Mô hình “tổ hợp báo chí truyền thông”- bước tiến tất yếu của báo chí

Bày tỏ quan điểm về việc tại Dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi), lần đầu tiên khái niệm “tổ hợp báo chí truyền thông” được đặt ra (tại Điều 14), Luật sư Trương Anh Tú, Chủ tịch TAT Law Firm cho rằng đây là một bước tiến tất yếu để giúp báo chí vượt qua những khó khăn hiện nay. Tuy nhiên, mô hình này chỉ chỉ thực sự hiệu quả khi được quản trị minh bạch và đảm bảo sứ mệnh xã hội của báo chí trong thời đại mới.

Theo đó, trong bối cảnh báo chí truyền thống đang đứng trước những thách thức lớn, từ sự cạnh tranh của mạng xã hội, sự dịch chuyển dòng tiền quảng cáo, cho tới áp lực chuyển đổi số thì việc tìm kiếm mô hình mới để tạo nguồn lực cho báo chí là điều không thể né tránh.

Ông Tú cho rằng khi mô hình “tổ hợp báo chí truyền thông” được chính thức đặt ra trong hệ thống khuôn khổ pháp lý hứa hẹn sẽ có thể mở ra một lối đi mới cho báo chí chính thống.

“Chúng ta không thể để báo chí đứng yên trong một thế giới đang vận động không ngừng. Tổ hợp báo chí nếu được triển khai bài bản có thể tạo nên bước đột phá lớn, giúp các cơ quan báo chí bớt phụ thuộc vào nguồn thu quảng cáo truyền thống và tận dụng sức mạnh của các nguồn lực xã hội”, Luật sư Trương Anh Tú nhìn nhận.

Cũng theo ông Tú, thực tế ở nhiều quốc gia như Hàn Quốc, Singapore hay Đức đã cho thấy, khi báo chí có cơ chế liên kết với các doanh nghiệp truyền thông, công nghệ, họ có thêm nguồn lực để đổi mới hạ tầng kỹ thuật, nâng cao chất lượng nội dung và bắt kịp xu hướng truyền thông toàn cầu.

Ở Việt Nam, báo chí đã có những bước chuyển mình mạnh mẽ – từ việc phát triển báo điện tử, tận dụng mạng xã hội để lan tỏa thông tin, đến việc xây dựng các kênh YouTube, podcast. Tuy nhiên, tất cả vẫn còn bị hạn chế bởi khó khăn tài chính và sự thiếu hụt mô hình liên kết bài bản.

“Trong bối cảnh đó, tổ hợp báo chí truyền thông - như dự thảo nêu - không chỉ là ‘phao cứu sinh’ về tài chính, mà còn là cơ hội để báo chí chính thống phát triển bền vững, hội nhập sâu hơn với thế giới,” Chủ tịch TAT Law firm phân tích.

Quản trị minh bạch để báo chí phát triển bền vững

Về tầm nhìn và sứ mệnh của báo chí trong thời đại mới khi xác định phát triển mô hình tổ hợp báo chí truyền thông gắn với thực tiễn tại Việt Nam hiện nay, theo ông Tú, việc mở không có nghĩa là “buông”, báo chí chính thống phải là tiếng nói của công chúng, chứ không thể trở thành công cụ quảng bá đơn thuần.

Do đó, ông Tú đã chỉ ra việc dự thảo đã đưa ra các điều kiện rất rõ để quản lý tổ hợp báo chí.”

Cụ thể, dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi) yêu cầu các tổ hợp báo chí tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về nội dung, bản quyền, đạo đức nghề nghiệp; không thương mại hóa tin tức, không để báo chí trở thành “sân sau” của các doanh nghiệp; có sự giám sát của cơ quan chủ quản và cơ quan quản lý nhà nước - đảm bảo tính khách quan, trung thực của báo chí.

“Quản trị minh bạch là chìa khóa sống còn. Nếu không có cơ chế giám sát và hành lang pháp lý chặt chẽ, tổ hợp báo chí có thể biến tướng, dẫn tới nguy cơ mất niềm tin của công chúng”, Luật sư Trương Anh Tú nhấn mạnh.

Ba đề xuất để kiến tạo mô hình tổ hợp báo chí

Để đảm bảo mô hình tổ hợp báo chí truyền thông phát huy đúng tinh thần, Luật sư Trương Anh Tú đề xuất 3 khuyến nghị quan trọng:

Thứ nhất, cần phân tách rạch ròi vai trò giữa báo chí và các doanh nghiệp thành viên. Báo chí vẫn phải là người cầm bút trung thực, phản ánh sự thật, phục vụ công chúng. Các doanh nghiệp chỉ nên đóng vai trò hỗ trợ tài chính, công nghệ - không được lấn át nội dung hay định hướng thông tin theo lợi ích riêng.

Thứ hai, cần hoàn thiện khung pháp lý. Theo đó, dự thảo đã có quy định khởi đầu, nhưng cần tiếp tục cụ thể hóa thêm như quy định về tài chính, quản trị nội bộ, kiểm soát xung đột lợi ích… để tránh tình trạng ‘báo hóa’ doanh nghiệp hay ‘doanh nghiệp hóa’ báo chí.

Thứ ba, Nhà nước cần giữ vai trò điều tiết. Mô hình tổ hợp báo chí phải hoạt động trong khuôn khổ luật pháp, bảo đảm báo chí chính thống vẫn giữ được sứ mệnh xã hội, đồng thời đồng hành cùng công cuộc xây dựng và phát triển đất nước.

Theo ông Tú, nếu được triển khai đúng hướng, mô hình tổ hợp báo chí truyền thông sẽ tạo ra một “bộ khung” mới - không chỉ giúp báo chí tồn tại mà còn sẽ lan tỏa được các giá trị cốt lõi là minh bạch, khách quan và sáng tạo.

“Đây cũng là cơ hội để báo chí đồng hành cùng doanh nghiệp trong việc xây dựng thương hiệu, thúc đẩy phát triển bền vững. Báo chí - với sứ mệnh phản ánh sự thật sẽ luôn là người đồng hành tin cậy trong mọi cuộc chuyển mình của kinh tế tư nhân và quốc gia như mục tiêu mà các Nghị quyết 68-NQ/TW và Nghị quyết 198 của Quốc hội đang đặt ra hiện nay”, Luật sư Trương Anh Tú đánh giá.