Rosneft và Lukoil hiện chiếm khoảng một nửa trong tổng hơn 4 triệu thùng dầu thô mà Nga xuất khẩu mỗi ngày. Hai “ông lớn” dầu mỏ này của Nga đã chuyển hướng và tìm được thị trường tiêu thụ ổn định tại châu Á kể từ khi phương Tây áp trần giá 60 USD/thùng vào cuối năm 2022.
Quyết định của Mỹ trừng phạt hai tập đoàn dầu mỏ lớn nhất của Nga đang đe dọa làm gián đoạn tuyến năng lượng then chốt nối Moscow với các khách hàng lớn nhất ở châu Á, dù các chuyên gia cho rằng cú sốc nguồn cung tức thì sẽ chưa xảy ra, theo CNBC.
Bộ Tài chính Mỹ hôm thứ Tư công bố lệnh trừng phạt đối với Rosneft và Lukoil, và cáo buộc Moscow “thiếu thiện chí nghiêm túc” trong việc chấm dứt chiến tranh ở Ukraine. Mục tiêu của các biện pháp này, theo tuyên bố, là “làm suy yếu khả năng tài chính chiến tranh” của Điện Kremlin - đồng thời ám chỉ rằng sẽ còn thêm các biện pháp mới được đưa ra.
Chính phủ Mỹ đặt hạn chót ngày 21/11 cho việc chấm dứt hoặc hủy các hợp đồng hiện có với Rosneft và Lukoil, tức là các doanh nghiệp có gần một tháng để dừng giao dịch. Theo ông Bob McNally, Chủ tịch Rapidan Energy Group, khoảng thời gian này được thiết kế nhằm tránh gây hỗn loạn tức thì trên thị trường dầu, nhưng vẫn tạo sức ép đáng kể lên Nga.
Dữ liệu từ Vanda Insights cho thấy Rosneft và Lukoil chiếm gần 50% lượng dầu thô Nga xuất khẩu, chủ yếu được tiêu thụ tại châu Á kể từ khi phương Tây áp trần giá. Tháng 9 vừa qua, Trung Quốc nhập khoảng 2 triệu thùng dầu Nga mỗi ngày, trong khi Ấn Độ nhận khoảng 1,6 triệu thùng/ngày.
“Đây là bước leo thang đáng kể,” bà Muyu Xu, chuyên gia phân tích dầu thô cấp cao của công ty dữ liệu Kpler, nhận định. “Lệnh trừng phạt mà chính quyền ông Trump áp lên Rosneft và Lukoil có thể tác động mạnh đến xuất khẩu dầu thô Nga bằng đường biển, khiến các khách hàng lớn phải giảm mạnh, hoặc thậm chí ngừng hoàn toàn, việc mua hàng trong ngắn hạn.”
Tại Ấn Độ, lệnh trừng phạt dự kiến sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến nhiều nhà máy lọc dầu phụ thuộc nguồn cung từ Nga. Dữ liệu từ Kpler cho thấy các công ty nhà nước như Indian Oil, Bharat Petroleum, Hindustan Petroleum, cùng các tập đoàn tư nhân lớn như Reliance Industries, HPCL-Mittal Energy Ltd. và ONGC đều nằm trong nhóm dễ bị tác động nhất.
Rosneft hiện nắm gần 50% cổ phần tại Nayara Energy Ltd. - đơn vị vận hành nhà máy lọc dầu Vadinar ở bang Gujarat - có thể gặp khó khăn trong việc xuất khẩu sản phẩm tinh chế thay vì nhập dầu thô.
Sau khi lệnh trừng phạt được công bố, theo Reuters, các nhà máy lọc dầu quốc doanh của Ấn Độ đã bắt đầu rà soát hồ sơ giao dịch để đảm bảo không có lô hàng nào bắt nguồn trực tiếp từ Rosneft hoặc Lukoil.
“Ấn Độ nhiều khả năng sẽ phải rút khỏi các hợp đồng vận chuyển đường biển dài hạn, trong khi dòng chảy dầu qua đường ống sang Trung Quốc có thể vẫn tiếp tục,” bà Emma Li, chuyên gia thị trường dầu của Vortexa, cho biết.
Các nhà máy lọc dầu Trung Quốc cũng sẽ phải thận trọng. Bà Xu cho rằng các doanh nghiệp nhà nước Trung Quốc sẽ rất dè dặt với những chuyến hàng có liên quan đến Rosneft và Lukoil. Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Trung Quốc (CNPC) hiện có thỏa thuận cung cấp dầu qua đường ống với Rosneft, nhưng không có hợp đồng dài hạn cho dầu thô vận chuyển bằng đường biển.
Theo bà Xu, dòng dầu Nga khó bị ngừng hoàn toàn, nhưng sẽ có giai đoạn tạm dừng ngắn hạn.
Ông McNally nhận định các lệnh trừng phạt mới buộc người mua phải tìm cách khác để vận chuyển và thanh toán cho các lô hàng, dẫn đến chi phí và rủi ro cao hơn, và đó chính là điều Washington muốn: cắt giảm lợi nhuận của Moscow mà không cần chặn đứng hoàn toàn xuất khẩu.
Các tập đoàn Indian Oil, Bharat Petroleum, Hindustan Petroleum, ONGC, Reliance Industries và CNPC hiện chưa đưa ra bình luận.
“Đây là động thái mang tính biểu tượng cao, và Washington không thể để mình trông như một con hổ giấy,” bà Vandana Hari, sáng lập Vanda Insights, nhận xét.
Theo các chuyên gia năng lượng, Trung Quốc và Ấn Độ sẽ buộc phải chuyển hướng sang nguồn cung từ Mỹ và OPEC. “OPEC hiện vẫn có công suất dự phòng, đặc biệt là Ả Rập Xê Út. Nhưng khi nhu cầu với nguồn dầu ‘không bị trừng phạt’ tăng lên, giá sẽ nhích cao,” ông John Kilduff, đối tác tại Again Capital, cho biết.
Giá dầu đã bật tăng khoảng 5% trước khi giảm nhẹ sau thông báo của ông Trump. Lúc 2 giờ sáng thứ Năm (giờ ET, tức 1h chiều 23/10 giờ Việt Nam), dầu Brent giao dịch tăng 3,71%, ở mức 64,91 USD/thùng, trong khi dầu WTI của Mỹ tăng 3,93%, lên 60,8 USD/thùng.
Bà Vandana Hari cho rằng lựa chọn thay thế cho Trung Quốc và Ấn Độ lúc này là nguồn dầu thô từ Trung Đông.
Các biện pháp mới của Mỹ khác hẳn với cơ chế áp trần giá trước đây của nhóm G7, vốn cho phép dầu Nga tiếp tục lưu thông nếu được bán dưới 60 USD/thùng. “Điều này dường như đồng nghĩa với việc bạn không thể mua dầu Nga dù ở mức giá nào,” ông Kilduff nói. “Đây là lệnh cấm toàn diện.”
“Đây là một trong những động thái gây chú ý nhất, và Washington không thể tỏ ra yếu thế,” bà Hari nhấn mạnh. “Nhưng câu hỏi lớn hơn là liệu các biện pháp này có được duy trì không… Chỉ một cuộc điện thoại giữa Trump và Putin cũng có thể đảo ngược tình thế 180 độ.”
.jpg "Bí mật đằng sau sự thành công của các CEO: Không làm nhiều hơn, mà làm điều khác biệt!")
