Chia sẻ kinh nghiệm quản lý thẩm định giá tại Việt Nam, Singapore, Malaysia là tham chiếu quan trọng cho Indonesia

Mới đây, Hội thảo trực tuyến quốc tế với chủ đề “Hoàn thiện và thúc đẩy ban hành Luật Thẩm định giá Indonesia (RUUP) để bảo vệ lợi ích công chúng” do Hội Thẩm định viên về giá Indonesia (MAPPI) tổ chức đã diễn ra với sự tham gia của các diễn giả của Indonesiavà quốc tế cùng hơn 1,5 ngàn người đến từ cơ quan nhà nước, tổ chức nghề nghiệp và các doanh nghiệp thẩm định giá.

Các diễn giả quốc tế được mời đến gồm có TS. Lim Lan Yuan - Chủ tịch của Hội thẩm định giá Singapore (SISV), Dato Mani Usilappan - Nguyên Tổng cục trưởng Cục Thẩm định giá và Dịch vụ tài sản, Bộ Tài chính Malaysia và bà Dương Lan Anh – Phó trưởng phòng Cục Quản lý giá, Bộ Tài chính Việt Nam.

Vai trò của Bộ Tài chính Việt Nam trong việc hoàn thiện khung pháp lý

Tham luận tại Hội thảo, các đại biểu nhất trí cao về việc cả ba quốc gia Singapore, Malaysia và Việt Nam đều đã có quy định về nghề thẩm định giá tại văn bản pháp lý cao nhất là Luật, từ đó đảm bảo việc quản lý chặt chẽ hoạt động thẩm định giá cho mục đích tăng cường minh bạch, khách quan, bảo vệ các bên liên quan và lợi ích công chúng.

Theo đó, kinh nghiệm xây dựng khung pháp lý và quản lý lĩnh vực thẩm định giá từ Việt Nam, Singapore và Malaysia được đánh giá là một trong những tham chiếu quan trọng trong quá trình hoàn thiện khung pháp lý cho nghề thẩm định giá tại Indonesia.

Trong phần trình bày của mình, đại diện cơ quan nhà nước về quản lý giá đến từ Việt Nam, bà Dương Lan Anh thông tin về quá trình phát triển khung pháp lý về thẩm định giá và hệ thống chuẩn mực thẩm định giá tại Việt Nam, đặc biệt là các điểm mới của Luật Giá năm 2023 (bắt đầu có hiệu lực từ ngày 01/07/2025).

Bà Lan Anh cũng nhấn mạnh vai trò của Bộ Tài chính trong việc ban hành và quản lý các tiêu chuẩn thẩm định giá, tổ chức thi và cấp Thẻ thẩm định viên về giá, giám sát hoạt động nghề nghiệp và doanh nghiệp thẩm định giá, cũng như hợp tác quốc tế trong lĩnh vực này.

Kinh nghiệm quản lý nghề thẩm định giá ở Singpapore

Tại Hội thảo trực tuyến, TS. Lim Lan Yuan - Chủ tịch của Hội thẩm định giá Singapore chia sẻ kinh nghiệm lâu năm trong việc quản lý nghề thẩm định giá tại Singapore.

Luật Thẩm định viên về giá của Singapore có từ năm 1906 (Appraisers Act 1906) được sửa đổi bổ sung lần gần nhất là năm 2020, quy định thẩm định viên về giá là những người xác định giá bất động sản, đất và các lợi ích về việc nắm giữ, thừa kế bất động sản và được trả phí để xác định giá. Luật đã trao quyền cho Cơ quan Thuế nội địa Singapore (IRAS) thuộc Bộ Tài chính Singapore, cấp phép cho thẩm định viên về giá tại Singapore. Giấy phép này hết hạn vào ngày 31/12 hàng năm và cần được gia hạn ít nhất 10 ngày trước khi hết hạn.

Nếu hành nghề mà không có giấy phép thì sẽ bị phạt tiền không quá 2.000 SGD (tương đương khoảng 40 triệu đồng). Giấy phép có thể bị từ chối gia hạn hoặc hủy bỏ giấy phép nếu người đó vi phạm các quy định của Luật thẩm định viên về giá. Tất cả những người được cấp phép thẩm định viên về giá phải là hội viên của SISV.

