Cổ phiếu điện tăng "nóng" trong mùa nắng nóng

Mùa nắng nóng cao điểm, nhu cầu sử dụng điện của người dân tăng vọt, kéo theo kỳ vọng hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp điện được cải thiện. Trên sàn chứng khoán, nhóm cổ phiếu điện cũng tranh thủ bứt tốc.

Phiên giao dịch đầu tuần, VN-Index chứng kiến sự trỗi dậy của cả dòng tiền và điểm số, có thời điểm chỉ số chính đã lấy lại mốc 1.100 sau khoảng thời gian có phần "trầm lắng" từ đầu năm. Cổ phiếu ngành điện cũng trở thành điểm sáng với những mã tăng điểm tích cực như PPC (+4,8%); QTP (+3,8%); HND (+3,3%); TV2 (+3,3%), TBC (+2,4%); BCG (+2,2%); NT2 (+2,1%); PGV (+2,2%);… Thậm chí, TMP của Thủy điện Thác Mơ còn tăng kịch trần.

Tuy nhiên, cổ phiếu của các doanh nghiệp có tỷ trọng nhiệt điện cao như POW, PGV, NT2, PPC, QTP, HND,… lại chứng kiến mức tăng điểm mạnh mẽ hơn. Đáng chú ý, hầu hết các cổ phiếu nhiệt điện đều bật tăng từ gần 20% đến 40% tính từ đầu năm và đang giao dịch quanh vùng giá cao nhất trong vòng 5 tháng, trong đó cổ phiếu NT2 phiên hôm nay một lần nữa phá đỉnh lịch sử và đóng cửa tại mức giá 33.600 đồng/cp.

El Nino diễn ra, nhiệt điện "hưởng lợi"

Tại Hội nghị phát động tiết kiệm điện toàn quốc năm 2023, do Bộ Công Thương tổ chức ngày 22/5, Tổng Giám đốc Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) cho biết, tính đến ngày 21/5, tại khu vực miền Bắc, tất cả 12/12 hồ thủy điện lớn có lưu lượng nước về hồ rất kém. 17/47 hồ thủy điện lớn có mực nước đã về mực nước chết hoặc gần mực nước chết, tần suất nước về nhiều hồ thấp nhất trong 100 năm qua.

Với tình trạng trên, các nhà máy nhiệt điện sẽ phải tăng cường huy động dù không phải là nguồn phát được ưu tiên. Theo VNDirect, nhiệt điện than nội tại miền Bắc sẽ được hưởng lợi nhờ giá đầu vào thấp hơn và nhu cầu tăng cao tại khu vực này trong 2023. Trong 2023-24, kỳ vọng sản lượng điện than sẽ dần cải thiện 8-12% so với cùng kỳ từ mức huy động thấp năm 2022.

Các nhà máy điện sử dụng chủ yếu than nội địa sẽ có lợi thế cạnh tranh hơn như QTP, HND và PPC do miền Bắc ghi nhận mức tăng trưởng phụ tải cao nhất cả nước do tập trung nhiều trung tâm công nghiệp lớn và đang phát triển rất nhanh. Ngoài ra, Trung tâm Khí hậu Thủy văn Quốc gia cũng dự báo về một mùa hè nắng nóng hơn với nhiệt độ tăng khoảng 0,5°C so với trung bình nhiều năm, kéo nhu cầu đột biến trong mùa hè.

Trong khi đó, thủy điện đã chính thức kết thúc pha thời tiết thuận lợi từ tháng 3/23 tạo dư địa huy động cho các nguồn điện khác. Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia (Tổng cục Khí tượng Thủy văn), hiện tượng El Nino có thể sẽ xuất hiện vào nửa cuối mùa Hè năm 2023 và duy trì đến năm 2024 với xác suất khoảng 70-80%. El Nino trở lại kéo theo khô hạn được dự báo sẽ khiến cho thủy điện không còn thuận lợi, dẫn đến nguy cơ thiếu điện trong các tháng cao điểm mùa nắng nóng, do đó, kỳ vọng sản lượng thủy điện sẽ giảm từ mức nền cao 2022. 

Triển vọng tăng trưởng ngành điện: xu hướng nào sẽ bền vững?

Đà tăng tích cực của nhóm cổ phiếu điện được củng cố sau thông tin Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) công bố tăng 3% giá bán điện bình quân. Tuy nhiên, Chứng khoán Mirae Asset cho rằng việc tăng giá bán điện chưa thể tác động lên nhóm doanh nghiệp điện một cách thực sự rõ nét. Nguyên nhân là do các công ty ngành điện thực tế đã thỏa thuận dài hạn khi ký hợp đồng mua bán điện với EVN, Mirae Asset đánh giá việc tăng giá bán điện bình quân trong ngắn hạn chưa thể tác động đến doanh thu doanh nghiệp sản xuất.

