Trong thời điểm kinh tế khó khăn và làn sóng sa thải kéo dài, không phải nhân sự nào cũng dễ dàng tìm thấy công việc mới với mức lương phù hợp chỉ trong thời gian ngắn. Nghỉ việc, mất nguồn thu nhập nhưng các chi phí sinh hoạt vẫn phải lo toan, họ đã xoay xở thế nào để sống tốt ở thành phố lớn?
Đi bán hàng, làm shipper vì thất nghiệp quá lâu
Không thể mãi chỉ chờ đợi nhà tuyển dụng, nhiều người đã chuyển sang làm công việc tạm thời để lo toan chi phí sinh hoạt hàng ngày. Trong số đó, shipper và bán hàng là 2 công việc được ưa chuộng vì không cần vốn hay dày dặn kinh nghiệm, mức lương ổn và thời gian linh hoạt.
Trà Hằng (26 tuổi) từng có giai đoạn thất nghiệp hơn nửa năm từ tháng 3/2024. Trước đó, cô làm back office cho một ngân hàng quốc tế được 8 tháng, tuy nhiên đã xin nghỉ việc do nhiều lý do.
Trà Hằng từng có quãng thời gian chuyển về quê sinh sống trong 2 tháng để giảm gánh nặng chi phí sinh hoạt ở Hà Nội. Tuy nhiên, sau đó cô nhanh chóng quay lại thành phố và bắt đầu rải CV nhưng mãi không xin được việc.
"Mình thất nghiệp đúng thời điểm kinh tế đi xuống nên mọi thứ đều khó khăn. Mình nghĩ nguyên nhân thất nghiệp là do thị trường việc làm không có nhiều cơ hội. Một phần nữa vì bản thân đã lâu chưa làm đúng mảng logistic.
Có một lần đi xin việc, mình đã đến bước trao đổi về hợp đồng lao động, có kết bạn với nhân sự và trao đổi chuyện tiền lương. Tuy nhiên mấy ngày sau họ gọi điện nói mình không phù hợp. Còn có những trường hợp khác, trong vòng phỏng vấn, mình thấy bản thân thể hiện rất tốt trước nhà tuyển dụng nhưng cuối cùng vẫn không nhận được cuộc gọi đi làm. Nhiều lúc mình nghĩ, có phải những công ty gọi mình đến phỏng vấn không thật sự muốn tuyển dụng nhân sự mà chỉ đang khảo sát thị trường lao động hiện nay?", cô nàng tâm sự về giai đoạn tìm việc khó khăn.
Lúc đó, không riêng Trà Hằng mà nhiều người bạn khác cũng xoay sở trong giai đoạn tìm kiếm việc làm khó khăn.
"Có bạn mình đang làm lĩnh vực truyền thông cũng phải tìm việc mới vì dính làn sóng sa thải. Giờ bạn đang làm copywriter freelancer được 3 tháng rồi. Một người bạn khác mình từng làm trong lĩnh vực thương mại điện tử, lương khoảng 20 triệu đồng/tháng. Nhưng giờ bạn cũng nhảy sang làm tester cho công ty khác, nhận lương giảm gần một nửa. Đổi lại công việc không yêu cầu quá nhiều kinh nghiệm, phù hợp cho một người vừa mất việc như bạn mình", Trà Hằng cho hay.
Cô nàng chia sẻ thêm trong khoảng nửa năm tìm công việc mới, Trà Hằng đã làm nhân viên bán hàng gần nhà để trang trải chi phí sinh hoạt.
Một trường hợp khác, Khang (30 tuổi, TP.HCM) nộp đơn xin nghỉ việc từ đầu tháng 3/2023. Trước khi rời bỏ vị trí quản lý kho, anh chàng đã tranh thủ rải CV, tham gia nhiều cuộc phỏng vấn nhưng mãi sau này chưa tìm thấy công việc phù hợp. Bởi vì chưa đi làm, song các khoản chi tiêu hàng tháng vẫn cần chi trả và quỹ tiết kiệm eo hẹp đã khiến quãng thời gian thất nghiệp của chàng trai trôi qua khá chật vật.
Để giải quyết tình trạng này, Khang từng đi làm nhân viên kho bán thời gian, với mức lương 272k đồng/8h làm việc. Sau đó, do tính chất công việc này không phù hợp nên Khang chuyển sang làm shipper.
