Nhấn mạnh tại Hội nghị toàn quốc thúc đẩy đầu tư công năm 2025 (lần thứ 3) vừa diễn ra, Thủ tướng Phạm Minh Chính nêu rõ giải ngân đầu tư công năm 2025 có nhiều tiến bộ, đến nay đạt kết quả cao hơn cùng kỳ năm 2024 nhưng vẫn còn những điểm nghẽn, nút thắt, còn khoảng cách so với yêu cầu đặt ra.
Trong 8 tháng đầu năm, cả nước giải ngân vốn đầu tư công đạt 409 nghìn tỷ đồng, đạt 46,3% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao, tăng 5,9% về tỷ lệ và tăng gần 135,3 nghìn tỷ đồng về số tuyệt đối so với cùng kỳ năm 2024.
Có 09 bộ, cơ quan Trung ương và 22 địa phương có tỉ lệ ước giải ngân đạt trên bình quân chung cả nước. Trong đó, một số bộ, cơ quan, địa phương được giao kế hoạch lớn và có tỷ lệ giải ngân cao: Bộ Quốc phòng (giải ngân đạt 54,5%), Bộ Công an (giải ngân đạt 64,8%), Thanh Hóa (giải ngân đạt 90,6%), Ninh Bình (giải ngân đạt 90,1%), Phú Thọ (giải ngân đạt 74,08%), Bắc Ninh (giải ngân đạt 64,6%), Gia Lai (giải ngân đạt 62,8%). Giải ngân chương trình mục tiêu quốc gia đạt 52,4% kế hoạch.
Bên cạnh những kết quả đạt được, theo Thủ tướng, công tác giải ngân đầu tư công vẫn còn những tồn tại, hạn chế, khó khăn, vướng mắc; vẫn còn chậm trễ trong công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng, tái định cư; nguồn cung nguyên vật liệu chưa được giải quyết tốt, giá nguyên vật liệu tăng so với thời điểm mở thầu làm tăng chi phí.
Công tác đấu thầu và thanh tra, kiểm tra còn nhiều hạn chế; xử lý các vi phạm, chậm trễ trong quản lý, sử dụng vốn đầu tư công chưa kịp thời, nghiêm minh. Một số địa phương còn chưa chủ động, chưa quyết liệt, còn lúng túng trong chỉ đạo, điều hành, tinh thần trách nhiệm chưa cao, thậm chí còn tâm lý né tránh, đùn đẩy trách nhiệm, chờ đợi trong quá trình sắp xếp, tổ chức bộ máy…
Việc triển khai thực hiện các kết luận, chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ có lúc, có nơi còn chậm; công tác thông tin, truyền thông một số nơi chưa chủ động, thông tin đầy đủ để người dân đồng tình, ủng hộ…
Còn 18 bộ, cơ quan Trung ương và 30 địa phương chưa phân bổ hết kế hoạch vốn đã được Thủ tướng Chính phủ giao với tổng số vốn gần 38,4 nghìn tỷ đồng. Đến hết tháng 8 năm 2025, có 29 bộ, cơ quan và 12 địa phương có tỷ lệ giải ngân dưới mức trung bình cả nước.
5 khó khăn, thách thức
Thực tế cho thấy, thời gian qua, đã có rất nhiều khó khăn, vướng mắc ảnh hưởng đến tiến độ giải ngân vốn đầu tư công. Trước đó, trong một báo cáo, Bộ Tài chính đã chỉ ra 5 khó khăn, vướng mắc lớn liên quan đến cơ chế, chính sách; đến phân bổ vốn; vướng mắc trong triển khai thực hiện; các vướng mắc và nguồn thu ngân sách địa phương và các khó khăn, vướng mắc liên quan đến Chương trình mục tiêu quốc gia.
Đơn cử như Luật Đầu tư công năm 2024 quy định việc lập dự toán nhiệm vụ chuẩn bị đầu tư phải căn cứ vào nhiệm vụ chuẩn bị đầu tư được cấp có thẩm quyền quyết định. Tuy nhiên, Luật Đầu tư công và các nghị định hướng dẫn chưa có quy định cụ thể về nội dung nhiệm vụ chuẩn bị đầu tư; thẩm quyền, trình tự lập, thẩm định, quyết định nhiệm vụ chuẩn bị đầu tư dẫn đến khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện.
Bên cạnh đó, việc lập, xác định chi phí quản lý dự án, chi phí tư vấn của dự án đầu tư công không có cấu phần xây dựng gặp nhiều khó khăn do nhiều lĩnh vực không có quy định về cụ thể về định mức chi phí quản lý dự án, chi phí tư vấn như lĩnh vực y tế, giáo dục và đào tạo, tài nguyên và môi trường,...
