Nóng: Lương 17 triệu chưa phải đóng thuế thu nhập cá nhân, bao giờ bắt đầu?

Câu hỏi 1: Theo quy định mới, mức giảm trừ gia cảnh cho bản thân người nộp thuế và cho mỗi người phụ thuộc là bao nhiêu?

A. Bản thân 15 triệu đồng/tháng và người phụ thuộc 6 triệu đồng/tháng.

B. Bản thân 15,5 triệu đồng/tháng và người phụ thuộc 6,2 triệu đồng/tháng. [✔]

C. Bản thân 16 triệu đồng/tháng và người phụ thuộc 6,4 triệu đồng/tháng.

D. Bản thân 16,5 triệu đồng/tháng và người phụ thuộc 6,5 triệu đồng/tháng.

Đáp án đúng là: B. Bản thân 15,5 triệu đồng/tháng và người phụ thuộc 6,2 triệu đồng/tháng.

Giải thích: Sáng 17/10, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chốt tăng mức giảm trừ gia cảnh cho người nộp thuế lên 15,5 triệu đồng/tháng và cho mỗi người phụ thuộc là 6,2 triệu đồng/tháng.

Đây là một sự điều chỉnh rất quan trọng, đánh dấu lần thay đổi đầu tiên kể từ tháng 7/2020 (khi mức giảm trừ được áp dụng là 11 triệu cho bản thân và 4,4 triệu cho người phụ thuộc).

Việc tăng gần 41% này được tính toán dựa trên các chỉ số kinh tế vĩ mô như tốc độ tăng trưởng GDP và thu nhập bình quân đầu người, nhằm đảm bảo chính sách thuế theo kịp với thực tế chi phí sinh hoạt ngày càng leo thang.

Giảm trừ gia cảnh là số tiền được trừ vào thu nhập chịu thuế trước khi tính thuế thu nhập cá nhân. Do đó, việc nâng mức giảm trừ sẽ trực tiếp nâng ngưỡng thu nhập phải nộp thuế, giúp giảm bớt gánh nặng tài chính cho người lao động, đặc biệt là những người có thu nhập ở mức trung bình và phải nuôi dưỡng người phụ thuộc. Sự thay đổi này không chỉ có ý nghĩa về mặt kinh tế mà còn thể hiện sự điều chỉnh chính sách của nhà nước để phù hợp hơn với đời sống người dân.

Câu hỏi 2: Nếu không có người phụ thuộc, người lao động có tổng thu nhập đến mức nào thì chưa phải nộp thuế TNCN (giả định lương đóng bảo hiểm bằng tổng thu nhập)?

A. Khoảng 17 triệu đồng/tháng. [✔]

B. Khoảng 18 triệu đồng/tháng. 

C. Khoảng 19 triệu đồng/tháng.

D. Khoảng 20 triệu đồng/tháng.

Đáp án đúng là: A. Khoảng 17 triệu đồng/tháng.

Giải thích: Người có thu nhập đến 17 triệu đồng/tháng chưa phải nộp thuế. Cách tính như sau: Tổng các khoản được trừ = 15,5 triệu (bản thân) + (17 triệu * 10.5% bảo hiểm) ≈ 17,285 triệu. Do tổng khoản giảm trừ lớn hơn thu nhập nên chưa phải nộp thuế. Mức thu nhập tối đa để không phải nộp thuế là khoảng 17,3 triệu đồng.

Cụ thể hơn, thu nhập tính thuế được xác định bằng công thức: Thu nhập tính thuế = Thu nhập chịu thuế - (Các khoản bảo hiểm bắt buộc + Các khoản giảm trừ).

Trong ví dụ này, thu nhập chịu thuế là 17 triệu đồng. Các khoản bảo hiểm bắt buộc là 10.5% của 17 triệu (bao gồm 8% BHXH, 1.5% BHYT, 1% BHTN). Các khoản giảm trừ bao gồm giảm trừ gia cảnh cho bản thân là 15,5 triệu. Như vậy, tổng số tiền được trừ là 1,785 triệu (bảo hiểm) + 15,5 triệu (bản thân) = 17,285 triệu. Vì tổng số tiền được trừ (17,285 triệu) cao hơn thu nhập chịu thuế (17 triệu) nên thu nhập tính thuế bằng 0, đồng nghĩa với việc người lao động không phải nộp thuế.

Câu hỏi 3: Nếu có 1 người phụ thuộc, người lao động có tổng thu nhập đến mức nào thì chưa phải nộp thuế TNCN (giả định lương đóng bảo hiểm bằng tổng thu nhập)?

A. Khoảng 24,2 triệu đồng/tháng. [✔]

B. Khoảng 23,2 triệu đồng/tháng.

C. Khoảng 22,2 triệu đồng/tháng.

D. Khoảng 21,2 triệu đồng/tháng.

Đáp án đúng là: A. Khoảng 24,2 triệu đồng/tháng.

Giải thích: Tổng mức giảm trừ lúc này bao gồm: 15,5 triệu (bản thân) + 6,2 triệu (1 người phụ thuộc) + các khoản bảo hiểm.

