1 công ty máy bay điện sắp ra mắt sản phẩm đầu tiên trên thị trường: Không ồn, an toàn, rẻ hơn máy bay phổ thông

Sau khi đạt được khoản lợi nhuận 9 con số thông qua cơn sốt cổ phiếu meme, giám đốc quỹ đầu cơ Jason Mudrick tiếp tục tìm kiếm khoản cược lớn tiếp theo. Ông chuyên về các công ty đang gặp khó khăn, thường là các doanh nghiệp không còn thu hút sự ưa chuộng. 

Cuối năm ngoái, Jason Mudrick bất ngờ trở thành cổ đông lớn nhất của một công ty khởi nghiệp hàng không vũ trụ của Anh - Vertical Aerospace. Ông đã thực hiện một bước đi mạo hiểm, trong bối cảnh ngành công nghiệp của tương lai vẫn chưa thực sự có nhiều bước tiến đáng kể.

Vertical Aerospace đang đặt mục tiêu đưa một trong những chiếc “máy bay cất cánh và hạ cánh thẳng đứng chạy bằng điện” (eVTOL) đầu tiên trên thế giới ra thị trường vào năm 2028. Máy bay của hãng giống như một chiếc trực thăng chạy bằng pin, không tạo ra tiếng ồn, lại an toàn và rẻ hơn so với máy bay thông thường. Số hành khách tối đa là 6. 

Được gọi là VX4, nó có phạm vi hoạt động khoảng 100 dặm, có thể đưa 1 người New Yorker đến Hamptons trong khoảng 40 phút. Vertical cho biết chi phí cho mỗi dặm sẽ ngang bằng với Uber Black, dịch vụ hàng đầu của ứng dụng gọi xe này.

Mudrick biết rằng, với nhiều người, ý tưởng này vẫn có vẻ xa vời. 

“Chúng tôi có máy bay, chúng đang bay, ngành công nghiệp này đã trở thành hiện thực”, ông nói trong một cuộc phỏng vấn. “Tôi lớn lên khi xem phim The Jetsons nhưng tôi chưa bao giờ nghĩ rằng một ngày nào đó mình sẽ tham gia vào việc chế tạo”. 

Các giám đốc điều hành hàng không vũ trụ đã dành nhiều năm quảng cáo về một thế giới nơi taxi bay tung hoành khắp bầu trời. Một số người hình dung ra những thị trấn hoàn toàn mới, nơi cư dân bắt đầu ngày mới bằng một chuyến bay ngắn đến văn phòng.

Giấc mơ đó đang dần rõ nét. 

Vào tháng 4, Archer Aviation có trụ sở tại San Jose, California đã chia sẻ đường bay cho New York và tháng 8 năm ngoái làm điều tương tự cho Los Angeles. Beta Technologies, có trụ sở tại Burlington, Vt., đã lắp đặt khoảng 50 trạm sạc trên 22 tiểu bang và gần đây thành công chở hành khách trên phiên bản đầu tiên. Tại Dubai, việc xây dựng đã bắt đầu trên “sân bay thẳng đứng” đầu tiên của Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất.

Vertical đã huy động được khoảng 90 triệu USD vào tháng 1, đủ để giúp công ty tiếp tục hoạt động trong khi chờ dòng vốn mới và tìm kiếm đối tác công nghiệp lớn trong năm nay. Mudrick thừa nhận rằng máy bay của mình, vốn phải đáp ứng các tiêu chuẩn an toàn cao hơn của châu Âu, có thể sẽ ra mắt muộn hơn một chút.

Adam Cohen, một nhà nghiên cứu tại Đại học California ở Berkeley, cho biết không rõ liệu các thành phố và công chúng nói chung có chấp nhận một chiếc máy bay mới bay quanh nhà và văn phòng hay không. Ở một diễn biến khác, chúng sẽ làm tăng thêm nhu cầu cho các nhân viên kiểm soát không lưu vốn đã quá tải. 

