Tại sao giá dầu diesel cao hơn giá xăng?

Trong kỳ điều hành giá xăng dầu ngày 11/10, giá dầu diesel đã tăng tới gần 2.000 đồng/lít trong khi xăng chỉ tăng 560 đồng/lít. Giá xăng RON 92 và RON 95 dao động từ 21.290 đến 22.000 đồng/lít. Giá dầu diesel đạt mức 24.180 đồng/lít, cao vượt trội so với giá xăng. 

Giá dầu diesel vượt giá xăng từ 5/9/2022 đến nay. Trước đó giá xăng luôn cao hơn giá dầu. 

Từ trước đến nay, giá diesel thường thấp hơn tương đối so với giá xăng. Điều này được lý giải do nhu cầu xăng, loại nhiên liệu phổ biến cho các phương tiện cá nhân nhỏ, gọn luôn ở mức cao. Trong khi đó, diesel là nhiên liệu chính cho hầu hết các phương tiện vận tải nặng như động cơ xe tải, xe lửa, máy công nghiệp, xe bus, máy phát điện… Nhu cầu này nhìn chung tăng trưởng ổn định qua nhiều năm. 

Xăng và diesel đều là sản phẩm tinh chế từ dầu thô. Một thùng dầu thô khi chế biến sẽ tạo ra trên 70 lít xăng và khoảng 36 lít diesel. Giá dầu thô tăng vọt trong thời gian qua theo diễn biến cuộc chiến giữa cường quốc dầu mỏ Nga và Ukraine đã khiến xăng và diesel trở nên đắt đỏ trên toàn cầu. Bên cạnh đó là sự khan hiếm hai loại chất đốt phổ biến này. 

Thói quen của người tiêu dùng toàn cầu đã bắt đầu thay đổi khi giá nhiên liệu ngày càng cao, trong khi lạm phát không ngừng gây sức ép lên đời sống hàng ngày. Họ giảm sử dụng các phương tiện cá nhân nhỏ gọn (chạy xăng) và chuyển sang sử dụng phương tiện công cộng, những phương tiện chủ yếu dùng dầu diesel. Nhu cầu tiêu thụ xăng giảm trong khi dầu diesel tăng khiến giá dầu được đẩy tăng nhanh hơn so với giá xăng.

Diesel là nhiên liệu chủ yếu cho các loại phương tiện giao thông và máy móc hạng nặng, do đó các bang tại Mỹ thường đánh thuế diesel cao hơn xăng, để bù đắp hao mòn đường sá công cộng. Tại Mỹ, giá dầu diesel đã cao hơn xăng từ năm 2004 chủ yếu do các sắc thuế. Sự chuyển dịch của người dùng (từ phương tiện cá nhân sang công cộng) góp phần nới rộng khoảng cách giá giữa hai loại nhiên liệu phổ biến này. 

Giá xăng và dầu diesel tại Mỹ từ đầu năm đến nay (đơn vị: USD/gallons - Nguồn: Statista) 

Tại Việt Nam, việc điều chỉnh giá xăng dầu đang dần tiệm cận với mức giá thế giới, theo sát biến động giá thế giới. Giá dầu diesel vì vậy có xu hướng cao hơn giá xăng trong thời gian gần đây. Xu hướng này được dự báo sẽ tiếp tục kéo dài trong tương lai.