Ban đầu, chàng trai còn gặp nhiều khó khăn khi làm quen với công việc shipper. Chẳng hạn như anh chưa có nhiều kinh nghiệm trong công việc, không rõ địa điểm nào đông khách, xem bản đồ/định vị như thế nào cho chính xác, đôi khi thấy sức khỏe không đảm bảo do trước giờ chỉ quen làm nhân viên văn phòng… Cũng vì thế, những ngày đầu Khang kiếm được không nhiều tiền. Tuy nhiên, sau khi đã chạy xe quen, chàng trai có thể kiếm được khoảng 300k đồng/ngày, sau khi trừ đi tất cả chi phí.
Quản lý tiền nong ra sao khi thất nghiệp dài ngày?
Nói về chuyện chi tiêu, Trà Hằng chia sẻ toàn bộ chi phí cho những tháng đầu thất nghiệp đều dựa vào tiền tiết kiệm có sẵn. Tuy nhiên, sau đó khi số tiền này cạn dần, cô nàng đã phải nhanh chóng tìm công việc nhân viên bán hàng part time để có thêm thu nhập.
Trong thời gian tìm việc mới, mọi khoản tiêu dùng hàng ngày đều được Trà Hằng cắt giảm tối đa. Bên cạnh đó, cô còn tìm đến thẻ tín dụng khi muốn mua món đồ yêu thích.
Tương tự Trà Hằng, trong thời gian thất nghiệp, Khang vẫn còn nhiều khoản chi tiêu hàng tháng cần trả, trong khi quỹ tiết kiệm eo hẹp.
“Do nguồn thu nhập là công việc văn phòng nên khi mình nghỉ và không có việc mới liền thì bị hụt tiền nhiều. Trong khi đó, mình có nhiều khoản chi như trả nợ ngân hàng (do mình đua theo sóng chứng khoán hồi những năm 2021 - 2022 và tự tin rằng bản thân sẽ có lời nên mình vay ngân hàng khoảng 100 triệu để giờ hằng tháng phải trả nợ lãi + gốc), phụ gia đình hằng tháng, tiền ăn uống, trả tiền nhà, chi phí sinh hoạt, nuôi 1 em mèo ta đen và 1 em chó golden.
Tuy nhiên, mình cũng không có nhiều tiền tiết kiệm. Mình tốt nghiệp ngành Quản trị kinh doanh, năm nay cũng đã 30 tuổi, thời gian đi làm cũng ngót nghét 6 năm. Nhìn lại và phải thành thật mà nói việc quản lý tài chính của mình khá là kém, hời hợt và thật không nghiêm túc. Vì thế, mình cũng đã trải qua quãng thời gian khó khăn và nhìn nhận được các bài học cho nó”, Khang nói.
Do đó, bên cạnh đi làm shipper, anh chàng cũng cần thắt chặt chi tiêu để ổn định lại cuộc sống. “Mình cắt giảm và ‘cai nghiện’ luôn các khoản mua hàng hóa, quần áo trên các sàn thương mại điện tử, mỗi tuần đi quán cafe, ăn uống sang trọng.
Mình tiết kiệm cho bản thân xuống mức đơn giản như chỉ ăn trưa cơm 30k đồng, ăn chiều cơm/bún 40k đồng. Nếu chạy shipper mà có khát thì mình ghé mua nước ngọt/nước dừa giải khát khoảng 15k - 25k đồng, còn lại là mình tự pha nước trà ở nhà mang theo”.
Đến hiện tại, Khang đã tìm được công việc mới sau 3 tuần thất nghiệp, song song là duy trì công việc shipper để kiếm thêm khoảng 100k đồng/ngày.
Với người trẻ có dự tính nghỉ việc, anh khuyên họ nên suy nghĩ kỹ lưỡng. Đây là một vài câu hỏi bạn cần tự hỏi chính mình: Quỹ tiết kiệm có đủ cho bạn nghỉ ngơi trong thời gian dài hay không? Bao lâu bạn sẽ tìm được công việc mới? Nếu vẫn thất nghiệp, bạn có sẵn sàng làm thêm công việc bên ngoài, chẳng hạn chạy xe ôm kiếm thêm thu nhập?
"Mình không tiêu cực hóa vấn đề. Vì chính bản thân các bạn phải trải qua khó khăn, giai đoạn chi tiêu bất cần, hoang phí thì mới biết là mình cần phải làm gì, và tạo động lực để vượt qua những khó khăn đó”, Khang bày tỏ.