Theo khảo sát hàng quý mới nhất của Wall Street Journal, dù đã có những dấu hiệu cho thấy lạm phát hạ nhiệt nhưng các nhà kinh tế vẫn cho rằng môi trường lãi suất cao có thể đẩy kinh tế Mỹ vào suy thoái trong năm tới.
Các nhà kinh tế được WSJ thăm dò dự đoán xác suất xảy ra suy thoái trong 12 tháng tới là 61%, ít thay đổi so với 63% trong cuộc khảo sát vào tháng 10. Ban đầu, Fed kỳ vọng có thể hạ nhiệt lạm phát mà vẫn có thể “hạ cánh mềm”. Tuy nhiên, 3/4 chuyên gia tham gia cuộc thăm dò cho thấy mục tiêu của Fed sẽ không thể thực hiện trong năm nay.
Dù số liệu lạm phát đã cho thấy dấu hiệu khả quan hơn, nhưng dự báo của các nhà kinh tế vẫn không thay đổi nhiều. Theo Bộ Lao động Mỹ, CPI đã giảm từ 9,1% vào tháng 6 năm ngoái xuống còn 6,5% vào tháng 12. Các nhà kinh tế dự đoán lạm phát sẽ giảm xuống 3,1% vào cuối năm nay và kết thúc năm 2024 ở mức 2,4%.
Brett Ryan và Matthew Luzzetti - 2 nhà kinh tế của Deutsche Bank, cho biết: “Dù số liệu CPI gần đây đã cho thấy sự cải thiện nhưng một số thành phần như dịch vụ cốt lõi có liên quan đến thị trường lao động vẫn tăng cao, thể hiện rằng Fed vẫn còn một chặng đường dài ở phía trước. Fed sẽ duy trì lộ trình thắt chặt để tái cân bằng thị trường lao động và ổn định giá cả. Theo chúng tôi, việc này sẽ gây ra tình trạng thất nghiệp và suy thoái kinh tế.”
Greg Daco - nhà kinh tế trưởng tại EY-Parthernon, nhận định: “Dù hoạt động dịch vụ vẫn diễn ra sôi nổi, nhưng lĩnh vực bất động sản sụt giảm do lãi suất cao và hoạt động sản xuất bị đình trệ. Cả 2 điều này đều báo hiệu cho thấy một cuộc suy thoái kinh tế lớn sắp xảy ra.”
Daco cho rằng, lạm phát dai dẳng, điều kiện tài chính thắt chặt và tăng trưởng toàn cầu suy yếu sẽ khiến kinh tế Mỹ rơi vào suy thoái nhẹ trong nửa đầu năm 2023.
Dù theo các nhà kinh tế, suy thoái vẫn xảy ra, nhưng họ vẫn chỉ ra rằng cuộc suy thoái này sẽ chỉ nông và kéo dài trong thời gian ngắn. Nhìn chung, họ dự báo GDP tăng 0,1% hàng năm trong quý I/2023 và giảm 0,4% trong quý II. Họ không cho rằng quý III ghi nhận đà tăng trưởng và tăng 0,6% trong quý IV.
Dù hầu hết các cuộc suy thoái đều xảy ra khi có ít nhất 2 quý tăng trưởng âm liên tiếp nhưng đây không phải là tiêu chí mà Cục Nghiên cứu Kinh tế Quốc gia (NBER) đặt ra. Tổ chức này cho biết suy thoái kinh tế là “sự sụt giảm đáng kể lan rộng ở khắp nền kinh tế và kéo dài hơn 1 vài tháng.”. Tuy nhiên, định nghĩa này vẫn chưa rõ ràng vì NBER đã thừa nhận cuộc suy thoái 2020 khi đại dịch Covid-19 diễn ra dù chỉ kéo dài 2 tháng.
Các nhà tuyển dụng dự kiến sẽ cắt giảm việc làm từ quý II đến cuối năm, các nhà kinh tế cho biết trong cuộc khảo sát. Nhìn chung, trong năm 2023, họ cho rằng số việc làm sẽ giảm trung bình 7.000 mỗi tháng. Đây là mức giảm mạnh so với cuộc khảo sát vào tháng 10, khi các nhà kinh tế cho rằng các doanh nghiệp sẽ tạo thêm gần 28.000 việc làm/tháng trong 4 quý tiếp theo.
Các nhà kinh tế coi lạm phát cao và những nỗ lực của Fed để kiểm soát giá cả là rủi ro hàng đầu với nền kinh tế trong năm nay.
Khi được hỏi rằng loại lạm phát nào khó chế ngự nhất vào năm 2023, 1/4 các nhà kinh tế đã lựa chọn nhà ở. Hơn 18% chỉ ra đó là dịch vụ y tế và 18% là dịch vụ cá nhân.
Các nhà kinh tế cho rằng Fed sẽ tăng lãi suất lên 5% trong năm nay, giống như dự đoán của các quan chức NHTW. Fed đã nâng lãi suất thêm 0,5% vào tháng 12 đưa phạm vi lên 4,25% đến 4%. Các quan chức Fed đang nỗ lực cân bằng rủi ro giữa việc tăng lãi suất quá mạnh hoặc hành động chưa đủ để giảm tốc hoạt động chi tiêu và đầu tư.
Giới chức NHTW đã phát tín hiệu rằng họ có thể sẽ không hạ lãi suất trong năm nay. Các nhà kinh tế thì dự đoán điều ngược lại: 51% cho rằng Fed sẽ hạ lãi suất trong năm nay dù giảm so với tỷ lệ 60% vào cuộc khảo sát tháng trước. Thị trường cũng có quan điểm tương tự.
Tham khảo WSJ
.png "Hàng loạt quan chức cảnh báo ‘thận trọng’, Fed sẵn sàng tạm dừng cắt giảm lãi suất?")
.jpg "Doanh nghiệp kiến nghị thay đổi thời gian hiệu lực Thông tư liên quan đến chất lượng vật liệu xây dựng")
.png "Nỗi buồn kéo dài trên thị trường chứng khoán Việt Nam: Khối ngoại bán mạnh, một cổ phiếu lớn bị \"xả\" đột biến")
