Bộ trưởng Lê Minh Hoan: Chiến lược thì từ trên xuống dưới mà tổ chức thực hiện thì từ dưới lên trên

Phát biểu tại phiên chất vấn, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan cho biết, một lần nữa vấn đề nông nghiệp, nông dân, nông thôn được đưa vào nghị trường tại Kỳ họp thứ 3 và phiên chất vấn hôm nay (7/6). Ngay sau khi Hội nghị Trung ương V, khóa XIII vừa thảo luận chuyên đề về tam nông.

Trước đó, Chính phủ đã ban hành Chiến lược phát triển nông nghiệp, nông thôn bền vững đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Như vậy, về mặt vĩ mô, Đảng, Quốc hội, Chính phủ đã xác lập con đường phát triển nông nghiệp, nông thôn phía trước với những bước đi cụ thể, phù hợp trong từng giai đoạn, vấn đề còn lại là cách thức vận hành của cả hệ thống chính trị vì nông nghiệp có tính liên ngành cao, xuyên suốt, từ trên xuống dưới, từ trong ra ngoài. Chính sách vĩ mô được hoạch định từ cấp trung ương nhưng tổ chức thực hiện lại bắt đầu từ cấp cơ sở. Điều đó cần đến sự phối hợp theo tư duy hệ thống và hành động hệ thống. Đó là yếu tố quyết định cho sự thành công.

"Không có vấn đề" chính là vấn đề lớn nhất. Nhận diện phát hiện vấn đề không chỉ không thể chỉ từ trong nội bộ một tổ chức vì vốn dĩ tổ chức ít nhiều còn quán tính khôn cứng, khó có thể vận hành, điều chỉnh linh hoạt, kịp thời với những yêu cầu đa dạng, thay đổi liên tục từ đời sống thực tiễn. Do đó, Bộ trưởng Lê Minh Hoan cho rằng phiên chất vấn hôm nay không chỉ dừng lại là câu hỏi và trả lời, chất vấn và giải trình còn là dịp để Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn lắng nghe, ghi nhận, phát hiện thêm những vấn đề đã tồn tại từ lâu và cả những vấn đề mới phát sinh từ thực tế cuộc sống sinh động và vận động không ngừng.

Theo Bộ trưởng, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn thực hiện chức trách trong vai trò quản lý chuyên ngành mang nặng yếu tố kỹ thuật. Trong khi đó, 499 vị đại biểu Quốc hội từ lãnh đạo Trung ương đến địa phương quán xuyến, bao quát các lĩnh vực kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh sẽ có cách thức, quan điểm tiếp cận vấn đề nhiều góc độ khác nhau dưới nhiều cấp độ khác nhau. Trên tinh thần đó, Bộ trưởng bày tỏ sẵn sàng lắng nghe và giải trình ý kiến của các vị đại biểu Quốc hội.

Đại biểu Lê Thị Song An (Đoàn Long An): Tình hình sản xuất nông nghiệp của người dân gặp rất nhiều khó khăn, giá vật tư đầu vào tăng cao, có những loại phân bón tăng đến 200%, trong khi đó giá bán nông sản thấp, có thời điểm không tiêu thụ được.. Trong khi đó, giá cả vật tư nông nghiệp, nhất là giá phân bón, thuốc trừ sâu cũng như giá xăng dầu liên tục tăng làm cho người nông dân sản xuất không có lời. Điều này dẫn đến thực trạng có rất nhiều diện tích đất trồng thanh long, người dân phải phá bỏ để chuyển sang trồng các loại cây trồng khác. Thậm chí có rất nhiều diện tích đất nông nghiệp bỏ không, người dân không sản xuất vì tâm lý lo ngại bị thua lỗ. Đại biểu đề nghị Bộ trưởng Lê Minh Hoan cho biết có những giải pháp để kiểm soát được giá cả vật tư nông nghiệp và định hướng cho các địa phương trong quy hoạch các vùng chuyên canh sản xuất theo hướng công nghệ cao với giá cả đầu ra ổn định, giúp cho người nông dân được an tâm sản xuất?

Đại biểu Dương Khắc Mai (Đoàn Đắk Nông): Sản xuất nông nghiệp có thể khẳng định là thế mạnh, là cứu cánh cho nền kinh tế- xã hội nước ta trong những điều kiện, tình huống khó khăn.

