Cuộc cách mạng xe điện ở xứ sở cờ hoa có dấu hiệu chững lại, sếp Ford than người Mỹ "cứng đầu"

Theo một cuộc thăm dò do Trung tâm Nghiên cứu Pew công bố vào tháng 7, chưa đến 2/5 người Mỹ cân nhắc mua một chiếc xe điện. Mặc dù mạng lưới sạc xe liên tục mở rộng và ngày càng có nhiều mẫu xe điện để lựa chọn, nhưng tỷ lệ này vẫn thấp hơn so với năm trước.

Trong quý 3/2023, xe điện chiếm 8% tổng doanh số bán ô tô nói chung ở Mỹ. Kể từ đầu năm đến cuối tháng 11, chưa đến 1 triệu xe điện (không tính xe hybrid) được bán ở Mỹ. Vào quý trước, General Motors (GM) đã bán được 20.000 chiếc tại thị trường quê nhà, con số khiêm tốn so với hơn 600.000 chiếc sử dụng nhiên liệu hóa thạch.

Tại California, Florida và Texas – những nơi chiếm hơn một nửa số xe điện được đăng ký ở Mỹ, ô tô điện vẫn là một thứ lạ lẫm.

Nhu cầu ảm đạm hiện đang khiến các nhà sản xuất ô tô Mỹ phải đánh giá lại một số kế hoạch đầy tham vọng của họ.

Vào tháng 10, Ford cho biết sẽ trì hoãn khoản đầu tư 12 tỷ USD vào xe điện. Cùng tháng đó, GM đã lùi kế hoạch trị giá 4 tỷ USD để chuyển đổi một nhà máy hiện có thành cơ sở sản xuất xe bán tải điện đi một năm.

Gã khổng lồ Detroit cũng từ bỏ các mục tiêu sản xuất xe điện của mình, bao gồm kế hoạch sản xuất 100.000 xe điện trong nửa cuối năm nay mà không đặt ra mục tiêu mới. Các nhà sản xuất pin đã hợp tác với các nhà sản xuất ô tô để xây dựng cơ sở sản xuất pin ở Mỹ cũng đang trở nên thận trọng. Vào tháng 9, SK Battery đã cắt giảm hơn 100 nhân viên và giảm sản lượng tại một nhà máy ở Georgia. Vào tháng 11, LG Energy (Hàn Quốc) đã cắt giảm 170 công nhân tại nhà máy ở Michigan.

Trở ngại lớn nhất đối với ô tô điện ở Mỹ là giá cả. Một chiếc xe điện trung bình ở đó được bán với giá 52.000 USD, không cao hơn nhiều so với mức 48.000 USD mà người Mỹ trả cho một chiếc xe chạy bằng xăng. Nhưng tính tổng chi phí, bao gồm giá bán của một chiếc xe và chi phí vận hành trong 5 năm, lại cách biệt nhiều. Với mức giá 65.000 USD, một chiếc xe điện thông thường đắt hơn 9.000 USD so với một chiếc ô tô chạy xăng (do các yếu tố như lắp đặt bộ sạc, bảo hiểm đắt hơn và xăng rẻ hơn). Trong báo cáo mới nhất của Ford, các giám đốc điều hành đã than phiền rằng người Mỹ cứng đầu “không muốn trả phí bảo hiểm” cho xe điện.

Khoản tín dụng thuế mới lên tới 7.500 USD cho mua xe điện sẽ bù đắp một số bất lợi về chi phí này. Nhưng điều kiện áp dụng lại có phần rắc rối.

Ở Mỹ, khó tìm được một bộ bánh xe điện có giá dưới 30.000 USD. Các nhà sản xuất ô tô Mỹ đã học theo Tesla, trước mắt tập trung vào các mẫu xe cao cấp có tỷ suất lợi nhuận cao hơn là xe điện dành cho đại chúng. GM và Honda (Nhật Bản), gần đây đã hủy bỏ kế hoạch chung trị giá 5 tỷ USD để chế tạo xe điện giá cả phải chăng.

Ngoài ra, nhiều người mua có thể nản lòng vì vấn đề chất lượng. Trong vài năm qua, một số mẫu xe điện đã bị thu hồi do bộ pin bị lỗi. Theo một khảo sát của công ty nghiên cứu J.D. Power, bảy trong số mười mẫu ô tô gặp phải những vấn đề cơ bản nhất là xe điện.

Tất cả những điều này khiến ngành công nghiệp ô tô của Mỹ rơi vào vòng xoáy. Việc người tiêu dùng không muốn vung tiền vào những chiếc xe điện đắt tiền đang buộc các nhà sản xuất ô tô phải giảm giá mạnh để giải quyết hàng tồn kho. Các nhà sản xuất ô tô đang đưa ra mức giảm giá trung bình gần 10% cho xe điện của họ, cao gấp đôi so với xe chạy xăng. Nhưng điều này khiến các công ty kiếm tiền từ xe điện càng khó khăn hơn. Bộ phận xe điện của Ford đang lỗ khoảng 62.000 USD cho mỗi chiếc xe họ bán ra, trái ngược với mức lãi 2.500 USD mỗi chiếc đối với xe chạy xăng.

Các hãng xe Mỹ vẫn đang hy vọng có thể thoát khỏi vòng luẩn quẩn này và chủ yếu trì hoãn các khoản đầu tư vào xe điện thay vì từ bỏ. Trong một hoặc hai năm tới, nhiều công ty dự kiến sẽ trình làng các “nền tảng” điện khí hóa chuyên dụng cho xe điện. Từ tháng 1, các khoản tín dụng thuế xe điện cũng sẽ có sẵn tại các điểm bán hàng để tạo thuận lợi cho người mua tiếp cận dễ dàng.

Tham khảo: The Economist