Giá cước vận tải “nhảy vọt” nhìn từ sự cố Cảng Singapore tắc nghẽn nghiêm trọng

Chỉ số Container Thế giới (WCI) gần đây đã đạt mức 4.716 USD/FEU (áp dụng cho container 40 feet), tăng 181% so với cùng kỳ và tương đương với 232% so với mức trung bình năm 2019 (1.420 USD/FEU). Trong khi đó, giá cho thuê tàu định hạn đối với tàu 1700 TEU tăng 65% từ đầu năm 2024 đến giữa tháng 5 và hiện tại mức tăng đã đạt 90% so với đầu năm.

Trong báo cáo phân tích mới đây, SSI Research chỉ ra 2 lý do chính dẫn đến việc tăng giá cước như sau:

Thứ nhất, về phía cung: Tác động của việc chuyển hướng khỏi Biển Đỏ kể từ tháng 2/2024 đã xuất hiện dần ở những nút thắt của chuỗi cung ứng. Ví dụ như tại các cảng ở khu vực Đông Nam Á, tâm điểm chính là Cảng Singapore, cảng lớn thứ hai thế giới tính theo tổng trọng tải vận chuyển và là cụm cảng container lớn nhất thế giới. Các tàu hiện phải chờ 7 ngày để cập bến cảng so với thời gian nửa ngày trong tình trạng bình thường.

Cảng Singapore là cảng container lớn thứ hai thế giới xử lý khoảng 1/5 lưu lượng vận chuyển hàng hóa toàn cầu. Theo thông tin báo giới, cảng này đang rơi vào tình trạng tắc nghẽn nghiêm trọng hơn cả giai đoạn cao điểm trong đại dịch COVID-19. Hiện có 450.000 container 20ft đang chờ vào hoặc rời cảng Singapore. Con số này cao hơn cả thời kỳ đại dịch COVID-19.

Trong tháng 5 số lượng tàu mà cảng này tiếp nhận tăng 56% lên 999 tàu. Nguyên nhân được cho là do tác động dây chuyền từ cuộc khủng hoảng hàng hải ở khu vực Biển Đỏ thời gian qua, buộc các hãng tàu container phải thay đổi lịch trình.

Tình trạng tắc nghẽn cũng đang diễn ra ở các cảng khác như Dubai hoặc Rotterdam. Việc mất cân bằng số lượng container cũng dẫn đến việc thiếu hụt container tại một số cảng trọng điểm ở Trung Quốc, càng đẩy giá cước vận tải lên cao.

Thứ hai, về phía cầu: Sau một năm 2023 trải qua tình trạng cắt giảm lượng hàng tồn kho, SSI Research bắt đầu quan sát thấy các doanh nghiệp bán lẻ và doanh nghiệp sản xuất đã có xu hướng tăng lượng hàng tồn kho trở lại kể từ quý 1/2024. Với những diễn biến xảy ra trong giai đoạn dịch COVID-19, các doanh nghiệp vận chuyển cố gắng vận chuyển hàng hóa sớm để tránh tình trạng tắc nghẽn vào cuối năm.

Hơn nữa, nhu cầu vận chuyển tăng mạnh từ Trung Quốc đến các khu vực khác trên thế giới, đặc biệt là Mỹ, trước khi Mỹ áp dụng mức thuế mới, cao hơn đáng kể đối với hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc, cũng là một lý do khác đẩy giá cước vận chuyển container tăng mạnh gần đây.

Nhìn lại quá khứ, sự kiện tàu Evergiven mắc cạn làm tê liệt kênh đào Suez trong 6 ngày vào tháng 5/2021, cùng với tình trạng thiếu hụt container trong thời gian này đã tác động tới toàn bộ chuỗi cung ứng và đẩy giá cước giao ngay tăng vọt 100% trong vòng 6 tháng, kể từ tháng 5/2021 đến tháng 11/2021. Chuỗi cung ứng chỉ có thể ổn định lại sau khi kết thúc mùa cao điểm vào cuối năm đó.

Mặc dù nguyên nhân khác nhau nhưng có thể thấy rằng cả hai trường hợp hiện tại và quá khứ đều chứng kiến việc quãng đường di chuyển đẩy nhu cầu TEU-dặm cao hơn, dẫn đến tình trạng tắc nghẽn tại cảng sẽ tăng cao sau nửa năm kể từ khi tình trạng này bắt đầu.

Hiện tại chỉ mới bắt đầu mùa cao điểm vận chuyển, SSI Research cho rằng những áp lực hiện tại sẽ tiếp tục diễn ra, thậm chí tăng lên vào mùa cao điểm và có thể chỉ dịu bớt vào quý 4/2024 khi mùa vận chuyển cao điểm kết thúc, khi các hãng vận tải có thể sắp xếp lại chuỗi cung ứng.

Vì vậy, trong kịch bản cơ bản, giả định rằng tình hình kinh tế toàn cầu và nhu cầu tiêu dùng tiếp tục phục hồi vào cuối năm giúp duy trì nhu cầu vận chuyển, đơn vị phân tích này kỳ vọng giá cước vận chuyển container giao ngay và giá cho thuê tàu định hạn sẽ tiếp tục neo ở mức cao này cho đến cuối năm nay.