Tuy nhiên đại biểu chỉ rõ tình trạng nông nghiệp có phát triển nhưng đời sống của người nông dân chưa cao; tình trạng được mùa mất giá và những cuộc giải cứu nông sản chưa có hồi kết; giá vật tư đầu vào liên tục tăng cao, sản xuất phần lớn còn mang tính tự phát; tiêu thụ còn phụ thuộc và một số thị trường; cơ chế chính sách chưa đủ hấp dẫn để thu hút các nguồn lực đầu tư cho lĩnh vực này, nhất là lĩnh vực nông nghiệp công nghệ cao. Đại biểu đề nghị Bộ trưởng Lê Minh Hoan cho biết những giải pháp căn cơ để giải quyết các vấn đề này?.

Đại biểu Chu Hồng Thái (Đoàn Lạng Sơn): Đặt câu hỏi chất vấn về vấn đề giá phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, thức ăn chăn nuôi, các loại vật tư nông nghiệp đầu vào tăng trong những năm qua, làm cho người nông dân rơi vào hoàn cảnh khó khăn, lấy công làm lãi, thậm chí là thua lỗ. Đặc biệt từ khi dịch Covid-19 bùng phát, giá cả các loại hàng hóa càng tăng phi mã hả. Đại biểu cho rằng, đây rõ ràng là bài toán cấp thiết đối với ngành nông nghiệp. Đại biểu đề nghị Bộ trưởng Lê Minh Hoan nêu rõ các giải pháp trong thời gian tới để hỗ trợ, giúp người nông dân thích ứng và ứng phó với tình hình này?

Đại biểu Hoàng Anh Công (Đoàn Thái Nguyên): Cử tri rất lo lắng về tình trạng ùn tắc hàng nông sản xuất khẩu tại các cửa khẩu khu vực phía Bắc, gây nên rất nhiều khó khăn, tốn kém rất lớn, ảnh hưởng nhiều đến nền sản xuất nông nghiệp. Một trong những nguyên nhân là do chính sách nhập khẩu liên quan đến tiêu chuẩn, chất lượng hàng hóa nông sản phía Trung Quốc có nhiều thay đổi, đòi hỏi chất lượng nhập khẩu ngày càng cao hơn, yêu cầu đáp ứng các tiêu chuẩn như các nước Châu Âu và Hoa Kỳ. Đại biểu đề nghị Bộ trưởng Lê Minh Hoan cho biết, chúng ta cần có giải pháp gì để giúp người nông dân để nâng cao chất lượng hàng nông sản, nâng cao giá trị nông sản và qua đó để tăng cường xuất khẩu và xây dựng một nền xuất khẩu bền vững?

Đại biểu Dương Văn Phước (Đoàn Quảng Nam): Thời gian qua người nông dân phải khổ sở gánh chịu nạn phân bón giả, kém chất lượng, gây thiệt hại lớn cho người nông dân. Đại biểu đề nghị Bộ trưởng nêu rõ những giải pháp để ngăn chặn, xử lý nghiêm tình trạng phân bón giả, kém chất lượng, tràn lan trên thị trường hiện nay?

Trả lời chất vấn của các Đại biểu, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Lê Minh Hoan chia sẻ:

Chiến lược phát triển nông nghiệp, nông thôn bền vững được Thủ tướng phê duyệt đã xác định rõ chúng ta đang chuyển từ tư duy sản xuất nông nghiệp sang tư duy kinh tế nông nghiệp, trong đó nhấn mạnh đến yếu tố thị trường. Chia sẻ với bà con nông dân cùng doanh nghiệp trong giai đoạn vừa qua đã đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức như việc ùn ứ ở cửa khẩu phía Bắc; vấn đề vật tư phân bón, giá nguyên liệu đầu vào của ngành nông nghiệp đều tăng cao trong bối cảnh thị trường đã bị đứt gãy…

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cảm ơn 14 triệu nông dân Việt Nam đã rất năng động, linh hoạt để góp phần làm nên kết quả xuất khẩu nông nghiệp, nông lâm, thủy sản trong năm 2021 đạt mức rất cao trong bối cảnh khó khăn. Về vấn đề giá nguyên liệu đầu vào, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho biết, vấn đề này liên quan tới thị trường, quản lý doanh nghiệp, vật tư đầu vào sản xuất, nhập khẩu và xuất khẩu…