Quy định thời gian điều chỉnh kế hoạch đầu tư vốn NSNN hàng năm trước ngày 15/11 năm kế hoạch là chưa phù hợp, chưa tạo sự linh hoạt cho các địa phương trong việc tổ chức triển khai, khó bảo đảm việc giải ngân đạt 100% kế hoạch.
Về vướng mắc liên quan đến chậm phân bổ vốn, báo cáo của Bộ Tài chính cho biết chủ yếu số vốn chưa phân bổ dự kiến bố trí cho các dự án đang hoàn thiện thủ tục đầu tư. Việc chưa phân bổ một lượng vốn tương đối lớn này đã ảnh hưởng đến tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công nguồn ngân sách nhà nước những tháng đầu năm 2025.
Bên cạnh những vướng mắc nêu trên, trên thực tế vẫn có một số bộ, ngành đã phân bổ chi tiết cho các dự án không đủ điều kiện phân bổ và giải ngân như: Chưa được phê duyệt dự toán chuẩn bị đầu tư, chưa có quyết định đầu tư, bố trí vượt tổng mức đầu tư đã duyệt, vượt kế hoạch đầu tư công trung hạn, vượt thời gian bố trí vốn… Với thực tế này, Bộ Tài chính đã có văn bản kiểm tra, nhận xét chi tiết đến từng bộ, ngành, địa phương đề nghị điều chỉnh, hoàn thiện.
Một khó khăn nữa được Bộ Tài chính nêu ra đó là khó khăn liên quan đến nguồn thu sử dụng đất tại địa phương. Cụ thể, do chưa đảm bảo so với dự toán được cấp thẩm quyền giao, một số địa phương có số thu từ đất lớn nhưng từ đầu năm chưa thu được dẫn đến chậm phân bổ nguồn thu sử dụng đất, ảnh hưởng việc triển khai thực hiện và giải ngân các dự án sử dụng nguồn vốn này.
Bên cạnh đó, vẫn có tình trạng do các địa phương còn tâm lý sợ sai, chưa quyết liệt trong thực hiện và giải ngân nguồn vốn của các chương trình mục tiêu quốc gia, chậm hoàn thiện thủ tục đầu tư nên ảnh hưởng đến việc phân bổ kế hoạch vốn; Quỹ đất của một số địa phương để giải quyết đất ở, đất sản xuất cho người dân còn hạn chế; định mức hỗ trợ theo quy định để thực hiện hỗ trợ đất ở, đất sản xuất rất thấp so với chi phí thực tế...
Quyết tâm tăng tốc giải ngân đầu tư công
Để bảo đảm giải ngân 100% vốn đầu tư công trong năm 2025, bên cạnh những chỉ đạo chung tại hội nghị vừa diễn ra, Thủ tướng yêu cầu các đơn vị liên quan khẩn trương phân bổ 38,4 nghìn tỷ đồng kế hoạch vốn đã được giao.
Bên cạnh đó, Thủ tướng cũng yêu cầu xử lý nghiêm các chủ đầu tư, ban quản lý dự án, nhà thầu cố tình gây khó khăn, cản trở làm chậm tiến độ giao vốn, giải ngân vốn; kiểm điểm, xử lý kịp thời các cán bộ yếu kém, tiêu cực, không hoàn thành nhiệm vụ được giao.
Cụ thể hơn về các giải pháp, Thủ tướng yêu cầu và kêu gọi các bộ ngành, cơ quan địa phương, các chủ thể liên quan, nhất là người đứng đầu, phát huy tinh thần trách nhiệm cao nhất trong giải ngân đầu tư công, chung sức, đồng lòng để vượt qua khó khăn, thách thức, không để tình trạng trì trệ, "không để có tiền mà không tiêu được"; lựa chọn đúng nhà thầu với yêu cầu thực hiện đúng cam kết, xây dựng đường găng tiến độ và theo dõi hằng tuần, kịp thời thay nhà thầu không đạt yêu cầu. Các chủ đầu tư, ban quản lý dự án, nhà thầu tiếp tục phát huy tinh thần "vượt nắng, thắng mưa", "ăn tranh thủ, ngủ khẩn trương", "thi công 3 ca 4 kíp", "làm việc xuyên ngày nghỉ, ngày lễ, ngày Tết", "chỉ bàn làm, không bàn lùi"... Từ đó, thúc đẩy giải ngân đầu tư công, bảo đảm tiến độ, hiệu quả, nâng cao chất lượng công trình, đúng quy định, quy trình, thủ tục, không để xảy ra tiêu cực, tham nhũng, lãng phí.
.jpg "Lịch sự kiện và tin vắn chứng khoán ngày 18/9/2025")