“Đây là một trong những canh bạc mà nếu thành công, bạn sẽ nói về nó trong suốt 20 năm tới”, Mudrick nói. 

Xuất thân từ Washington, DC, Mudrick tốt nghiệp Trường Luật Harvard và là cựu nhân viên ngân hàng đầu tư. Ông bắt đầu quỹ đầu cơ mang tên mình vào năm 2009 với 5 triệu USD khi mới 34 tuổi, ngay sau đó đã lọt vào danh sách “Những nhà quản lý quỹ đầu cơ quyến rũ nhất” của Business Insider.

Tập trung vào các công ty vốn thường không hấp dẫn, các quỹ do công ty Mudrick quản lý đã tăng vọt lên 3,2 tỷ USD vào cuối tháng 3. Cuộc phiêu lưu Vertical chỉ bắt đầu vào mùa hè năm 2021, khi vị giám đốc điều hành tình cờ có buổi trò chuyện với chủ tịch Vertical, Dómhnal Slattery. Mudrick nhớ lại lời chào mời: “Tôi đang làm một việc khá thú vị, tôi nghĩ anh nên xem thử”. 

Vertical khi ấy có thể niêm yết thông qua một công ty mua lại có mục đích đặc biệt với mức định giá 2,2 tỷ USD, nhưng cần thêm tiền mặt để làm được điều đó. Trong khi đó, Mudrick, vừa thành công ‘chốt’ lời từ thương vụ đặt cược chuỗi rạp chiếu phim AMC và nhà bán lẻ trò chơi điện tử GameStop, đang nắm trong tay 250 triệu USD lợi nhuận. Chủ tịch Vertical vì thế muốn Mudrick Capital trở lại chiến lược cốt lõi là cung cấp vốn cho các công ty đang gặp khó khăn. 

Mudrick và nhóm của mình bắt đầu nghiên cứu ngành công nghiệp được thổi phồng quá mức. Họ nhận ra các thành phố lớn trên toàn cầu đang phải chịu cảnh tắc nghẽn và tình trạng này sẽ ngày càng tệ hơn. Điều đó khiến mọi người chỉ còn một lựa chọn duy nhất là “bay lên”. 

Tháng 12/2021, Vertical Aerospace thực hiện IPO thông qua mô hình SPAC trên sàn New York Stock Exchange (NYSE) với mã EVTL, huy động được hơn 300 triệu USD. Ngay sau IPO, công ty đã công bố danh sách các đơn đặt hàng ấn tượng, trong đó, American Airlines đặt hàng trước 250 chiếc VX4, còn Virgin Atlantic đặt mua 150 chiếc. Avolon, hãng cho thuê máy bay lớn thứ ba thế giới, cũng đặt trước 500 chiếc. Điều này giúp Vertical trở thành một trong những hãng eVTOL có backlog (đơn hàng đặt trước) lớn nhất thế giới, sánh ngang với Archer Aviation (Mỹ), Lilium (Đức), và Joby Aviation (Mỹ).

Tuy nhiên, dù kỳ vọng lớn, eVTOL vẫn là một trong những ngành khó khăn nhất để biến giấc mơ thành hiện thực. Cục Hàng không Dân dụng Anh (CAA) và Cơ quan An toàn Hàng không châu Âu (EASA) yêu cầu quá trình kiểm tra kỹ thuật nghiêm ngặt, kéo dài nhiều năm. Vertical đặt mục tiêu được chứng nhận VX4 vào cuối năm 2026, song điều này vẫn phụ thuộc vào tiến độ thử nghiệm và phê duyệt.

Trong khi đó, các đối thủ như Joby Aviation, Archer, Lilium cũng được đầu tư mạnh mẽ, đặc biệt là ở Mỹ. Vertical Aerospace báo lỗ ròng hơn 100 triệu USD/năm và có thể cần gọi thêm vốn để duy trì đến khi sản phẩm thương mại.

Theo: WSJ, The NY Times