Đứng ở góc độ của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ trưởng Lê Minh Hoan cho biết, khi đứt gãy chuỗi cung ứng trong giai đoạn dịch bệnh và nhất là cao điểm ùn ứ cửa khẩu phía Bắc, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã phối hợp với Bộ Công thương, Bộ Ngoại giao cùng vào cuộc dưới sự chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ để hạn chế thấp nhất thiệt thòi, thiệt hại cho nông dân. Tuy nhiên, Bộ trưởng cũng cho biết, đây là trường hợp bất khả kháng do khác biệt trong quy định chống dịch của hai bên. Nước ta làm nông nghiệp nhưng phụ thuộc rất nhiều vào nguyên liệu nhập khẩu từ phân bón, thuốc, nguyên liệu để chế biến thức ăn. Đây là vấn đề Thủ tướng Chính phủ đã giao cho Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn có giải pháp nhằm nâng cao tính tự chủ của ngành nông nghiệp, để tạo ra cái giá trị gia tăng cao hơn, giảm rủi ro thị trường.

Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và Bộ Công thương cũng đã có rất nhiều phiên họp, làm việc với các hiệp hội, ngành hàng phân bón, các doanh nghiệp… liên quan đến lĩnh vực này cố gắng thuyết phục. Bộ trưởng cho biết, trong nền kinh tế thị trường không dễ mà áp đặt một mệnh lệnh hành chính. Trong hoàn cảnh này, các hiệp hội cũng đã có những can thiệp nhất định…

Đại biểu Nguyễn Ngọc Sơn - Đoàn ĐBQH tỉnh Hải Dương: Hiện nay mô hình phát triển nông nghiệp ứng dụng cao, nông nghiệp du lịch sinh thái đang là xu hướng mới của nền nông nghiệp Việt Nam, thu hút nhiều nhà đầu tư. Tuy nhiên, thực tế vẫn còn nhiều bất cập trong tích tụ, tập trung đất đai, tiếp cận nguồn vốn, nhân lực, ứng dụng khoa học công nghệ, đặc biệt là quy hoạch vùng chuyên sản xuất nông nghiệp công nghệ cao. Đại biểu Nguyễn Ngọc Sơn đề nghị Bộ trưởng cho biết giải pháp nào để phát triển mạnh mô hình này trong thời gian tới?

Đại biểu Vũ Thị Lưu Mai - Đoàn ĐBQH Tp.Hà Nội: Bộ trưởng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn từng nói: Chúng ta chung tay cho sứ mệnh đưa nông nghiệp nước nhà đến tầm cao mới. Đề nghị Bộ trưởng cho biết định hướng đổi mới nào Bộ trưởng đã, đang và sẽ thực hiện để đưa nông nghiệp nước nhà đến tầm cao mới. Thứ hai, Bộ trưởng đã từng đưa ra thông điệp: Chúng ta xây dựng một nền nông nghiệp trách nhiệm, trách nhiệm với sức khỏe hàng trăm triệu dân. Tuy nhiên, đến nay, tính an toàn của sản phẩm nông nghiệp vẫn là sự phiền muộn chưa bao giờ nguôi của hàng triệu dân. Đại biểu đề nghị Bộ trưởng cho biết đến khi nào người dân mới có thể hoàn toàn yên tâm về tính an toàn của sản phẩm nông nghiệp, đến bao giờ Việt Nam có thể viết tên mình trên bản đồ nông nghiệp hữu cơ của thế giới?

Đại biểu Tô Văn Tám - Đoàn ĐBQH tỉnh Kon Tum: Khoa học, công nghệ luôn được coi là giải pháp then chốt, đột phá về năng suất, chất lượng hàng nông sản và năng suất, hiệu quả lao động nông nghiệp. Điều này đòi hỏi phải giải quyết mối quan hệ giữa áp dụng khoa học công nghệ với nguồn nhân lực có chất lượng cao. Trong điều kiện nguồn nhân lực chính của nông nghiệp nước ta vẫn chủ yếu là người nông dân chưa qua đào tạo còn hạn chế về năng lực làm chủ cũng như tiếp cận ứng dụng công nghệ hiện đại trong sản xuất, nhất là nông dân miền núi Tây Nguyên. Bộ trưởng nhìn nhận vấn đề này như thế nào? Giải pháp giải quyết mối quan hệ trên.

