Cú sốc cho lao động nhập cư Mỹ: Tổng thống Donald Trump áp mức phí 100.000 USD cho visa H-1B

Chính quyền Tổng thống Donald Trump gần đây đã gây chấn động dư luận với hai sắc lệnh hành pháp mới, được cho là sẽ định hình lại tương lai của hệ thống nhập cư Mỹ.

Một mặt là việc áp đặt mức phí 100.000 USD cho visa H-1B, mặt khác là sự ra đời của chương trình "thẻ vàng" với khoản phí hàng triệu USD. Những động thái này theo lời giải thích của Nhà Trắng là nhằm ưu tiên người lao động Mỹ và thu hút nhân tài cao cấp, nhưng chúng cũng đặt ra nhiều câu hỏi về tính hiệu quả và tác động lâu dài.

Một cú sốc

Hãng tin CNN cho hay việc Tổng thống Donald Trump ký sắc lệnh áp đặt mức phí nộp đơn 100.000 USD cho visa H-1B đang gây ra những phản ứng mạnh mẽ.

Trong khi Nhà Trắng khẳng định đây là cách để chặn tình trạng lạm dụng thị thực và ưu tiên việc làm cho lao động Mỹ, nhiều chuyên gia cảnh báo mức phí khổng lồ này sẽ khiến các doanh nghiệp khó duy trì khả năng cạnh tranh, đặc biệt trong lĩnh vực công nghệ vốn phụ thuộc lớn vào nguồn nhân lực trình độ cao từ nước ngoài.

Hiện mỗi năm Mỹ chỉ cấp khoảng 65.000 suất H-1B cùng 20.000 suất bổ sung cho những người có bằng cao học từ các trường trong nước, trong khi nhu cầu vượt xa nguồn cung và thường phải bốc thăm.

Nếu chi phí bị đội lên hàng trăm nghìn đô la, rào cản gia nhập thị trường lao động Mỹ sẽ trở nên gần như bất khả thi đối với nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ.

Từ lâu, visa H-1B đã trở thành một công cụ không thể thiếu của các công ty công nghệ Mỹ để tuyển dụng nhân tài có kỹ năng cao từ khắp nơi trên thế giới. Tuy nhiên, quan điểm của Nhà Trắng lại cho rằng chương trình này đã bị lạm dụng, dẫn đến việc các công ty sử dụng lao động nước ngoài với mức lương thấp hơn, làm ảnh hưởng đến cơ hội việc làm của người Mỹ.

Việc tăng phí visa H-1B lên 100.000 USD, cùng với việc nâng cao mức lương tối thiểu bắt buộc, sẽ làm tăng đáng kể gánh nặng tài chính cho các công ty. Điều này được cho là sẽ khuyến khích các công ty ưu tiên tuyển dụng lao động trong nước hơn.

Tuy nhiên, nó cũng đặt ra một mối lo ngại lớn cho ngành công nghệ. Các công ty lập luận rằng họ cần những tài năng đặc biệt mà thị trường lao động Mỹ không cung cấp đủ. Nếu việc tuyển dụng lao động nước ngoài trở nên quá tốn kém, các công ty có thể buộc phải chuyển một phần hoạt động của họ ra nước ngoài, gây tổn thất cho nền kinh tế Mỹ.

Song song với việc siết H-1B, ông Trump công bố sáng kiến “Gold Card” – một con đường nhập cư nhanh dành cho những cá nhân sẵn sàng chi 1 triệu USD hoặc các công ty chi 2 triệu USD để bảo lãnh nhân lực.

Phía Nhà Trắng mô tả đây là cách để thu hút “nhân tài đỉnh cao”, thay vì tiếp nhận “tầng dưới” của thị trường lao động toàn cầu.

Dẫu vậy, các nhà quan sát cho rằng “Gold Card” thực chất đang thương mại hóa quyền tiếp cận nước Mỹ, biến quyền cư trú thành sản phẩm xa xỉ chỉ dành cho giới siêu giàu. Chính sách này cũng đặt ra nguy cơ gia tăng bất bình đẳng, khi những người có kỹ năng nhưng không đủ tiềm lực tài chính sẽ bị loại bỏ khỏi cuộc chơi.

