Không cần khoan sâu vẫn phát hiện mỏ vàng hơn 1.000 tấn trị giá hơn 2 triệu tỷ đồng

Một nhóm địa chất Trung Quốc vừa công bố phát hiện mỏ vàng khổng lồ tại dãy núi Côn Luân, gần biên giới phía tây khu tự trị Tân Cương, với trữ lượng ước tính vượt 1.000 tấn, ước tính trị giá lên đến 80 tỷ USD. Kết quả khảo sát được công bố trong tạp chí khoa học Acta Geoscientica Sinica ngày 4/11. 

Theo He Fubao, kỹ sư cao cấp thuộc Đội địa chất Kashgar, đơn vị chủ trì nghiên cứu, đây là mỏ vàng quy mô siêu lớn đầu tiên được phát hiện tại khu vực này trong nhiều thập kỷ. Trước đó, chỉ trong vòng chưa đầy 1 năm, Trung Quốc đã công bố 2 mỏ vàng khác trên 1.000 tấn ở tỉnh Liêu Ninh và Hồ Nam, nâng tổng số phát hiện lớn lên 3 mỏ, một kỳ tích chưa từng có trong lịch sử khai khoáng thế giới.

Trước loạt khám phá này, các chuyên gia quốc tế cho rằng những mỏ vàng lớn nhất thế giới thường chỉ chứa vài trăm tấn và trữ lượng chưa khai thác ở Trung Quốc chỉ khoảng 3.000 tấn, bằng 1/4 so với Nga hay Australia. Nhưng 3 phát hiện liên tiếp đã khiến giới nghiên cứu phải xem lại toàn bộ ước tính trữ lượng vàng toàn cầu.

Các chuyên gia Trung Quốc cho rằng đột phá này đến từ việc tăng mạnh đầu tư cho thăm dò khoáng sản và áp dụng công nghệ tiên tiến. Trong vài năm gần đây, Bắc Kinh đã triển khai AI, radar xuyên đất mạnh nhất thế giới cùng hệ thống vệ tinh viễn thám khoáng sản siêu nhạy, giúp xác định cấu trúc địa chất ở độ sâu hàng kilomet. Những công nghệ này không chỉ giúp tìm ra mỏ vàng mới trong nước, mà còn được ứng dụng ở Tây và Trung Phi, mang lại kết quả tương tự.

Dãy Côn Luân từ lâu được xem là “ngọn núi thiêng” trong thần thoại Trung Hoa, giống như Olympus trong văn hóa Hy Lạp. Trong Sơn Hải Kinh, Côn Luân được mô tả là trung tâm của thế giới, nơi chứa đựng “mọi báu vật trên Trái đất”. Hơn 2.000 năm trước, Hán Vũ Đế khi chinh phạt vùng Tây Nam Tân Cương đã nhìn thấy dãy núi uốn lượn như rồng và đặt tên chính thức là “Côn Luân”, danh xưng được giữ nguyên đến ngày nay.

Các nhà khoa học hiện đại xác nhận trung tâm địa lý của lục địa Á - Âu nằm ở Tân Cương. Khu vực này thực sự giàu tài nguyên quý như ngọc và kim loại hiếm. Tuy nhiên, truyền thuyết về “vàng Côn Luân” cho tới gần đây vẫn chỉ là huyền thoại, cho đến khi các nhà địa chất phát hiện mỏ Kuokejilega, nằm gần biên giới Kyrgyzstan.

Mỏ này được Đội địa chất Kashgar ghi nhận từ đầu thập niên 1990, nhưng bị bỏ dở do diện tích lộ thiên quá nhỏ. Đến năm 2019, khi Trung Quốc phát triển công nghệ thăm dò lòng đất sâu, dự án được khởi động lại và liên tiếp đem về phát hiện lớn.

Theo nhóm nghiên cứu của He, vàng ở Kuokejilega nằm trong một “vết sẹo địa chất” dài hơn 100 km, hình thành qua hàng trăm triệu năm khi vỏ Trái đất bị uốn xoắn và nứt gãy. Dòng dung nham siêu nóng chứa vàng từng chảy xuyên qua các khe nứt, để lại mạch thạch anh và quầng biến chất chứa vàng ở lớp đá có tuổi khoảng 400 triệu năm.

Khoáng chất vàng chủ yếu ẩn dưới dạng bụi mịn trong các quặng chứa asen và pyrit, khó nhận biết bằng mắt thường. Tuy nhiên, các nhà địa chất đã xác định 87 thân quặng chứa vàng, trong đó 6 thân chính đạt quy mô khai thác thương mại, tập trung ở độ sâu dưới 300 mét, giúp việc khai thác thuận lợi và chi phí thấp.

Nhóm chuyên gia cho biết hàm lượng vàng đạt ngưỡng khai thác kinh tế cao, và tiềm năng tổng thể của khu mỏ vượt xa tiêu chuẩn “lớn” để xếp vào loại “siêu lớn”. Cùng với các mỏ lân cận như Tugenmansu và Bashiganke, tổng trữ lượng vùng Tây Côn Luân có thể vượt 1.000 tấn vàng – một con số khiến giới địa chất thế giới kinh ngạc.

Một yếu tố then chốt trong bước nhảy vọt này là siêu dự án ăng-ten xuyên đất khổng lồ mà Trung Quốc hoàn tất vào năm 2018. Hệ thống này có diện tích hơn 6.000 km2, phát ra sóng điện từ tần số thấp có khả năng xuyên sâu vào lớp vỏ Trái đất và lan xa hàng ngàn km.

Nhờ đó, các nhà địa chất có thể lập bản đồ cấu trúc ngầm với độ chính xác chưa từng có, xác định các thân khoáng sản bị chôn vùi sâu mà chưa quốc gia nào khác thực hiện được. Cùng với AI và cảm biến vệ tinh, Trung Quốc hiện đang dẫn đầu thế giới trong công nghệ “thăm dò lòng đất sâu”, không chỉ với vàng mà còn với lithium, uranium, dầu khí và đất hiếm.

Theo các chuyên gia, phát hiện mỏ vàng nghìn tấn ở Côn Luân không chỉ mang giá trị kinh tế, mà còn tác động sâu rộng đến an ninh tài chính và công nghiệp của Trung Quốc. Vàng là tài sản dự trữ chiến lược, đồng thời là nguồn nguyên liệu cho công nghệ điện tử, năng lượng và quốc phòng. Khi trữ lượng vàng trong nước tăng vọt, Bắc Kinh sẽ giảm phụ thuộc vào nhập khẩu và tăng sức mạnh trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

Nhóm tác giả nhận định: “Phát hiện ở Kuokejilega là một cột mốc trong lịch sử thăm dò vàng của Trung Quốc. Nó không chỉ lấp khoảng trống địa chất của khu vực Tây Côn Luân, mà còn mở ra một chương mới cho ngành khai khoáng Trung Quốc trong thế kỷ XXI.”

Tham khảo SCMP