Đại biểu Nguyễn Huy Thái - Đoàn ĐBQH tỉnh Bạc Liêu: Thời gian vừa qua cử tri phản ánh rất nhiều về việc giảm vật tư nông nghiệp, trong đó có giá phân bón liên tục tăng cao. Mở đầu phiên chất vấn, đa số đại biểu đã tập trung vào nội dung này. Trước thực trạng, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã khuyến cáo bà con nông dân tăng cường sử dụng phân bón hữu cơ thay thế cho phân bón hữu cơ. Đây được nhìn nhận là giải pháp căn cơ chủ động và tích cực. Tuy nhiên, đại biểu cho rằng, có một thực trạng đó là từ trước đến nay, tập quán sử dụng phân bón hữu cơ trong canh tác nông nghiệp chủ yếu tập trung ở miền Bắc và miền Trung. Bà con nông dân đồng bằng sông Cửu Long chưa hoặc ít chủ động sử dụng phân bón hữu cơ trong sản xuất nông nghiệp. Đại biểu đề nghị, với vai trò là Tư lệnh ngành, Bộ trưởng sẽ làm gì để giải pháp theo khuyến cáo chưa được triển khai rộng và ứng dụng thực sự đạt hiệu quả trên những cánh đồng và thửa ruộng trong thời gian tới, trong đó có việc thay đổi tập quán canh tác của người nông dân đồng bằng sông Cửu Long?.

Trả lời câu hỏi của các đại biểu, Bộ trưởng Lê Minh Hoan cho biết: Vẫn còn tình trạng lạm dụng phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, hóa học, sử dụng thuốc bảo vệ thực vật không tuân thủ nguyên tắc “bốn đúng” gây ảnh hưởng đến môi trường sinh thái, sức khỏe con người và chất lượng nông sản. Nhất là vùng Đồng bằng sông Cửu Long, tình trạng sử dụng phân bón và thuốc bảo vệ thực vật đang cao.

Đưa ra giải pháp cho vấn đề này, Bộ trưởng nêu rõ, trong thời gian tới, cần hoàn thiện các phương pháp thử cho các thuốc bảo vệ thực vật sinh học; ứng dụng chuyển đổi số trong công tác quản lý hướng dẫn sử dụng thuốc bảo vệ thực vật tiết kiệm, hiệu quả, an toàn và có trách nhiệm.

Bên cạnh đó, tăng cường hợp tác công tư sản xuất và sử dụng phân bón hữu cơ, thuốc bảo vệ thực vật sinh học, sử dụng phân bón tiết kiệm nhằm hướng đến một nền nông nghiệp xanh, an toàn và nâng cao giá trị nông sản; nhân rộng các mô hình, đẩy mạnh công tác truyền thông, đặc biệt các mô hình canh tác giảm chi phí sản xuất nhưng vẫn bảo đảm năng suất, chất lượng nông sản phẩm. Đồng thời, cần nhấn mạnh vai trò tổ chức lại các ngành hàng trong sản xuất nông nghiệp.

Đối với nền nông nghiệp công nghệ cao, Bộ trưởng nêu rõ, trong thời đại công nghiệp 4.0, làm nông nghiệp có thể không cần phải đầu tư và sở hữu nhiều đất, mà có thể tận dụng thế mạnh của nền kinh tế liên kết, kinh tế chia sẻ. Bộ trưởng Lê Minh Hoan cho rằng, ngoài hướng tập trung tích tụ đất đai hướng tới tăng quy mô sản xuất, xây dựng vùng nông nghiệp cao, vẫn có những phương thức tập trung đất đai mềm, thích ứng với từng điều kiện ở từng địa phương, kết hợp nguồn lực nhà nướcvới nguồn lực xã hội để cùng phát triển nông nghiệp công nghệ cao.

Việc phát triển nông nghiệp sinh thái tạo ra giá trị xây dựng, chuyển từ nền nông nghiệp truyền thống sang nền nông nghiệp xanh, sinh thái, bền vững. Đó cũng là hướng tiếp cận, chiến lược mà Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đang định hướng triển khai.

