Google tính đưa trung tâm dữ liệu AI ra không gian

Theo Live Science, Trung Quốc đang vượt lên trước phần còn lại của thế giới trong việc đặt các trung tâm dữ liệu phục vụ trí tuệ nhân tạo (AI) xuống đáy biển như một phương án làm mát thay thế.

Trước đây, Mỹ đã tiên phong trong lĩnh vực này với dự án 223 triệu USD của Microsoft. Cụ thể, Microsoft từng tiên phong hơn một thập kỷ trước với Project Natick, khi nhấn chìm một khoang chứa hơn 800 máy chủ dưới đáy biển Scotland. Kết quả cho thấy mô hình này đáng tin cậy, khả thi và tiết kiệm năng lượng hơn.

Theo Neowin, dù từng được kỳ vọng là giải pháp đột phá cho vấn đề lưu trữ dữ liệu, dự án Project Natick của Microsoft với mục tiêu xây dựng trung tâm dữ liệu dưới đáy biển đã chính thức bị khai tử. Ra mắt vào năm 2016, Project Natick đạt được những thành tựu đáng kể trong quá trình thử nghiệm. Trung tâm dữ liệu dưới biển của Microsoft hoạt động ổn định và có tỷ lệ hỏng hóc thiết bị thấp hơn 8 lần so với trung tâm dữ liệu trên đất liền.

Tuy nhiên, sau 4 năm thử nghiệm, Microsoft đã quyết định ngừng phát triển dự án này. Theo Noelle Walsh, người đứng đầu bộ phận Cloud Operations + Innovation (CO+I) của Microsoft, công ty không có kế hoạch xây dựng thêm bất kỳ trung tâm dữ liệu dưới biển nào.

Quyết định từ bỏ Project Natick của Microsoft có thể là một bước lùi, nhưng cũng mở ra cơ hội để công ty tập trung vào các giải pháp mới, hiệu quả và bền vững hơn, đặc biệt là trong bối cảnh nhu cầu về dịch vụ trí tuệ nhân tạo (AI) đang ngày càng tăng cao.

Trong khi đó, dự án Hailanyun của Trung Quốc tiến từ dự án thí điểm ở Hải Nam (12/2022) tới trung tâm thương mại chỉ trong chưa đầy 30 tháng – đây là kỷ lục mà chưa ai làm được, kể cả dự án Natick của Microsoft. Hailanyun – công ty đứng sau dự án Thượng Hải cho biết, theo đánh giá của Viện Thông tin và Truyền thông Trung Quốc, cơ sở này tiêu thụ ít hơn ít nhất 30% điện năng so với trung tâm trên đất liền nhờ khả năng làm mát tự nhiên.

Mới đây, The Guardian cho biết, Google lên kế hoạch đưa trung tâm dữ liệu vào không gian để đáp ứng nhu cầu AI. Các kỹ sư của tập đoàn công nghệ Mỹ muốn tận dụng năng lượng mặt trời và chi phí phóng lên không gian ngày càng giảm.

Google đang ấp ủ kế hoạch đưa các trung tâm dữ liệu trí tuệ nhân tạo (AI) vào không gian, với những thiết bị thử nghiệm đầu tiên dự kiến sẽ được phóng lên quỹ đạo vào đầu năm 2027. Các nhà khoa học và kỹ sư của công ty tin rằng có thể bố trí cụm vệ tinh gồm khoảng 80 thiết bị chạy bằng năng lượng mặt trời bay trên quỹ đạo cách Trái đất khoảng 400 dặm (khoảng 640 km), được trang bị các bộ xử lý mạnh mẽ để đáp ứng nhu cầu AI đang tăng vọt.

Theo báo cáo nghiên cứu do Google mới công bố, giá phóng vệ tinh đang giảm nhanh đến mức vào giữa những năm 2030, chi phí vận hành một trung tâm dữ liệu đặt trong không gian có thể tương đương với một trung tâm trên mặt đất. Việc sử dụng các vệ tinh cũng giúp giảm tác động đến tài nguyên đất và nước, vốn đang bị khai thác mạnh để làm mát các trung tâm dữ liệu hiện nay.

Khi vào quỹ đạo, các trung tâm dữ liệu này sẽ hoạt động bằng các tấm pin mặt trời, có hiệu suất cao gấp 8 lần so với trên Trái đất. Tuy nhiên, việc phóng hệ thống vào không gian cũng tạo ra hàng trăm tấn khí CO₂.

Các nhà thiên văn học có thể phản đối dự án này, vì số lượng vệ tinh quỹ đạo thấp ngày càng tăng khiến họ ví chúng như “bọ bám trên kính chắn gió” khi quan sát vũ trụ. Các trung tâm dữ liệu trên quỹ đạo nằm trong dự án có tên Project Suncatcher, sẽ truyền dữ liệu về Trái đất qua liên kết quang học, sử dụng ánh sáng hoặc tia laser để truyền thông tin.

Các tập đoàn công nghệ lớn đang chạy đua phát triển AI dự kiến sẽ chi tới 3.000 tỷ USD để xây dựng trung tâm dữ liệu trên Trái đất – từ Ấn Độ đến Texas, từ Lincolnshire đến Brazil. Khoản chi tiêu khổng lồ này đang làm dấy lên lo ngại về lượng khí thải carbon, nếu không tìm được nguồn năng lượng sạch để vận hành.

Google cho biết: “Trong tương lai, không gian có thể là nơi lý tưởng nhất để mở rộng quy mô các máy tính AI. Từ tầm nhìn đó, nghiên cứu mới của chúng tôi – Project Suncatcher – hình dung nên những chòm vệ tinh nhỏ gọn chạy bằng năng lượng mặt trời, mang theo bộ xử lý TPU của Google và kết nối bằng liên kết quang học không gian tự do. Cách tiếp cận này vừa có tiềm năng mở rộng to lớn, vừa giảm thiểu tác động lên tài nguyên Trái đất”.