Trên cao nguyên Tây Tạng, Bắc Kinh vừa đưa vào hoạt động trung tâm siêu máy tính trí tuệ nhân tạo (AI) mang tên Yajiang‑1—một phần cốt lõi của dự án chiến lược quốc gia “Đông Dữ liệu, Tây Tính toán” (Eastern Data, Western Computing).
Được đặt ở độ cao gần 3.600 mét, trung tâm này tận dụng khí hậu lạnh tự nhiên, nguồn năng lượng mặt trời dồi dào và hệ thống tái sử dụng nhiệt thải để tối ưu hóa chi phí vận hành dữ liệu khổng lồ phục vụ huấn luyện AI. Cơ sở ban đầu triển khai hơn 256 máy chủ AI tối ưu, cung cấp tổng công suất xử lý khoảng 2.000 petaflops (đơn vị đo lường số phép toán dấu phẩy động mỗi giây), đủ mạnh để thực hiện hàng triệu giờ xử lý tính toán mỗi năm.
Theo SCMP, Yajiang‑1 đánh dấu bước mở rộng đầu tiên của chương trình quốc gia trên vùng cao nguyên. Trung tâm được phát triển dựa trên sự hợp tác giữa Tibet Yarlung Zangbo Computing Technology Company và chính quyền địa phương, với cam kết đưa Tây Tạng trở thành vùng tiên phong trong mô hình kinh tế số cao nguyên. Han Shuangshuang, giám đốc công ty, cho biết Yajiang‑1 sẽ thúc đẩy đổi mới trong các lĩnh vực như huấn luyện AI, xe tự vận hành, chăm sóc sức khỏe thông minh và giám sát hệ sinh thái mới.
Động lực chính của dự án là chiến lược vận hành dữ liệu vốn được Bắc Kinh khởi động từ năm 2022: dịch chuyển công việc xử lý dữ liệu năng lượng cao từ các thành phố lớn phía Đông sang vùng miền núi phía Tây có năng lượng tái tạo dồi dào như thủy điện, năng lượng mặt trời, gió và nhiệt độ thấp tự nhiên, giúp giảm chi phí làm mát trung tâm dữ liệu đáng kể . Thay vì đặt các siêu máy tính trong thành phố nhiệt độ cao tiêu thụ điện cho làm mát, Bắc Kinh chọn tận dụng tự nhiên như một “tủ làm lạnh miễn phí”.
Yajiang‑1 đánh dấu bước rõ rệt trong chiến lược liên kết phát triển Tây Tạng theo hướng kỹ thuật số và an ninh công nghệ. Nơi đây không chỉ thúc đẩy đổi mới mà còn có thể trở thành trung tâm dữ liệu phục vụ cho quốc phòng, giám sát kỹ thuật số hoặc phòng thủ biên giới.
Từ đó, câu chuyện về trung tâm AI trên cao nguyên trở thành mắt xích trong xu hướng dịch chuyển lớn hơn: các tập đoàn quốc tế — kể cả Mỹ và châu Âu — đang tìm cách giảm thiểu sự phụ thuộc vào Trung Quốc trong lĩnh vực sản xuất và hạ tầng công nghệ cao. Hiện nay, việc Trung Quốc đa dạng hóa các vùng sản xuất năng lượng sạch, từ vùng cao nguyên đến các tỉnh miền Tây hoang sơ đang khiến các nhà đầu tư toàn cầu phải cân nhắc lại chuỗi cung ứng của mình.
Theo SCMP, Yajiang‑1 cho thấy tham vọng của Trung Quốc: biến vùng Tây Tạng hẻo lánh thành một trung tâm dữ liệu không chỉ phục vụ quốc nội mà còn đủ khả năng xuất khẩu công suất lưu trữ, hình ảnh vệ tinh, dữ liệu địa chất hoặc hỗ trợ các nước lân cận trong nghiên cứu khí hậu. Đây là ví dụ cụ thể cho xu hướng “technology relocation” từ Trung Quốc sang vùng năng lượng tái tạo khác bên trong lãnh thổ .
Bối cảnh toàn cầu cho thấy nhiều công ty công nghệ lớn, như Apple, Foxconn, Samsung, cũng đang dịch chuyển dây chuyền sản xuất sang các quốc gia như Ấn Độ để tránh phụ thuộc quá lớn vào Trung Quốc. Trong khi đó, việc Trung Quốc xây các trung tâm công nghệ cao trên vùng đất vốn bị coi là “biên cương xa xôi” thể hiện tham vọng bảo vệ độc lập công nghệ và chủ động hướng ra khắp thế giới.
Được biết, dự án chiến lược “Eastern Data, Western Computing” ban đầu bố trí 8 trung tâm tính toán quốc gia với các cụm phía tây đặt tại Ninh Hạ và Cam Túc. Yajiang-1 mở rộng phạm vi của dự án tới Tây Tạng, đóng vai trò như một nút thắt quan trọng trong kế hoạch phát triển “đỉnh Everest tính toán” của Tây Tạng. Vị trí cao cung cấp điều kiện tự nhiên lạnh, ít oxy giúp giảm nhu cầu làm mát, trong khi nguồn tài nguyên tái tạo dồi dào như năng lượng mặt trời, thủy điện và điện gió sẽ giảm đáng kể chi phí vận hành.
Theo: SCMP
.jpg "Lộ diện những công ty lớn nhất trên sàn của mỗi 34 tỉnh thành sau sáp nhập: 7 DN lớn nhất nước đều ở Hà Nội, nhiều tỉnh không có DN nào trị giá nghìn tỷ")
