Hàng trăm nghìn thiết bị Trung Quốc này sắp biến mất khỏi nước Mỹ

Tại nhiều nông trại, công trường xây dựng hay trung tâm cứu hộ, cảnh sát, máy bay không người lái (drone) của DJI—một hãng công nghệ Trung Quốc—đã trở thành ‘’thành viên’’ thiết yếu. Mỗi ngày, chúng giúp nông dân tưới hoa màu, hỗ trợ cảnh sát định vị vật thể hay giám sát tiến độ công trình… nhờ vào hiệu năng cao, chi phí hợp lý và độ tin cậy đáng kinh ngạc. 

Được biết, DJI, được thành lập vào năm 2006 tại Thâm Quyến bởi Frank Wang, đã trở thành biểu tượng cho sự trỗi dậy mạnh mẽ của công nghệ Trung Quốc trên bản đồ thế giới. Từ một nhóm nghiên cứu nhỏ trong ký túc xá đại học, công ty này đã phát triển thành hãng sản xuất máy bay không người lái hàng đầu toàn cầu, nắm giữ tới khoảng 70% thị phần drone dân dụng và ở thị trường Mỹ, con số này còn cao hơn, chiếm tới 3/4 thị trường. 

Sự thống trị ấy không phải ngẫu nhiên. Sản phẩm của DJI vừa có giá thành cạnh tranh, vừa sở hữu công nghệ tiên tiến như hệ thống truyền dẫn OcuSync, khả năng tránh chướng ngại vật bằng lidar và radar, hay tải trọng lớn trong các dòng Matrice, Phantom,... phục vụ khảo sát và an ninh. DJI đã đưa drone vượt khỏi phạm vi giải trí để trở thành công cụ thiết yếu.

Trong năm 2014, DJI được cho là đã bán khoảng 416.000 chiếc Phantom toàn cầu, dựa trên doanh thu 500 triệu USD và giá trung bình 1.000 USD mỗi chiếc. Đây là dữ liệu toàn cầu, không riêng thị trường Mỹ.

Tuy nhiên, mọi thứ đang đứng trước nguy cơ thay đổi khi chính phủ Mỹ, dưới ảnh hưởng của các quyết định hành pháp, đang cân nhắc việc cấm nhập khẩu drone Trung Quốc vì lý do an ninh quốc gia, theo The NY Times. Phía DJI cũng bị cáo buộc vi phạm nhiều quy định, bao gồm sử dụng lao động cưỡng bức, hưởng lợi từ trợ cấp không công bằng.

Quyết định này không phải là mới. Năm 2024, Quốc hội Mỹ từng thông qua “Countering CCP Drones Act” – đưa DJI và các hãng drone Trung Quốc vào danh sách cần kiểm soát, nhằm hạn chế việc sử dụng cơ sở hạ tầng viễn thông của hãn. Mới đây, theo Đạo luật Quốc phòng (NDAA) năm 2025, DJI đang chịu áp lực phải hoàn tất một cuộc đánh giá an ninh quốc gia trước tháng 12/2025. Nếu không, các mẫu drone mới có thể bị thêm vào “Danh sách Covered” của FCC, và không được phép bán tại Mỹ.

Trong khi đó, Nhà Trắng, dưới thời Tổng thống Donald Trump, đã ban hành các lệnh hành pháp nhằm thúc đẩy ngành drone trong nước, khuyến khích Cục Hàng không Liên bang (FAA) nhanh chóng cho phép bay ngoài tầm nhìn (BVLOS) và drone sản xuất tại Mỹ.

Tuy nhiên, trong hoàn cảnh này, nhiều người dùng vẫn chưa tìm được thay thế phù hợp. Nông dân như ông Russell Hedrick tại Bắc Carolina cho biết, drone của DJI giúp tiết giảm chi phí so với phương pháp truyền thống và vậy nên, việc ban hành lệnh cấm có thể khiến nông nghiệp địa phương thiệt hại nghiêm trọng. Tương tự, ứng dụng drone trong xử lý tội phạm hay khảo sát thực địa cũng không thể dễ dàng thay thế bằng drone nội địa do hiệu năng và giá cả hiện tại chưa đủ cạnh tranh.

Ryan Latourette, một phi công lái máy bay không người lái ở Michigan, cho biết: “Từ chối máy bay không người lái nước ngoài giá cả phải chăng nhưng lại không có giải pháp thay thế khả thi trong nước, Mỹ đang buộc các ngành công nghiệp phải vận hành bằng công nghệ lỗi thời hoặc phải đối mặt với chi phí tăng vọt”. Ông gọi những nỗ lực chống lại DJI là “hoang tưởng công nghệ” và “tự phá hoại kinh tế”.

Ông Yoder, một doanh nhân ở Ohio chuyên bán bộ dụng cụ phun thuốc trừ sâu bằng drone, đã thử nghiệm các giải pháp thay thế cho drone DJI và ghi lại hành trình của mình trên YouTube. Trong một video, ông cho biết mình rất muốn mua máy bay không người lái do Mỹ sản xuất, nhưng chúng không đáng tin cậy, an toàn hoặc giá cả phải chăng bằng. 

“Chúng kém xa DJI đến mức đáng xấu hổ”, ông nói.

Nhìn rộng hơn, đây không chỉ là câu chuyện về drone—mà là một phần của cuộc chiến công nghệ toàn cầu. Mỹ tìm cách tái định hình chuỗi cung ứng, giảm phụ thuộc vào thiết bị nước ngoài và khuyến khích các công ty trong nước vốn còn yếu thế, điển hình như Skydio, Teal, hay Quantum Systems. Trong khi đó, Trung Quốc cũng siết chặt xuất khẩu linh kiện, tìm cách giữ vững vị thế thị trường và kiểm soát an ninh công nghệ.

Theo: The NY Times