Tháng trước, cảnh sát tỉnh Đông Java (Indonesia) đã bắt giữ chủ công ty Sumber Pangan Group (SPG) với cáo buộc sản xuất và bán gạo cao cấp giả bằng cách pha trộn trái phép.
Đối tượng, được xác định bằng tên viết tắt MLH, bị bắt tại huyện Sidoarjo, Thiếu tướng Nanang Avianto, Cảnh sát trưởng Đông Java, cho biết.
Khám xét tại xưởng xay xát gạo của công ty, cảnh sát thu giữ 12,5 tấn gạo pha trộn, đóng trong bao 25 kg và 5 kg. Tang vật còn có gạo lứt, cân và một xe vận chuyển.
Theo điều tra, chủ doanh nghiệp này pha 1 kg gạo cao cấp với 10 kg gạo thường, sản xuất mỗi ngày từ 12–14 tấn gạo giả mạo thương hiệu nổi tiếng. Nghi phạm đã duy trì hoạt động này hơn 2 năm, dù không được cấp phép sản xuất gạo cao cấp.
Sản phẩm được bán dưới thương hiệu SPG, dán nhãn tiêu chuẩn quốc gia Indonesia (SNI). Gạo được phân phối tại Sidoarjo và Pasuruan với giá trần 14.900 rupiah/kg.
Sau vụ việc, Cảnh sát trưởng Avianto kêu gọi người dân thận trọng khi mua gạo và cảnh báo doanh nghiệp không được gian lận tiêu chuẩn chất lượng.
Vụ việc diễn ra trong bối cảnh Tổng thống Indonesia Prabowo Subianto chỉ đạo cơ quan thực thi pháp luật xử lý nghiêm những trường hợp vi phạm tiêu chuẩn chất lượng gạo cao cấp và gạo thường.
Kể từ tháng 8, giới chức Indonesia đã đồng loạt tiến hành điều tra quy mô lớn nhằm vào hành vi gian lận và vi phạm quy định trong lĩnh vực kinh doanh gạo.
Tâm điểm của cuộc điều tra là hàng trăm thương hiệu gạo, gồm nhiều thương hiệu lớn. Họ bị cáo buộc tái đóng gói gạo chất lượng thấp hoặc gạo trợ cấp, sau đó bán ra thị trường với nhãn mác “gạo cao cấp” với giá cao bất hợp lý.
Chiến dịch được phối hợp thực hiện bởi Văn phòng Tổng chưởng lý (AGO), Lực lượng đặc nhiệm Thực phẩm thuộc Cảnh sát quốc gia, Bộ Nông nghiệp và Cơ quan Lương thực quốc gia (Bapanas), dưới sự chỉ đạo trực tiếp của Tổng thống Prabowo Subianto.
AGO đã triệu tập 6 nhà sản xuất gạo lớn bị nghi đóng vai trò chủ đạo trong vụ việc. Tuy nhiên, chỉ 2 đơn vị có mặt, số còn lại xin hoãn hoặc không phản hồi. Các công ty này bị nghi ngờ lợi dụng chương trình trợ giá để trục lợi, khi chuyển hướng gạo trợ cấp dành cho người thu nhập thấp sang bán dưới nhãn hiệu “gạo cao cấp” nhằm tăng lợi nhuận.
Lực lượng đặc nhiệm thực phẩm đã mở cuộc điều tra hình sự, thu giữ hơn 201 tấn gạo giả mạo tại nhiều kho và chợ ở Jakarta và vùng phụ cận. Kết quả kiểm nghiệm cho thấy số gạo này không đạt tiêu chuẩn chất lượng như ghi trên bao bì, nhưng vẫn được dán nhãn “cao cấp” của các thương hiệu nổi tiếng như Sania, Setra Ramos, Jelita, Anak Kembar và Setra Pulen.
Tổng cộng, cảnh sát tịch thu hơn 39.000 bao gạo loại 5kg và hơn 2.300 túi gạo nhỏ hơn, cùng hàng loạt giấy tờ pháp lý và hồ sơ sản xuất. Một số doanh nghiệp bị cáo buộc dùng máy móc để điều chỉnh tỷ lệ gạo vỡ nhằm tạo cảm quan tốt hơn, hoặc sử dụng bao bì in sẵn thương hiệu cao cấp để đóng gạo kém chất lượng.
Cơ quan chức năng cho biết nhiều doanh nghiệp sử dụng cả phương pháp thủ công lẫn máy móc để pha trộn, đóng gói gạo không rõ nguồn gốc, không đảm bảo chất lượng. Kết quả kiểm tra 268 mẫu gạo “cao cấp” cho thấy 85,56% không đạt tiêu chuẩn chất lượng quốc gia; 59,78% bị bán cao hơn mức trần giá bán lẻ (HET) và 21,66% bị thiếu trọng lượng.
Cơ quan chức năng ước tính người tiêu dùng bị thiệt hại lên tới 99.000 tỷ rupiah (hơn 6 tỷ USD), bao gồm tiền mua hàng sai chất lượng, thiếu trọng lượng và bị nâng giá vô lý.
Tổng hợp