Một doanh nghiệp Nhà nước hưởng lợi lớn nhờ tiêu thụ ô tô, xe máy hồi phục, cổ đông “ngóng” 7.000 tỷ đồng tiền cổ tức

Tổng Công ty Máy động lực và máy nông nghiệp Việt Nam – CTCP (VEAM, mã: VEA) được biết đến là doanh nghiệp lớn nhất ngành ô tô Việt Nam thời điểm hiện tại. Chỉ xét theo giá trị trên sàn chứng khoán, vốn hóa VEAM trên ngưỡng 58.300 tỷ đồng, tương ứng gần 2,4 tỷ USD. Đáng nói, hoạt động kinh doanh chính là sản xuất và bán ô tô tải lại khá mờ nhạt, giá trị của VEAM chủ yếu nằm ở những khoản đầu tư của doanh nghiệp này tại những hãng xe tên tuổi.

Hiện VEAM nắm 30% cổ phần Honda Việt Nam, 20% cổ phần Toyota Việt Nam, 25% cổ phần Ford Việt Nam. Từ đây, doanh nghiệp thu lợi từ khoản đầu tư thông qua phần lợi nhuận được chia, cộng thêm cổ tức tiền mặt hàng nghìn tỷ đồng mỗi năm.

Chỉ tính riêng trong nửa đầu năm 2024, doanh thu thuần đạt hơn 1.900 tỷ, song LNST của VEAM lại cao gần gấp đôi với 3.258 tỷ. Nguyên nhân chính do phần lãi từ công ty liên doanh liên kết đóng góp gần 2.866 tỷ đồng. 

Ngoài ra, theo BCTC công ty mẹ, VEAM còn nhận về gần 5.100 tỷ cổ tức từ Honda Việt Nam trong 6 tháng đầu năm. Các năm trước, khoản tiền cổ tức từ Honda cộng thêm Toyota và Ford cũng lên tới hàng nghìn tỷ.

Do gắn liền với hoạt động của các hãng xe kể trên, nên dù không trực tiếp kinh doanh nhưng kết quả của VEAM sẽ chịu ảnh hưởng lớn từ thị trường xe máy và ô tô. Trong báo cáo mới đây, Chứng khoán BSC đánh giá triển vọng tăng trưởng của VEAM những tháng cuối năm 2024 sang tới năm 2025 ngày một rõ ràng trong bối cảnh thị trường xe khởi sắc.

Doanh số xe máy xuất khẩu và ô tô dự kiến phục hồi mạnh

BSC duy trì dự báo doanh số xuất khẩu xe máy của Honda Việt Nam sẽ đạt 430 nghìn chiếc cả năm 2024, tăng 60%. Chỉ tính trong tháng 7, doanh số xuất khẩu xe máy tăng 83% so với cùng kỳ, tiếp tục đà tăng trưởng vượt bật từ đầu năm 2024. Thị trường nội địa cũng hồi phục tốt với doanh số 3 tháng 5, 6, 7 tăng trưởng tích cực trên 14% sau 17 tháng tăng trưởng âm liên tục.

Với thu nhập của người dân được cải thiện tích cực và độ trễ của các sản phẩm không thiết yếu, BSC duy trì dự báo doanh số xe máy Honda nội địa trong nửa cuối năm 2024 tăng trưởng 3% so với nửa đầu năm, đưa doanh số cả năm lên 1,94 triệu chiếc, giảm 7%.

Đặc biệt, chi phí đầu vào quan trọng như sắt thép, chip, nhựa… giảm nhanh trong khi giá bán sản phẩm chỉ giảm nhẹ cộng thêm việc ra mắt các phiên bản xe mới thúc đẩy giá cao hơn. Từ đó, mức lợi nhuận trên mỗi xe trong quý 2/2024 đã bật tăng mạnh hơn kỳ vọng, BSC dự báo lợi nhuận trên mỗi xe đạt 6,7 triệu đồng/xe trong năm nay, tăng nhẹ 2%.

Tín hiệu khả quan hơn tại thị trường ô tô khi doanh số ô tô trong 6 tháng cuối năm có thể sẽ tiếp đà tăng trưởng 5% so với cùng kỳ nhờ chính sách giảm 50% lệ phí trước bạ có hiệu lực từ 01/09/2024 đến 30/11/2024; Toyota lấy lại thị phần và nền kinh tế phục hồi.

Trong tháng 7/2024, thị phần của Toyota đã tăng tốc lên 27%, các dòng xe được cải thiện nguồn cung giúp Toyota trở lại đường đua doanh số. Đặc biệt BSC kỳ vọng chính sách giảm lệ phí trước bạ lần thứ 4 sẽ giúp doanh số ô tô của nhóm Honda, Toyota, Ford cải thiện.

Cổ tức tiền mặt cao chót vót

Xét theo khía cạnh khác, một trong những yếu tố hấp dẫn của cổ phiếu VEA có thể thu hút dòng tiền chảy vào còn tới từ chính sách cổ tức. Kể từ năm 2018 tới nay doanh nghiệp luôn duy trì tỷ lệ cổ tức hàng chục phần trăm và đều bằng tiền mặt. Với năm 2023, công ty vẫn đang đợi ý kiến của Bộ Công Thương chấp nhận kế hoạch phân phối lợi nhuận và sử dụng 6.691 tỷ đồng dùng để chia cổ tức, tương đương tỷ lệ 50,35% (5.035 đồng/cp); tỷ suất cổ tức đạt 11,3% - hấp dẫn hơn mức gửi tiết kiệm ngân hàng.

Thực tế công ty thường sử dụng hầu hết lợi nhuận để chia cổ tức tiền mặt. Với triển vọng kinh doanh khả quan, BSC cho rằng VEA có đủ nguồn lực để duy trì chính sách cổ tức hấp dẫn trong năm 2024 - 2025.

Cần lưu ý phần lớn số tiền trên sẽ thuộc về cổ đông Nhà nước. Hiện Bộ Công thương đang nắm giữ 88,47% vốn tại doanh nghiệp ô tô này.

Trên thị trường, cổ phiếu VEA chốt phiên 9/9 đạt 43.900 đồng/cp, tăng 28% kể từ đầu năm 2024.