Chủ tịch FiinGroup: Có doanh nghiệp với xếp hạng tín nhiệm tốt đã phát hành trái phiếu để cơ cấu lại nợ, giảm ngay được gần 30% chi phí trả lãi

Dữ liệu từ FiinRatings cho thấy, tiếp nối trầm lắng 2022 khối lượng phát hành 8 tháng đầu năm 2023 tiếp tục nhỏ giọt, giá trị phát hành trái phiếu trên thị trường sơ cấp đạt 140.000 tỷ đồng, đa phần là riêng lẻ chiếm hơn 90% trong bối cảnh nền kinh tế khó khăn, khẩu vị rủi ro của nhà đầu tư thay đổi nhu cầu vốn doanh nghiệp suy giảm.

Chủ yếu trái phiếu phát hành mới là để tái cấu trúc nợ

Sáng 21/9, tại Hội thảo về giải pháp phát triển thị trường trái phiếu doanh nghiệp do FiinGroup và PVIAM tổ chức, dự báo về thị trường trong những tháng cuối năm 2023 và năm 2024, ông Nguyễn Quang Thuân, Chủ tịch FiinGroup và Tổng Giám đốc FiinRatings đánh giá giai đoạn này thị trường đi vào phát triển chiều sâu tập trung về chất, giúp thị trường bền vững và phát triển lâu dài.

Cũng theo ông Thuân, với 140.000 tỷ đồng phát hành 8 tháng đầu năm 2023, phần lớn là là hoạt động tái cấu trúc, tổ chức và ngân hàng mua dù không có số liệu chính thức. Ngân hàng đang thừa vốn, doanh nghiệp thì áp lực trả nợ cao, nên sẽ rơi vào tình trạng ngân hàng và các tổ chức khác thay thế trái chủ cũ mua vào.

“Vậy hoạt động này có lành mạnh không? Theo tôi là lành mạnh. Thị trường trái phiếu có thanh khoản, có tái cấu trúc nợ, luân chuyển từ chủ thể này sang chủ thể khác là hoạt động bình thường. Đối với chúng tôi nó là chức năng của thị trường quan trọng là doanh nghiệp minh bạch ra sao”, ông Thuân đặt vấn đề và lý giải.

Ngoài ra, trả lời câu hỏi liệu hoạt động phát hành trái phiếu vừa qua có bền vững hay không theo ông Thuân là chưa thể bền vững do cần thời gian và cần giải pháp không chỉ phía cung mà còn phải khơi thông cho nhà đầu tư.

“Nói tóm lại 140.000 tỷ phát hành 8T2023 là tốt còn phần lớn cấu trúc và góp phần hạ cánh mềm cho doanh nghiệp. Đấy là điều tích cực”, ông Thuân nhấn mạnh.

Cũng theo ông Thuân, một trong những điểm sáng trên thị trường trái phiếu vừa qua là đã có doanh nghiệp với xếp hạng tín nhiêm tốt phát hành được lô trái phiếu lớn với lãi suất 11%/năm để cơ cấu lại khoản nợ trái phiếu đang chịu lãi suất đến 15%/năm trước đó.

Lãi suất cáo sẽ đi kèm với rủi ro lớn

Liên quan đến việc lãi suất của các gói trái phiếu phát hành thời gian qua vẫn tương đối cao khi so sánh với nền lãi suất mặt bằng tín dụng, cụ thể có nhiều lô trái phiếu có mức lãi suất cao khoảng 12-15% theo các chuyên gia đến từ FiinGroup và PVIAM, lãi suất cao sẽ đi kèm với rủi ro lớn và ngược lại.

Theo bà Trịnh Quỳnh Giao, Tổng giám đốc Công ty Cổ phần Quản lý quỹ PVI (PVIAM) trong đầu tư luôn có thuật ngữ “high risk - high return”. Việc lãi suất trái phiếu như nào phụ thuộc nhiều yếu tố, rủi ro và sức khỏe tài chính tổ chức phát hành, ngành nghề và thanh khoản.

Tuy nhiên, cũng theo bà Giao, cũng có những trường hợp tổ chức phát hành vốn có sức khỏe tốt nhưng tại thời điểm đó họ cần khoản tiền cho một dự án bắt buộc thì lợi suất trái phiếu khi đó sẽ phụ thuộc vào thương thảo mỗi các bên.

“Lãi suất tại một thời điểm không phản ánh quá nhiều tổng thể sức khỏe của thị trường”, bà Giao nêu quan điểm.

Ngoài ra, cũng theo quan điểm của bà Giao, trong lô trái phiếu còn có những yếu tố như bảo lãnh thanh toán ngân hàng, tài sản bảo đảm…tất cả những yếu tố đó sẽ góp phần hình thành lãi suất cụ thể của lô trái phiếu.

“Với doanh nghiệp bất động sản, nếu họ huy động trái phiếu lãi suất 15% nhưng dự án họ kiếm lợi nhuận 30% thì lãi suất đó không cao, thậm chí huy động 20% là chuyện bình thường. Nó không mang tính tổng thể. Với lãi suất trái phiếu ngân hàng, thông thường các ngân hàng chịu nhiều quản trị rủi ro của Ngân hàng Nhà nước nên khả năng mất vốn đầu tư vào trái phiếu ngân hàng thấp, rủi ro thấp nên lãi suất cũng chỉ 5-7% như vậy. Thị trường và dòng tiền thông minh, có định giá và logic của nó", bà Giao cho biết.

Bày tỏ quan điểm về mặt bằng lãi suất trái phiếu doanh nghiệp hiện nay, Chủ tịch FiinGroup Nguyễn Quang Thuân cho rằng mức lãi suất 12-15% cao, nhưng minh bạch thế nào nhà đầu tư ra làm sao mới là vấn đề quan trọng.

“Trái phiếu doanh nghiệp lãi suất bình quân quý 1/2023 là 9% có lô 14% do doanh nghiệp họ tự chào và có giao dịch thành công. Đó là thực tế thị trường không nên đánh đồng là lãi suất cao là tốt hay không tốt. Bình quân chi phí vốn một dự án bất động sản dân cư chiếm 5-7% chi phí đầu tư, lợi nhuận gộp bình quân ngành 35-40%, có doanh nghiệp lên đến 50-60% nên không nhất thiết phải có lãi suất rẻ chỉ cần doanh nghiệp họ có lãi và đầu tư”, ông Thuân cho biết.

Đưa ra lời khuyên cho nhà đầu tư khi tham gia thị trường trái phiếu, nhất là các nhà đầu tư cá nhân, Tổng Giám đốc PVIAM Trịnh Quỳnh Giao cho rằng để đánh giá trái phiếu có an toàn hay không thì nên thông qua những đơn vị cố vấn tài chính chuyên nghiệp, qua quỹ đầu tư cũng như có thể tham khảo kết quả xếp hạng tín nhiệm của các đơn vị xếp hạng uy tín đang có trên thị trường hiện nay như FiinRating.