Thị trường chứng khoán Việt Nam: Gạn đục khơi trong

Đây là trao đổi của bà Tạ Thanh Bình - Vụ trưởng Vụ Phát triển thị trường chứng khoán tại Tọa đàm "Đầu tư Tài Chính 2022: Cơ hội trong biến động thị trường chứng khoán” được tổ chức mới đây.

Cơ hội và thách thức

Theo bà Tạ Thanh Bình, sau khi chứng kiến mức tăng vào đầu năm 2022, thị trường chứng khoán Việt Nam đã có mức giảm điểm tương đối mạnh. Thanh khoản thị trường cũng có xu hướng giảm liên tục trong giai đoạn này, giá trị giao dịch bình quân sang tháng 5, thanh khoản chỉ đạt bình quân 17.773 tỷ đồng/phiên, giảm 32% so với tháng 4 và bắt đầu có dấu hiệu hồi phục.

Mặc dù diễn biến giảm điểm đã làm nhiều nhà đầu tư e ngại khi tham gia thị trường, song bà Bình cho biết, vẫn có một số điểm sáng trên thị trường như nhà đầu tư nước ngoài có xu hướng mua ròng trở lại trong những tháng gần đây.

Tính lũy kế từ đầu năm đến ngày 15/6/2022, nhà đầu tư nước ngoài đã mua ròng 2.193 tỷ đồng cổ phiếu. Bên cạnh đó, số lượng tài khoản mở mới tăng mạnh cho thấy các nhà đầu tư vẫn coi đây là kênh đầu tư hấp dẫn trong thời điểm hiện tại.

Ở góc độ chuyên gia, TS. Nguyễn Chí Hiếu - Chuyên gia tài chính ngân hàng cho rằng, mặc dù thị trường chứng khoán có một số điểm sáng, nhưng thời gian gần đây sự suy giảm của thị trường chứng khoán Việt Nam bị tác động chủ yếu bởi việc Fed tăng lãi suất, hơn là vì kinh tế vĩ mô của Việt Nam.

Lý do khiến Fed tăng lãi suất chủ yếu là để kềm chế lạm phát. Tỷ lệ lạm phát cuối tháng 5 của Mỹ đã tăng lên đến 8,6% so với cùng kỳ năm ngoái, một tỷ lệ lạm phát cao nhất trong vòng 40 năm nay và  được dự báo sẽ tiếp tục cho đến cuối năm 2022.

Với Việt Nam, thị trường chứng khoán cũng bị tác động mạnh bởi việc Fed tăng lãi suất. VN -Index giảm khoảng 20% từ đầu năm, và xuống mức thấp nhất 1.169 điểm ngày 22/6, 1 tuần lễ sau khi Fed tăng lãi suất.

“Có thể thấy, sự suy giảm của thị trường chứng khoán Việt Nam bị tác động chủ yếu bởi việc Fed tăng lãi suất, hơn là vì kinh tế vĩ mô của Việt Nam” – TS. Hiếu nói.

Phân tích thêm TS. Nguyễn Chí Hiếu đánh giá rằng, thị trường chứng khoán Việt Nam vẫn còn là một thị trường non trẻ, có phần chịu tác động bởi khối ngoại. Khi Fed tăng lãi suất làm các tài sản định nghĩa trên đồng đô la trở nên hấp dẫn hơn và đã thúc đẩy một phần các nhà đầu tư ngoại trên các thị trường rút tiền đầu tư với lợi suất cao hơn và an toàn hơn. Điều này đưa đến việc các nhà đầu tư bán tháo cổ phiếu trên thị trường.  

Vụ trưởng Vụ Phát triển thị trường chứng khoán cho biết, các dự báo phát triển của thị trường chứng khoán Việt Nam sẽ phụ thuộc khá nhiều vào thị trường chứng khoán toàn cầu. Hiện nay, tình hình kinh tế - chính trị tiếp tục diễn biến phức tạp, tiềm ẩn nhiều rủi ro. Đó là căng thẳng Nga – Ukraine, chính sách phong toả nghiêm ngặt nhằm đối phó với Covid-19 của Trung Quốc, động thái thắt chặt chính sách tiền tệ, tài khoá trên thế giới…đang làm dấy lên lo ngại về khả năng xảy ra khủng hoảng kinh tế. Theo dự báo của IMF, kinh tế thế giới được dự báo sẽ tăng trưởng chậm lại, năm2022 chỉ đạt 3,6%.