Ngoài ra, chương trình này cũng dấy lên những tranh cãi về mặt đạo đức và xã hội. Nó có thể tạo ra một hệ thống nhập cư hai tầng, nơi những người giàu có thể mua được quyền cư trú, trong khi những người nhập cư bình thường, dù có tài năng, lại gặp phải vô số rào cản.

Những người chỉ trích cho rằng chính sách này không phù hợp với những giá trị cốt lõi của Mỹ, một đất nước được xây dựng trên nguyên tắc bình đẳng về cơ hội. Thay vì dựa vào tài chính, việc xét duyệt nhập cư nên dựa trên trình độ, kỹ năng và khả năng đóng góp của một cá nhân cho xã hội.

Hệ lụy

Theo CNN, giới luật sư lưu ý rằng nhiều nội dung trong kế hoạch mới vượt ra ngoài thẩm quyền của tổng thống. Các thay đổi lớn liên quan đến visa đầu tư và nhập cư lâu dài thường cần Quốc hội phê chuẩn. Nếu ban hành chỉ bằng sắc lệnh hành pháp, chính sách có thể bị kiện ra tòa và đình lại.

Ngoài ra, việc xác định thu phí 100.000 USD theo từng năm hay một lần trọn gói vẫn còn chưa rõ ràng, để ngỏ nguy cơ bị xem là “tùy tiện” trong quy trình hành chính. Điều này có thể tạo thêm bất ổn cho cả doanh nghiệp lẫn người lao động đang dự định xin thị thực.

Bên cạnh đó, từ lâu visa H-1B được coi là một công cụ giúp Mỹ duy trì sức cạnh tranh, đặc biệt trong các ngành mũi nhọn như trí tuệ nhân tạo, công nghệ bán dẫn hay y sinh.

Hàng loạt doanh nghiệp lớn, từ Thung lũng Silicon đến các công ty tài chính, đều dựa vào nguồn nhân lực quốc tế để phát triển. Khi chi phí tăng vọt, một số công ty có thể chọn chuyển hoạt động ra nước ngoài, thay vì nộp những khoản phí khổng lồ cho chính phủ Mỹ.

Điều này đi ngược mục tiêu bảo vệ việc làm trong nước và thậm chí có thể làm chậm nhịp đổi mới.

Bên cạnh đó, “Gold Card” có nguy cơ làm xói mòn hình ảnh nước Mỹ như một điểm đến của cơ hội và công bằng. Khi quyền tiếp cận được định giá bằng tiền triệu đô la, thông điệp gửi ra thế giới sẽ không còn là “giấc mơ Mỹ” cho mọi người, mà là “giấc mơ Mỹ” cho người giàu.

Những chính sách này cho thấy một sự thay đổi rõ rệt trong cách tiếp cận của chính quyền Tổng thống Donald Trump đối với vấn đề nhập cư. Sắc lệnh về H-1B và “Gold Card” không chỉ là một biện pháp kỹ thuật, mà phản ánh hướng đi mới của chính quyền Trump nhiệm kỳ hai: siết chặt nhập cư lao động phổ thông, mở cửa cho dòng vốn và nhân lực siêu giàu.

Mặc dù ông đã từng đưa ra những tuyên bố trái ngược về chương trình H-1B, nhưng những hành động gần đây cho thấy một xu hướng thắt chặt và ưu tiên kinh tế hơn là các yếu tố xã hội.

Vấn đề hiện tại là liệu các chính sách này có thực sự đạt được mục tiêu ban đầu hay không. Liệu chúng có thúc đẩy việc làm cho người Mỹ hay chỉ đơn thuần là khiến các công ty khó khăn hơn trong việc tuyển dụng nhân tài, từ đó làm giảm khả năng cạnh tranh của Mỹ trên trường quốc tế?

Câu trả lời còn bỏ ngỏ, song chắc chắn tranh luận sẽ còn gay gắt trong thời gian tới, cả trong giới chính trị lẫn cộng đồng doanh nghiệp.

*Nguồn: CNN, Fortune, BI