"Hạt ngọc trời" của Việt Nam đã liên tục gây sốt kể từ cuối năm 2023 đến nay sau lệnh cấm xuất khẩu của Ấn Độ khiến các quốc gia tìm đến nước ta để nhập khẩu nguồn cung thay thế.
Theo số liệu thống kê sơ bộ của Tổng cục Hải quan, xuất khẩu gạo của Việt Nam trong tháng 10 đã đạt hơn 788 nghìn tấn với trị giá hơn 505 triệu USD, giảm 3,67% về lượng và giảm 1% kim ngạch so với tháng trước đó.
Lũy kế trong 10 tháng đầu năm nước ta đã xuất khẩu hơn 7,7 triệu tấn gạo, thu về hơn 4,86 tỷ USD, tăng 10,13% về lượng và tăng gần 34% về trị giá so với cùng kỳ năm 2023.
Giá gạo xuất khẩu bình quân đạt 627 USD/tấn, tăng 12% so với 10T/2023.
Xét về thị trường xuất khẩu, Philippines đứng đầu với hơn 3,6 triệu tấn gạo, kim ngạch vượt hơn 2,2 tỷ USD, tăng 38% về lượng và tăng gần 60% về trị giá so với cùng kỳ năm trước. Giá bình quân 615 USD/tấn, tăng 15%.
Đứng thứ 2 là Indonesia với hơn 1 triệu tấn gạo, trị giá hơn 655 triệu USD, tăng 7% về lượng và tăng 20% về kim ngạch so với cùng kỳ. Giá xuất khẩu ghi nhận tăng 12%, tương đương 602 USD/tấn.
Malaysia là nhà nhập khẩu gạo lớn thứ 3 của Việt Nam với trị giá gần 400 triệu USD, tương đương hơn 674 nghìn tấn, tăng mạnh 87% về lượng và tăng 117% về kim ngạch. Giá bình quân đạt 592 USD/tấn, tăng 16% so với cùng kỳ năm 2023.
Ngoài 3 thị trường chủ đạo trên, một quốc gia đang chứng kiến mức nhập khẩu gạo Việt Nam tăng mạnh nhất trong số các thị trường là Ukraine với mức tăng trưởng đến 4 chữ số. Cụ thể, sản lượng gạo Việt xuất sang Ukraine trong 10 tháng đạt 10.834 tấn, tương đương hơn 7,2 triệu USD, tăng 1.486% về lượng và tăng đến 1.545% về trị giá so với cùng kỳ năm 2023.
Tuy nhiên dù là mức tăng mạnh nhất nhưng quốc gia này chỉ chiếm tỷ trọng rất nhỏ, chưa đến 1% trong tổng lượng xuất khẩu của Việt Nam. Ukraine là một quốc gia mạnh về xuất khẩu nông sản, đặc biệt là lúa mì.
Từ đầu vụ đến nay (tính theo niên vụ 2023-2024 từ tháng 7/2023 đến tháng 6/2024), xuất khẩu ngũ cốc của Ukraine đã tăng lên 2,56 triệu tấn - cao hơn so với mức 2 triệu tấn cùng kỳ năm trước (số liệu của Bộ Nông nghiệp Ukraine). đồng thời là nhà cung cấp lúa mì lớn nhất cho Việt Nam kể từ đầu năm đến nay.
Dự báo cả năm 2024, Việt Nam có thể đạt mức xuất khẩu trên 8,5 triệu tấn, tiếp tục duy trì vị thế trong nhóm 3 quốc gia xuất khẩu gạo lớn nhất thế giới, cùng với Ấn Độ và Thái Lan.
Theo các chuyên gia, để đạt được mục tiêu xuất khẩu kỷ lục, ngành lúa gạo Việt Nam cần tập trung vào các giải pháp như: Tiếp tục đẩy mạnh xúc tiến thương mại, mở rộng thị trường mới và khai thác triệt để lợi thế từ các FTA để tăng cường xuất khẩu gạo chất lượng cao.
Bên cạnh đó cần đầu tư nâng cao chất lượng: Tăng cường đầu tư vào sản xuất gạo hữu cơ và gạo cao cấp để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của thị trường quốc tế. Ứng phó biến động thị trường: theo dõi sát tình hình cung cầu toàn cầu, tận dụng cơ hội xuất khẩu trong bối cảnh khan hiếm gạo ở nhiều quốc gia.
