàng Nhà nước.

Thảo luận về Dự thảo Luật, bà Nguyễn Thị Hồng cho rằng, khoản vay đặc biệt với lãi suất 0%, không tài sản đảm bảo chỉ áp dụng trong trường hợp đặc biệt, khẩn cấp, ảnh hưởng đến thanh khoản của toàn hệ thống tín dụng. Do đó không hẳn là các TCTD thuộc diện kiểm soát đặc biệt mà cả các TCTD có nguy cơ, được đánh giá có rủi ro cũng có thể áp dụng khoản vay này.

Các tổ chức tín dụng được vay đặc biệt từ Ngân hàng Nhà nước khi bị rút tiền hàng loạt để trả cho người gửi tiền; thực hiện phương án phục hồi, chuyển giao bắt buộc. Việc này nhằm giảm bớt khâu trung gian, từ đó, rút ngắn thời gian xử lý, bảo đảm việc thực hiện kịp thời, an ninh, an toàn hệ thống tín dụng.

“Với biến động không ngừng của hệ thống các tổ chức tín dụng và sự phát triển của công nghệ, vấn đề liên quan đến thanh khoản và rút tiền hàng loạt của người dân ngày càng tiềm ẩn nhiều rủi ro. Giờ đây, người dân ở nhà họ cũng có thể sử dụng trang thiết bị điện tử để rút tiền. Vì vậy, việc điều chỉnh quy định theo hướng xử lý nhanh, kịp thời các vấn đề được đặt ra tại dự luật này”, bà Hồng nói.

Cho ý kiến về nội dung này, đại biểu Nguyễn Hữu Thông (Bình Thuận) đánh giá quy định cho vay lãi suất đặc biệt 0%/năm là chính sách hỗ trợ mạnh mẽ với các tổ chức tín dụng đang trong tình trạng đặc biệt khó khăn, nhằm giữ vững an toàn của hệ thống tài chính - ngân hàng.

Tuy nhiên, nếu không gắn với điều kiện áp dụng cụ thể thì có thể dẫn tới tình trạng lạm dụng chính sách, tạo ra rủi ro, làm sai lệch môi trường cạnh tranh giữa các tổ chức tín dụng và tăng áp lực lên ngân sách quốc gia. "Quy định này có khả năng mâu thuẫn với nguyên tắc thị trường, gây ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng nguồn lực Nhà nước nếu không có cơ chế kiểm soát”, ông Thông nói.

Do đó, đại biểu Thông đề nghị quy định cụ thể mức lãi suất 0% chỉ áp dụng cho tổ chức tín dụng thuộc diện kiểm soát đặc biệt, tái cơ cấu bắt buộc hoặc có ảnh hưởng hệ thống đến sự ổn định tài chính quốc gia. Đồng thời, cần bổ sung cơ chế giám sát, công khai và đánh giá hiệu quả việc sử dụng nguồn vay đặc biệt này.

Còn đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) ủng hộ việc cho vay thì phải có tài sản đảm bảo. Trong bất cứ trường hợp nào khi xảy ra sự cố, nếu khách hàng không đủ điều kiện trả lãi và vốn cho ngân hàng thì sẽ bị phát mãi tài sản.

Về thẩm quyền cho vay đặc biệt với lãi suất 0% và không có tài sản đảm bảo, các đại biểu thống nhất theo dự thảo luật giao quyền này từ Thủ tướng cho Thống đốc NHNN để đảm bảo mục tiêu phân cấp, phân quyền. Khi đó NHNN sẽ chịu trách nhiệm hoàn toàn về việc cho vay không có tài sản đảm bảo và lãi suất 0%.