Trong khi IRAS quản lý về việc cấp phép hành nghề thì Hội thẩm định viên về giá Singapore (SISV) chịu trách nhiệm quy định về việc hành nghề của thẩm định viên về giá. Vai trò của SISV thể hiện qua việc ban hành Chuẩn mực và hướng dẫn hành nghề thẩm định giá (Standards and Practice Guidelines), tổ chức các hội thảo, tọa đàm, khóa học về lĩnh vực thẩm định giá, thực hiện đào tạo và giáo dục, phát triển nghề và hợp tác quốc tế. SISV có quy định chặt chẽ về việc hành nghề thẩm định giá, theo đó:

- Không hội viên nào được phép đưa ra bất kỳ lợi ích tài chính nào nhằm mục đích giành được công việc thẩm định giá;

- Không hội viên nào được trực tiếp hay gián tiếp cho phép bất kỳ cá nhân nào không thuộc cùng ngành nghề được chia sẻ thù lao thẩm định giá;

- Không hội viên nào được đề xuất nhận công việc thẩm định giá với điều kiện là sẽ không thu phí trừ khi đạt được kết quả thẩm định giá đáp ứng nguyện vọng của khách hàng;

- Hội viên không được nhận việc thẩm định giá từ khách hàng nếu biết hội viên khác đang thực hiện công việc đó.

Ngoài ra, SISV yêu cầu hội viên phải hoàn thành 60 giờ cập nhật kiến thức trong mỗi kỳ 3 năm liên tiếp. SISV có quyền đình chỉ hoặc khai trừ thành viên có hành vi không đúng với quy định về hành nghề thẩm định giá.

Kinh nghiệm quản lý nghề thẩm định giá ở Malaysia

Theo ông Dato Mani Usilappan - Nguyên Tổng cục trưởng Cục Thẩm định giá và Dịch vụ tài sản, Bộ Tài chính Malaysia, nghề thẩm định giá ở Malaysia được quy định tại Luật Thẩm định viên về giá, định giá viên, môi giới bất động sản và quản lý tài sản. Trước đây là Luật Thẩm định viên và định giá viên năm 1981, sau đó được sửa đổi để bao gồm cả môi giới bất động sản và quản lý tài sản.

Luật Thẩm định viên về giá, định giá viên, môi giới bất động sản và quản lý tài sản gồm hai nội dung chính: Phần I – Điều chỉnh chức năng của Tổng cục trưởng Cục Thẩm định giá và Dịch vụ tài sản (dành cho khu vực công); Phần II – Điều chỉnh hoạt động hành nghề trong khu vực tư nhân, bao gồm thẩm định giá, môi giới bất động sản và quản lý tài sản.

Hội đồng Thẩm định giá, Môi giới Bất động sản và Quản lý Tài sản (gọi tắt là BOVAEP) là cơ quan chịu trách nhiệm về: Quản lý sổ đăng ký hành nghề của thẩm định viên, thực tập viên và doanh nghiệp; Xét duyệt, từ chối hoặc cấp giấy phép hành nghề hàng năm; Tổ chức thi, kiểm tra năng lực chuyên môn; Ban hành quy chuẩn đạo đức nghề nghiệp, chuẩn mực thẩm định giá; Xử lý vi phạm, tổ chức điều tra và kỷ luật hội viên; Quy định mức phí dịch vụ.

Ngoài ra, theo quy định của Luật, chỉ thẩm định viên về giá được cấp phép mới được hành nghề thẩm định giá, nếu vi phạm quy định thì sẽ bị phạt tiền không quá 300.000 RM (tương đương khoảng 1,8 tỷ đồng) hoặc phạt tù không quá 03 năm hoặc cả hai hình thức phạt trên.

Một người muốn trở thành thẩm định viên về giá hành nghề tại Malaysia phải đáp ứng đầy đủ các điều kiện: (i) Có bằng cấp chuyên ngành được công nhận; (ii) Trải qua 2 năm thực tập có hướng dẫn với một thẩm định viên về giá có giấy phép; (iii) Vượt qua kỳ thi nghề nghiệp do Hội đồng tổ chức; (iv) Nộp phí và gia hạn chứng chỉ hành nghề hàng năm; (v) Tham gia ít nhất 20 giờ đào tạo chuyên môn liên tục (CPD) mỗi năm.

Luật và quy định chi tiết trách nhiệm đạo đức của thẩm định viên như: Không được hành nghề thiếu cẩn trọng hoặc báo cáo sai sự thật; Phải công khai vấn đề xung đột lợi ích; Phải lưu giữ hồ sơ, báo cáo ít nhất 6 năm; Không được quảng cáo quá mức, gây hiểu lầm hoặc hạ thấp đối thủ. Các hành vi vi phạm có thể bị phạt tiền, đình chỉ hoặc thu hồi giấy phép.