Đại biểu Phạm Thị Mỹ Huệ - Đoàn ĐBQH tỉnh Sóc Trăng: Hàng Việt đến nay vẫn chiếm tỷ lệ cao trong các cơ sở phân phối của doanh nghiệp trong nước. Có thông tin nông sản Việt Nam được xuất khẩu và có mặt tại các kệ hàng trong các hệ thống siêu thị nước ngoài với giá cao, trong khi giá bán tại các chợ truyền thống và các hệ thống siêu thị trong nước vẫn ở mức thấp. Vì thế thu nhập của người nông dân, người trực tiếp sản xuất nông nghiệp chưa thực sự được cải thiện. Đề nghị Bộ trưởng đưa ra giải pháp để giải quyết thực trạng này, góp phần cải thiện thu nhập của người nông dân, người trực tiếp sản xuất nông nghiệp?

Đại biểu Vương Thị Hương - Đoàn ĐBQH tỉnh Hà Giang: Liên kết sản xuất gắn với tiêu thụ sản phẩm có vai trò rất quan trọng trong phát triển nông nghiệp. Tuy nhiên, hiện nay liên kết này vẫn còn nhiều nút thắt khiến cho việc tiêu thụ các mặt hàng nông sản đôi khi còn bị bỏ ngỏ dẫn đến tình trạng tư thương, lợi dụng, thao túng giá cả thị trường, thậm chí là bẻ gãy liên kết. Hơn nữa, trong quá trình xây dựng các chuỗi liên kết này chưa có nhiều doanh nghiệp tham gia, nhất là khâu tiêu thụ sản phẩm. Đề nghị Bộ trưởng cho biết những giải pháp cơ bản thúc đẩy các doanh nghiệp tham gia liên kết sản xuất gắn với tiêu thụ sản phẩm?

Đại biểu Trần Văn Tiến – Đoàn ĐBQH tỉnh Vĩnh Phúc: Hiện nay xuất khẩu nông sản Việt Nam chủ yếu chưa qua chế biến nên giá trị xuất khẩu cũng như giá trị gia tăng thấp. Để nâng cao giá trị xuất khẩu trong thời gian tới, Bộ trưởng có định hướng hay giải pháp như nào? Thời gian qua tình trạng ùn tắc dài ngày trên các cửa khẩu đã làm hư hỏng hàng hóa xuất khẩu nông sản, gây thiệt hại cho người dân sản xuất và kinh doanh. Đề nghị Bộ trưởng làm rõ giải pháp để khắc phục tình trạng trên?

Đại biểu Nguyễn Văn Thi – Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Giang: Trong những năm qua, kim ngạch xuất khẩu nông sản Việt Nam tương đối cao, tuy nhiên chủ yếu vẫn là xuất khẩu thô, gần 80 % là xuất khẩu tiểu ngạch, trong số đó có trên 70 % là lệ thuộc vào một thị trường lớn rủi ro. Đây chính là một trong những rào cản để phát triển nông nghiệp. Đề nghị Bộ trưởng cho biết, trong thời gian tới để có giải pháp, chính sách nào để tăng tỉ lệ nông sản đưa ra thị trường đã qua chế biến, tăng tỷ lệ xuất khẩu nông sản chính ngạch, mở rộng thị trường xuất khẩu và nâng cao giá trị gia tăng cho nông sản Việt Nam?

Đại biểu Trần Thị Hoa Ry – Đoàn ĐBQH tỉnh Bạc Liêu: Theo đại biểu, tình trạng vật tư nông nghiệp tăng vào mùa vụ sản xuất, điệp khúc được mùa mất giá, người dân còn loay hoay trong việc tìm kiếm cây trồng, vật nuôi đáp ứng thị trường. Đây không phải là vấn đề mới và đã được chất vấn rất nhiều lần. Đại biểu đề nghị Bộ trưởng cho biết đâu là điểm nghẽn của vấn đề này và bao giờ mới khắc phục được triệt để vấn đề này. Trong thời gian qua, có nhiều chính sách ban hành liên quan đến lĩnh vực này? Đại biểu cũng đề nghị Bộ trưởng cho biết khi nào các chính sách mới đi vào thực tiễn của cuộc sống để lĩnh vực nông nghiệp có thể góp phần phát huy được lợi thế, tiềm năng và góp phần phát triển kinh tế đất nước?.

Bộ trưởng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan: Tôi lo sợ nhất câu hỏi đến bao giờ. Tôi không thoái thác trách nhiệm mà sẽ làm hết mình nhưng trong bối cảnh điều hành nền kinh tế thị trường, chiến lược thì từ trên xuống dưới mà tổ chức thực hiện thì từ dưới lên trên thì nếu có sự vào cuộc của chính quyền địa phương, sự năng động của chính quyền địa phương thì sẽ giải quyết được vấn đề nhanh hay chậm.

