Theo dữ liệu chính thức của chính phủ Mỹ, kể từ đầu mùa xuất khẩu mới, bắt đầu vào đầu tháng 9, không có một đơn hàng đậu tương nào từ Trung Quốc. Trong khi cùng kỳ năm ngoái, quốc gia châu Á này đã đặt mua khoảng 6,5 triệu tấn. Sự vắng mặt hoàn toàn của Trung Quốc khiến giá đậu tương lao dốc đúng vào thời điểm cao điểm thu hoạch mùa thu.
"Chúng tôi như đang chạy đua với thời gian. Ngay cả khi đạt được một thỏa thuận thương mại với Trung Quốc thì cũng sẽ quá muộn để cứu vãn vụ mùa này", Darin Johnson, chủ tịch Hiệp hội trồng đậu tương bang Minnesota và là nông dân thế hệ thứ tư, chia sẻ.
Không riêng gì Johnson, hàng loạt nông dân trên khắp vùng Trung Tây nước Mỹ đang đối mặt với tình cảnh "không biết bán đậu tương đi đâu". Các kho chứa đã đầy ắp, trong khi giá bán rớt thảm hại do cung vượt cầu. Trong bối cảnh chi phí phân bón và vật tư đầu vào ngày càng leo thang vì thuế quan, cơn khủng hoảng lần này được đánh giá là có thể gây "tác động tàn phá".
Đậu tương không chỉ là nguồn thức ăn chính cho chăn nuôi mà còn là nguyên liệu quan trọng trong sản xuất công nghiệp, từ dầu ăn đến nhiên liệu sinh học và chất tạo bọt chữa cháy. Khi mất đi thị trường xuất khẩu chủ lực, toàn bộ chuỗi cung ứng nội địa bị ảnh hưởng theo.
Sự sụt giảm đột ngột trong nhu cầu từ Trung Quốc phần lớn bắt nguồn từ căng thẳng thương mại kéo dài giữa Bắc Kinh và Washington. Kể từ khi chính quyền Tổng thống Donald Trump áp thuế mạnh tay lên hàng hóa Trung Quốc, Bắc Kinh đã đáp trả bằng việc cắt hoàn toàn nhập khẩu đậu tương Mỹ. Đây là một đòn đánh trực diện vào các bang nông nghiệp vốn là lực lượng ủng hộ chính trị quan trọng của ông Trump.
Không dừng lại ở đậu tương, Trung Quốc cũng giảm mua lúa mì, ngô và lúa miến từ Mỹ, đồng thời chuyển hướng sang nhập khẩu kỷ lục từ Brazil. Trong 8 tháng đầu năm, Brazil đã xuất sang Trung Quốc hơn 66 triệu tấn đậu tương, chiếm khoảng 75% tổng xuất khẩu của Brazil và vượt xa mọi mức trung bình lịch sử.
Trước áp lực dư luận và nỗi lo lan rộng trong giới nông dân, ông Trump cam kết sẽ dùng tiền thu được từ thuế quan để hỗ trợ ngành nông nghiệp.
Tuy nhiên, các chuyên gia cảnh báo rằng việc hỗ trợ ngắn hạn bằng tiền không thể bù đắp cho việc mất thị phần vĩnh viễn trên thị trường quốc tế.
"Lần trước, chúng tôi mất khoảng 20% thị phần vào tay Brazil và chưa bao giờ lấy lại được. Lần này, mọi chuyện đang tái diễn", Todd Main từ Hiệp hội đậu tương bang Illinois chia sẻ.
Trong thời gian chờ thỏa thuận, Mỹ đề xuất tăng chỉ tiêu pha trộn nhiên liệu sinh học để kích cầu nội địa. Dù vậy, theo Scott Gerlt, chuyên gia kinh tế trưởng tại Hiệp hội Đậu tương Hoa Kỳ - biện pháp này "không thể bù nổi sự sụt giảm từ thị trường xuất khẩu".
Tình hình tài chính của nhiều nông dân đang xấu đi nhanh chóng, số lượng hồ sơ phá sản trong lĩnh vực nông nghiệp đã tăng lên đáng kể. Sự kiên nhẫn của cộng đồng nông dân, lực lượng vốn trung thành với ông Trump, cũng đang gặp thách thức.
"Chúng tôi hiểu rằng các hiệp định thương mại trước đây có vấn đề và cần được đàm phán lại. Nhưng nếu tình trạng này kéo dài thêm, hậu quả sẽ rất nghiêm trọng và xảy ra rất nhanh", Johnson nói.
Tham khảo FT
.png "Chỉ báo Warren Buffett tăng lên mức chưa từng có 217%, Berkshire tích 'núi' tiền mặt kỷ lục: Hồi chuông cảnh báo nhà đầu tư?")
.png "Warren Buffett bán sạch cổ phiếu mang về khoản lãi gấp 20 lần ban đầu, công ty lên tiếng: 'Đó là chuyện hoàn toàn bình thường'")
.png "Phép màu kinh tế của 'con hổ châu Á' đứng trước mối đe doạ nghiêm trọng vì một con số thấp kỷ lục, các quan chức chạy nước rút trước khi 'đồng hồ điểm'")
.png "Lịch sự kiện và tin vắn chứng khoán ngày 29/9/2025")