“Đặc biệt, yếu tố giá cả lương thực, năng lượng, đặc biệt là dầu mỏ và khí đốt tăng cao tác động tiêu cực đến chi phí đầu vào và lợi nhuận của các doanh nghiệp, đồng thời làm gia tăng áp lực lạm phát lên các nền kinh tế, trong đó có Việt Nam”, bà Bình chỉ ra.

Xác định khẩu vị

Đánh giá về thị trường chứng khoán trong nước, bà Bình nhìn nhận, thị trường vẫn còn có tiềm năng, biểu hiện ở việc số lượng tài khoản chứng khoán mở mới liên tục đến nay đạt gần 5,7 triệu tài khoản mới và hiện mới chiếm khoảng 5% dân số.

Bên cạnh đó, Ngân hàng Nhà nước hiện vẫn đang giữ nguyên mức lãi suất điều hành. Ngoài ra, mức định giá của thị trường chứng khoán Việt Nam vẫn được đánh giá là hợp lý so với các thị trường trong khu vực.

“Thông tin tích cực về kinh tế vĩ mô và hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp khởi sắc cũng sẽ thúc đẩy các nhà đầu tư quan tâm trong thời gian tới”, bà Bình nhận định.

TS. Cấn Văn Lực, chuyên gia tài chính-ngân hàng cũng cho rằng, trong khó khăn thách thức vẫn có nhiều cơ hội khi kinh tế phục hồi, lạm phát cơ bản được kiểm soát và đầu tư công, đầu tư cơ sở hạ tầng được quan tâm, thể chế pháp luật hoàn thiện ở mức độ tốt hơn. Cùng với đó, những sản phẩm dịch vụ chứng khoán mới đã và đang được UBCKNN bổ sung đa dạng hóa. Lợi nhuận của doanh nghiệp niêm yết năm nay vẫn có thể tăng từ 20 - 25%, chỉ thấp hơn mức 30 - 33% của năm ngoái, nhưng nhìn chung vẫn tích cực.

Về triển vọng các kênh đầu tư dài hạn, theo nghiên cứu của Dragon Capital, đầu tư cổ phiếu vẫn là kênh tương đối tích cực, sau đó đến bất động sản, trái phiếu, tiền gửi, vàng và đô la Mỹ. Song, điều đó cũng phụ thuộc nhiều vào khẩu vị của nhà đầu tư.

“Chúng tôi muốn khuyến nghị rằng, vẫn còn rất nhiều cơ hội để đầu tư trên thị trường, nhưng nhà đầu tư phải xác định được khẩu vị rủi ro để có chiến lược phù hợp, đồng thời tiếp cận theo hướng đa dạng hóa hơn, đòn bẩy tài chính hợp lý hơn, hạn chế tâm lý đám đông và tích lũy thêm kiến thức kinh nghiệm...”, TS. Lực khuyến nghị.

Để thị trường phát triển minh bạch, bền vững, bà Bình cho biết, Bộ Tài chính vừa qua cũng đã có động thái về việc hoàn thiện khung pháp lý cho thị trường chứng khoán riêng lẻ hoặc xử lý vi phạm với hoạt động chào bán phát hành trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ

Cùng với đó, từ nay đến cuối năm, Bộ Tài chính sẽ khẩn trương đưa hệ thống công nghệ thông tin vào vận hành.

Bà Bình cho rằng, cần đẩy mạnh công tác thanh tra giám sát thị trường chứng khoán. Tăng cường rà soát, nhận diện các mã cổ phiếu có giao dịch bất thường; xử lý nghiêm các hành vi vi phạm trên thị trường chứng khoán như thao túng chứng khoán, công bố thông tin không đúng sự thật, các hành vi tái phạm, cố tình vi phạm nghĩa vụ báo cáo, công bố thông tin…

Về dài hạn, đẩy mạnh công tác tái cấu trúc thị trường chứng khoán, nâng cao sức cạnh tranh và chất lượng của các định chế trung gian thị trường thông qua việc tiếp tục thực hiện tái cấu trúc công ty chứng khoán, công ty quản lý quỹ theo đề án đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Tiến hành rà soát, phân loại, kiểm tra tại chỗ, xây dựng phương án đối với từng công ty để có biện pháp xử lý phù hợp.

Đồng thời, tăng cường sự tham gia của các định chế đầu tư chuyên nghiệp để đảm bảo thị trường chứng khoán phát triển bền vững, hướng tới việc nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam từ thị trường cận biên lên thị trường mới nổi trong thời gian sớm nhất.