Dẫn chứng câu chuyện nông sản của một số địa phương như cà rốt Hải Dương, xoài Sơn La, nhãn lồng Hưng Yên, quả Vải ở Bắc Giang, Bộ trưởng Lê Minh Hoan nêu rõ khi các địa phương vào cuộc một cách chủ động, thậm chí lãnh đạo địa phương trực tiếp đi tiếp thị xúc tiến thương mại thì hình ảnh lãnh đạo địa phương cũng chính là thương hiệu của nông sản địa phương.

Một lãnh đạo Hải Dương từng nói “đất đai Hải Dương manh mún nhưng tư duy của người Hải Dương không được manh mún”. Bản chất nông nghiệp là rủi ro, thiên tai, dịch bệnh, thị trường, khó định lượng nên vấn đề là chúng ta dũng cảm, kiên trì cùng nhau đi và từ câu chuyện của Hải Dương hay của địa phương khác bắt đầu kích hoạt các địa phương còn lại.

Về câu hỏi đại biểu Nguyễn Văn Thi về chế biến nông sản, Bộ trưởng cho biết, thực tế một số ngành của nước ta chế biến rất tốt gần như 100%, thậm chí không đủ nguyên liệu trong nước để chế biến như ngành thủy sản, chế biến gỗ, cao su. Lĩnh vực khó khăn nhất và rủi ro nhất trong chế biến nông sản là trái cây. Thời gian qua nhiều doanh nghiệp tham gia và thành công. Thủ tướng Chính phủ cũng đã thăm và khởi động nhà máy chế biến nông sản ở Sơn La, Gia Lai và một số địa phương. Bộ trưởng làm rõ để thu hút doanh nghiệp đầu tư vào chế biến nông sản thì chất lượng nông sản tốt và sản lượng nông sản ổn định. Do đó địa phương cần phải chủ động liên kết thu hút doanh nghiệp, tạo an tâm có đủ nguyên liệu sản xuất bởi doanh nghiệp sợ về đó mà nông dân không bán cho doanh nghiệp. Bộ trưởng cho rằng lãnh đạo địa phương cần phải sâu sát ngồi với 2 gồm nông dân và doanh nghiệp, tạo niềm tin thị trường trước.

Trả lời câu hỏi của đại biểu Phạm Thị Minh Huệ, Bộ trưởng Lê Minh Hoan cho biết, để đưa 1 mặt hàng nông sản đến 1 kệ hàng của siêu thị tại nước ngoài thì chi phí logistic và chi phí thị trường chiếm tỉ trọng cao. Do đó chưa thể quá quá háo hức. Điều quan trọng là giá cao đó có phân bổ lại được cho người nông dân hay không. Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn bày tỏ mong muốn trước nhất phải làm tốt thương hiệu trong nước, niềm tin nông sản trong nước bệ đỡ để đưa nông sản Việt ra nước ngoài.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ: Đã có 14 đại biểu đặt câu hỏi, chất vấn Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp Phát triển nông thôn. Với trách nhiệm quản lý nhà nước và tư lệnh ngành, lĩnh vực, nếu Bộ trưởng trả lời rằng, để giải quyết điểm nghẽn, ách tắc ở đâu thì hỏi địa phương, vậy vai trò của Bộ Nông nghiệp ở đâu?. Do đó, đề nghị Bộ trưởng Lê Minh Hoan trả lời thẳng, cụ thể thực trạng đang thế nào, người nông dân trông chờ điều gì, chủ trương, Nghị quyết đã có, bây giờ Bộ trưởng có định hướng là gì và làm như thế nào?

Như câu hỏi của đại biểu Trần Thị Hoa Ry bàn về giá vật tư nông nghiệp tăng cao, được mùa mất giá thì nghẽn ở đâu, giải quyết thế nào?. Đã hỏi địa phương thì không cần buổi chất vấn này.

Đại biểu Nguyễn Văn Quân- Đoàn ĐBQH Hậu Giang: Trong những năm qua, ngành Nông nghiệp dù phải chịu nhiều bất lợi như thiên tai, dịch bệnh, thời tiết bất thường nhưng nhờ có quan tâm đầu tư nên ngành Nông nghiệp vẫn vượt khó khăn, thực hiện tốt việc vừa phát triển kinh tế dự phòng, chống dịch xứng đáng là trụ đỡ của nền kinh tế. Tuy nhiên, bên cạnh đó vẫn còn một số khó khăn như thực trạng hiện nay, giá cả nông sản bấp bênh, thiếu ổn định đầu ra sản phẩm gây tâm lý bất an cho người nông dân trực tiếp sản xuất.