Với những doanh nghiệp phân phối điện, việc tăng giá điện có thể tác động tích cực, vì hợp đồng đã ký dài hạn với giá rẻ, nay bán giá cao, giúp lợi nhuận doanh nghiệp nhiều khả năng sẽ tăng. Đối với các doanh nghiệp trực tiếp sản xuất điện dường như không được hưởng lợi trong ngắn hạn, niềm vui vẫn thuộc về doanh nghiệp phân phối điện.

Không dừng lại ở đó, ngành điện còn đón nhận một thông tin tích cực khác từ việc Quy hoạch điện VIII (QHĐ8) đã chính thức được phê duyệt. Chứng khoán VNDirect cho rằng, QHĐ8 đẩy mạnh phát triển các giải pháp xanh hơn với nỗ lực hoàn thành các thỏa thuận trong “Đối tác chuyển đổi năng lượng công bằng” (JETP) đã ký kết trong 2022. Tuy nhiên, QHĐ8 có thể sẽ khó thực hiện hơn QHĐ7 điều chỉnh do tỷ trọng lớn của nhóm điện khí và điện gió, trong khi các công nghệ nhiên liệu thay thế như hydro, ammoniac cho các nhà máy nhiệt điện vẫn trong giai đoạn nghiên cứu, chưa hiệu quả để đưa ra thị trường.

Đối với điện khí, dự kiến điện khí sẽ là nguồn điện mũi nhọn trong giai đoạn 2021-30 với tăng trưởng kép đạt 26%, mức cao nhất trong số các nguồn điện chính và chiếm 27% tổng công suất nguồn điện. Trong giai đoạn 2030-50, tăng trưởng kép điện khí sẽ chậm lại đạt 4%, chiếm 15% tổng công suất. Đáng chú ý, nhằm đẩy nhanh tiến độ giảm phát thải, điện khí sẽ phải chuyển đổi một phần nhiên liệu đầu vào sang đốt kèm với hydro sau 20 năm hoạt động.

Trong khi đó, đối với điện than, QHĐ8 chính thức loại bỏ tổng cộng 13.220MW điện than, đánh dấu hồi kết sớm cho nguồn điện này. Hiện tại, phương án phát triển nguồn cũng đã tính đến trường hợp 6.800MW được bổ sung quy hoạch nhưng có rủi ro không triển khai được do những khó khăn về thu xếp vốn, bù đắp bằng việc tiếp tục nâng cao tỷ trọng điện gió và điện khí.

Thời gian tới, các nhà máy điện than trên 40 năm sẽ bị loại bỏ, trong khi các nhà máy khác sẽ phải nghiên cứu đốt kèm thêm ammoniac sau 20 năm hoạt động. Dự kiến, công suất điện than sẽ tăng 2% trong 2021-30 và giảm 1% trong 2030-50, tỷ trọng giảm từ 19% tổng công suất trong 2030 xuống còn 4% trong 2050.

Đối với thủy điện, công suất thủy điện dự kiến tăng trưởng kép 1% trong 2021-50 do nguồn điện này về cơ bản đã gần hết tiềm năng khai thác, chỉ còn dư địa để phát triển các dự án thủy điện vừa và nhỏ. Ở khía cạnh khác, QHĐ8 đã mạnh dạn đề cao hơn việc phát triển các nguồn điện linh hoạt khác như thủy điện tích năng, pin lưu trữ, và các nguồn điện sinh khối. VNDirect tin rằng sự bổ trợ của các nguồn điện mới này sẽ củng cố sự ổn định của hệ thống điện Việt Nam trong dài hạn.

Đối với năng lượng tái tạo, phát triển điện gió dự kiến sẽ là mục tiêu quan trọng nhất trong cả ngắn và dài hạn, đặc biệt khi Việt Nam có những động lực nhằm đạt được những tiêu chuẩn của JETP đề ra với nỗ lực huy động được những nguồn vốn xanh, rẻ. Theo đó, điện gió sẽ tăng trưởng kép 25% trong 2021-30 và 6% trong 2030-50, chiếm lần lượt 13% và 14% tổng công suất nguồn trong 2 giai đoạn này.

Thêm nữa, Việt Nam dự kiến sẽ đưa vào vận hành 6.000MW điện gió ngoài khơi đầu tiên trong 2021-30, sau đó sẽ bắt đầu phát triển mạnh mẽ hơn nguồn điện này với tăng trưởng kép đạt 15% trong 2030-50, chiếm 16% tổng công suất nguồn điện.

Mặt khác, sau giai đoạn phát triển ồ ạt 2020-21, tăng trưởng công suất điện mặt trời dự kiến sẽ chậm lại từ nay đến 2030. Tuy nhiên, QHĐ8 vẫn khuyến khích phát triển không giới hạn điện mặt trời với mục đích tự tiêu thụ. Theo đó, công suất điện mặt trời dự kiến tăng trưởng khiem tốn giai đoạn 2021-30 và tăng mạnh trở lại 15% từ 2030 trở đi, và chiếm 33% tổng công suất nguồn điện trong 2050.