Các công ty chứng khoán đang cho vay ký quỹ hàng chục nghìn tỷ đồng

Nội dung chính:

• Chứng khoán SSI đang là công ty chứng khoán cho vay ký quỹ nhiều nhất, lên đến gần 15.400 tỷ đồng. 
• Hoạt động cho vay gặp nhiều khó khăn trước sự sụt giảm của thị trường chứng khoán cùng chính sách tiền tệ thắt chặt nhằm kiềm chế lạm phát. 

Kết thúc quý III, Chứng khoán SSI duy trì vị thế đứng đầu về số tiền cho vay ký quỹ dù đã giảm hơn 32% so với đầu năm, xuống còn gần 15.400 tỷ đồng. 

Số dư cho vay ký quỹ của 10 công ty chứng khoán tại ngày 30/9. (Nguồn dữ liệu: FiinPro) 

Xếp vị trí thứ hai là Chứng khoán Mirae Asset với số tiền cho vay ký quỹ lên đến hơn 15.100 tỷ đồng, giảm nhẹ 2% so với đầu kỳ. 

Bên cạnh SSI và Mirae Asset, Chứng khoán Techcombank (TCBS), VNDIRECT và Chứng khoán TP.HCM (HSC) đều đang cho vay ký quỹ trên 10.000 tỷ đồng. Đây cũng là 5 công ty chứng khoán cho vay ký quỹ nhiều nhất hiện nay. 

Trong 9 tháng đầu năm, 7/10 công ty chứng khoán trong danh sách đều giảm cho vay ký quỹ. Riêng Chứng khoán Techcombank, Chứng khoán MB (MBS), Chứng khoán KB Việt Nam (KBSV) tăng cho vay ký quỹ so với đầu kỳ, nhưng mức tăng nhìn chung không cao. 

10 công ty chứng khoán cho vay ký quỹ nhiều nhất tính đến cuối quý III/2022. (Nguồn dữ liệu: FiinPro)

Tính đến cuối quý III, dư nợ cho vay ký quỹ chứng khoán toàn thị trường xấp xỉ 170.000 tỷ đồng, giảm 13.000 tỷ đồng so với đầu năm. Như vậy, tổng số tiền cho vay ký quỹ của 10 công ty chứng khoán kể trên đã chiếm hơn một nửa dư nợ cho vay ký quỹ cả thị trường.

Cho vay ký quỹ gặp khó

Hiện nay, nhiều nhà đầu tư đang vay ký quỹ tại công ty chứng khoán (CTCK) do thủ tục tương đối đơn giản, giải ngân nhanh chóng và tài sản bảo đảm chính là cổ phiếu đang có trong danh mục của nhà đầu tư. 

Giao dịch ký quỹ thường được biết đến như một đòn bẩy tài chính, là việc nhà đầu tư vay tiền của CTCK, cộng với khoản tiền sẵn có của mình để mua cổ phiếu. Nhà đầu tư có thể thế chấp khoản vay bằng chính cổ phiếu đã mua.

Hoạt động cho vay ký quỹ vừa mang lại lợi ích cho nhà đầu tư khi lợi nhuận gia tăng nhờ sử dụng đòn bẩy tài chính, vừa giúp công ty chứng khoán có nguồn doanh thu ổn định nhờ cho vay lãi suất cao. Mức lãi suất cho vay ký quỹ hiện tại của các công ty chứng khoán dao động quanh 13-15%/năm, quá hạn 1 năm có thể lên tới 20%/năm.

Thị trường chứng khoán cũng được hưởng lợi khi vốn hoá và thanh khoản tăng, thu hút thêm nhiều nhà đầu thư.

Tuy nhiên, khi chứng khoán giảm, tài sản đảm bảo cho các khoản vay ký quỹ (là chứng khoán) giảm giá khiến các công ty chứng khoán buộc phải bán giải chấp chứng khoán của nhà đầu tư để đảm bảo an toàn. Việc bán giải chấp ồ ạt khiến thị trường chứng khoán càng giảm sâu. Chỉ số VN-Index đã trượt khỏi mốc 1.000 điểm và có nhiều phiên giao dịch với biên độ tăng giảm lớn trong vài tuần trở lại đây.

Hầu hết cổ phiếu của các nhóm ngành đều sụt giảm. (Nguồn: FiinTrade)

Gần đây, một số CTCK như Chứng khoán Mirae Asset, Chứng khoán Techcombank, Chứng khoán KB Việt Nam,... đã hạ tỷ lệ cho vay, thậm chí là cắt margin hàng loạt mã cổ phiếu và bán giải chấp cổ phiếu trên diện rộng. Việc này có thể khiến công ty mất đi một phần doanh thu từ hoạt động cho vay ký quỹ.

Việc giảm giá trị cho vay ký quỹ có thể chưa dừng lại khi nguồn tín dụng từ các ngân hàng đang trở nên căng thẳng, ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động cấp tín dụng cho các CTCK. Hiện nay, một số CTCK trực thuộc các ngân hàng thậm chí sẵn sàng trả lãi suất cao cho các khoản tiền của khách hàng, nếu họ cam kết giữ nguyên số tiền trong tài khoản. Trước đây, các khoản tiền này chỉ được hưởng lãi suất không kỳ hạn. 

Các CTCK đang phải đối mặt với nhiều thách thức để tăng trưởng lợi nhuận khi giá trị chứng khoán đầu tư sụt giảm, thanh khoản thị trường xuống thấp kéo tụt doanh thu môi giới và nhu cầu vay ký quỹ ở mức thấp.

Ngoài ra, gần 200 cổ phiếu bị HoSE và HNX đưa vào danh sách không được giao dịch ký quỹ trong quý IV có thể khiến nguồn thu của CTCK giảm đáng kể.

Từ đầu tháng 11, hàng loạt CTCK đã tăng lãi suất cho vay ký quỹ. Trong đó, Chứng khoán SSI và Mirae Asset đang niêm yết lãi suất cho vay ký quỹ ở mức 13,5%/năm. 

Ông Nguyễn Thế Minh - Giám đốc phân tích chiến lược Chứng khoán Yuanta Việt Nam nhận định, trong bối cảnh lãi suất cao, tiền chi phí thấp không còn, việc công ty chứng khoán tăng lãi suất cho vay margin và nhiều dịch vụ khác là xu hướng tất yếu.