Trước những thách thức như trên, Bộ trưởng có thể cho biết giải pháp để giải quyết thực trạng trên trong thời gian tới? Ngoài ra, theo xu thế hội nhập kinh tế quốc tế, việc sản phẩm nông nghiệp Việt Nam vươn xa ra thị trường thế giới là tất yếu. Vậy công tác chuẩn bị, công tác xúc tiến đầu tư, công tác lập cầu nối của Bộ trưởng cho thị trường quốc tế thực hiện như thế nào trong thời gian tới?

Đại biểu Trần Thị Thu Phước- Đoàn ĐBQH tỉnh Kon Tum: Khu vực Tây Nguyên với điều kiện khí hậu, đất đai, thổ nhưỡng rất thuận lợi. Đây là điều kiện để phát triển các lĩnh vực như nông, lâm nghiệp, trồng và sản xuất dược liệu, chăn nuôi, du lịch. Tuy nhiên, hạ tầng Tây Nguyên chưa thuận lợi, nhất là về giao thông, logistic; nhân lực tại chỗ vẫn còn nhiều hạn chế, thiếu kỹ năng. Trong khi đó, các yêu cầu từ thị trường thì ngày càng cao, đặc biệt với các yêu cầu liên quan đến phát triển bền vững, phát triển xanh, giảm phát thải khí hậu.

Đề nghị Bộ trưởng cho biết có những giải pháp, chiến lược nào để hỗ trợ các địa phương, giúp các tỉnh chuyển từ tiềm năng thành thực tiễn; chuyển từ tự phát nhỏ lẻ thành những địa phương gắn kết được vào các chuỗi giá trị lớn của sản xuất nông, lâm sản và hình thành những hệ sinh thái hay cụm liên kết ngành để tạo ra những sản phẩm chủ lực, thế mạnh của từng địa phương thay cho sự phát triển manh mún, trùng lặp, chồng chéo như hiện nay.

Đại biểu Nguyễn Tuấn Anh- Đoàn ĐBQH tỉnh Long An: Chỉ thị số 23 năm 2019 về đẩy mạnh thực hiện Nghị quyết 120 về phát triển bền vững cho khu vực Đồng bằng sông Cửu Long thích ứng với biến đổi khí hậu thì Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chủ trì trực tiếp chỉ đạo tái cơ cấu lĩnh vực nông nghiệp gắn với nhu cầu của thị trường. Đề nghị Bộ trưởng cho biết việc thực hiện các dự án phát triển sản xuất, đa dạng hóa sinh kế cho hộ nghèo vùng đồng bằng sông Cửu Long cũng như khắc phục những khó khăn, vướng mắc và đưa ra các giải pháp. Ngoài ra, để thực hiện Nghị quyết 120, Thủ tướng Chính phủ đã có Quyết định số 324 năm 2020 phê duyệt Chương trình tổng thể phát triển nông nghiệp thích ứng với biến đổi khí hậu đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Vậy đề nghị Bộ trưởng cho biết việc triển khai thực hiện các chương trình nghiên cứu, chuyển giao và ứng dụng khoa học và công nghệ vùng Đồng bằng sông Cửu Long, những chương trình thí điểm mô hình thích ứng với biến đổi khí hậu.

Đại biểu Trịnh Lam Sinh- Đoàn ĐBQH tỉnh An Giang: Trước tác động của quá trình tự nhiên cũng như các yếu tố nhân tạo đã làm cho đất bị suy thoái nên rất khó để có thể phục hồi và phục vụ cho sản xuất nông nghiệp. Đáng báo động là tình trạng này đang có chiều hướng gia tăng, cho nên việc khắc phục và ngăn chặn không phải dễ dàng. Trước thực tế đề nghị Bộ trưởng Lê Minh Hoan cho biết giải pháp tổng thể để khắc phục có hiệu quả tình trạng đất bị thoái hóa như hiện nay như thế nào?