Để xác định ngưỡng thu nhập không phải nộp thuế, ta có thể làm một phép tính chi tiết. Giả sử thu nhập là 24,2 triệu đồng, tiền đóng bảo hiểm là 10.5% của 24,2 triệu, tương đương 2,541 triệu đồng. Tổng các khoản giảm trừ sẽ là: 15,5 triệu (bản thân) + 6,2 triệu (người phụ thuộc) + 2,541 triệu (bảo hiểm) = 24,241 triệu đồng. Con số này cao hơn mức thu nhập 24,2 triệu, do đó thu nhập tính thuế sẽ là con số âm (hoặc bằng 0), và người lao động không phải nộp thuế.

"Người phụ thuộc" theo quy định của pháp luật bao gồm con cái (dưới 18 tuổi hoặc trên 18 tuổi nhưng bị khuyết tật, không có khả năng lao động), cha mẹ, vợ/chồng ở ngoài độ tuổi lao động hoặc bị khuyết tật, và một số trường hợp khác. Để được hưởng mức giảm trừ này, người nộp thuế phải thực hiện thủ tục đăng ký người phụ thuộc với cơ quan thuế. Sự điều chỉnh này giúp đỡ rất nhiều cho các gia đình nhỏ có một con hoặc những người đang phụng dưỡng cha mẹ già.

Câu hỏi 4: Nếu có 2 người phụ thuộc, người lao động có tổng thu nhập đến mức nào thì chưa phải nộp thuế TNCN (giả định lương đóng bảo hiểm bằng tổng thu nhập)?

A. Khoảng 29,1 triệu đồng/tháng.

B. Khoảng 30,1 triệu đồng/tháng.

C. Khoảng 31,1 triệu đồng/tháng. [✔]

D. Khoảng 32,1 triệu đồng/tháng.

Đáp án đúng là: C. Khoảng 31,1 triệu đồng/tháng.

Giải thích: Tổng mức giảm trừ bao gồm: 15,5 triệu (bản thân) + 2 * 6,2 triệu (2 người phụ thuộc) + các khoản bảo hiểm.

Với hai người phụ thuộc, tổng mức giảm trừ gia cảnh cố định đã là 15,5 triệu + 12,4 triệu = 27,9 triệu đồng. Giả sử người lao động có thu nhập 31,1 triệu đồng/tháng, khoản đóng bảo hiểm bắt buộc (10.5%) sẽ là khoảng 3,265 triệu đồng. Như vậy, tổng các khoản được phép trừ khỏi thu nhập chịu thuế là: 27,9 triệu + 3,265 triệu = 31,165 triệu đồng. Con số này một lần nữa cao hơn mức thu nhập, dẫn đến thu nhập tính thuế bằng 0.

Quy định mới này đặc biệt có lợi cho các gia đình có từ hai con trở lên hoặc các cá nhân đang phải gánh vác trách nhiệm chăm sóc nhiều người thân (ví dụ như cả cha và mẹ già). Việc tăng mức giảm trừ đã phản ánh đúng hơn chi phí thực tế ngày càng tăng cho việc nuôi dạy con cái và phụng dưỡng người lớn tuổi, giúp người lao động có thêm một khoản thu nhập ròng đáng kể để cải thiện chất lượng cuộc sống, đầu tư cho giáo dục con cái và chăm sóc sức khỏe gia đình.

Câu hỏi 5: Quy định mới "áp dụng từ kỳ tính thuế 2026" được hiểu chính xác là như thế nào?

A. Áp dụng cho kỳ quyết toán thuế của năm 2025, được thực hiện vào đầu năm 2026.

B. Áp dụng cho tiền lương trả vào ngày 01/01/2026, bất kể đó là lương của tháng nào.

C. Áp dụng cho toàn bộ thu nhập phát sinh trong năm 2026, bắt đầu từ tiền lương của tháng 01/2026. [✔]

D. Chỉ được áp dụng một lần khi người lao động thực hiện quyết toán thuế vào cuối năm 2026.

Đáp án đúng là: C. Áp dụng cho toàn bộ thu nhập phát sinh trong năm 2026, bắt đầu từ tiền lương của tháng 01/2026.

Giải thích: Theo Luật Quản lý thuế, "kỳ tính thuế năm" là năm dương lịch, được tính từ ngày 01/01 đến hết ngày 31/12 của năm đó. Do đó, "kỳ tính thuế 2026" bao gồm tất cả các khoản thu nhập từ tiền lương, tiền công và các khoản thu nhập chịu thuế khác phát sinh trong khoảng thời gian từ ngày 01/01/2026 đến hết ngày 31/12/2026.

Điều này có nghĩa là mức giảm trừ gia cảnh mới sẽ được các doanh nghiệp, tổ chức trả thu nhập áp dụng ngay khi tính và khấu trừ thuế TNCN hàng tháng cho người lao động, bắt đầu từ kỳ lương của tháng 1 năm 2026 (thường được chi trả vào cuối tháng 1 hoặc đầu tháng 2/2026). Người lao động sẽ thấy thu nhập thực nhận (lương net) của mình tăng lên ngay từ kỳ lương đầu tiên của năm 2026, chứ không phải đợi đến cuối năm để làm quyết toán thuế rồi mới được hoàn lại.

Việc quyết toán thuế năm 2026, được thực hiện vào khoảng tháng 3/2027, chỉ là bước tổng hợp lại toàn bộ thu nhập và số thuế đã tạm khấu trừ trong năm để xác định nghĩa vụ thuế cuối cùng.