Đại biểu Nguyễn Minh Tâm- Đoàn ĐBQH Quảng Bình: Thời gian qua nhiều ngư dân rất vất vả khi giá xăng dầu tăng cao, một số dân miền Trung lại phải cho tàu nằm bờ và đặc biệt là một số cư dân vươn khơi bám biển để bảo vệ chủ quyền biển đảo, Tổ quốc cũng rất khó khăn trong việc giá dầu leo thang. Đặc biệt, một số chủ tàu cá mặc dù biết là gặp khó khăn trong việc đối đầu với thua lỗ nhưng đều lựa chọn bám biển để mưu sinh cho gia đình. Vậy với vai trò cơ quan chủ quản tham mưu cho Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ trong quản lý Nhà nước đối với khu vực này, đề nghị Bộ trưởng cho biết những giải pháp trong thời gian tới, đặc biệt là giải pháp phối hợp với Bộ Công thương để có chính sách bình ổn giá, hỗ trợ cho ngư dân bám biển và đặc biệt có hiệu quả kinh tế?.

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan: Khó khăn nhất của đồng bằng sông Cửu Long hiện nay là hạ tầng trong lĩnh vực nông nghiệp. Ngoài khó khăn về hạ tầng giao thông, đường cao tốc khu vực đồng bằng song Cửu Long còn gặp khó về hạ tầng logistics, kho bảo quản, khu chế biến. Quốc hội đã phê chuẩn cho thành phố Cần Thơ thí điểm cơ chế đặc thù là trung tâm logistic, từ đó kết nối với hạ tầng logistic dọc tuyến sông Tiền, sông Hậu. Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đang làm việc với các tập đoàn của Mỹ, châu Âu đầu tư chuỗi các kho bảo quản ở cấp độ hợp tác xã dọc sông Tiền, sông Hậu để kết nối về trung tâm ở thành phố Cần Thơ. Mô hình đầu tiên là kho lạnh sử dụng năng lượng mặt trời ở Trà Vinh đang được triển khai thí điểm để rút kinh nghiệm. Bộ trưởng tin rằng, với giải pháp này sẽ tạo ra một thế mới cho hạ tầng nông nghiệp của đồng bằng sông Cửu Long.

Trả lời chất vấn của ĐBQH nguyễn Văn Tuân (Hậu Giang) về vấn đề bất ổn thị trường, Bộ trưởng Lê Minh Hoan cho biết, thông qua các cơ quan như Bộ Công thương, Bộ Ngoại giao và Tham tán thương mại nước ngoài, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cùng với các bộ đã xây dựng 3 thị trường lớn và một đề án riêng cho từng loại thị trường, trong đó có thị trường Hoa Kỳ, thị trường EU và thị trường Trung Quốc. Mỗi loại thị trường có chuẩn mực, tiềm năng và có quy định rào cản của thị trường. Việc xây dựng đề án riêng tránh tình trạng “đi buôn chuyến” để có chương trình xúc tiến bài bản tiếp cận thị trường với số đông doanh nghiệp tham gia hơn. Từ những loại thị trường đó sẽ chuẩn hóa các vùng nguyên liệu để đáp ứng được từng loại thị trường. Bộ trưởng Lê Minh Hoan kỳ vọng, với đề án này các doanh nghiệp Việt trong từng loại thị trường sẽ kết nối với nhau. Như vậy, nhìn vào lăng kính thị trường để điều chỉnh lại tổ chức sản xuất phù hợp từng loại thị trường, từng mùa vụ, từng vùng nguyên liệu cụ thể.

Đại biểu Nguyễn Anh Trí – Đoàn ĐBQH thành phố Hà Nội: Theo đại biểu, Nghị định 67 năm 2014 để giúp ngư dân đóng tàu công suất lớn vươn khơi bám biển đã hơn 7 năm. Do đó, đề nghị Bộ trưởng làm rõ những bài học kinh nghiệm rút ra khi triển khai Nghị định, đồng thời chỉ ra những giải pháp tháo gỡ cho ngư dân nhằm thực hiện tốt hơn Nghị định này?

Đại biểu cũng đề nghị Bộ trưởng cho biết các biện pháp để đẩy mạnh sản xuất muối tăng về số lượng, tốt về chất lượng để có thể xuất khẩu và để nhân dân bớt khó khăn hơn?

Đại biểu Vũ Tiến Lộc - Đoàn ĐBQH thành phố Hà Nội: Trong tương lai có thể nhiều thế hệ sinh viên sau khi tốt nghiệp các trường đại học, cao đẳng, dạy nghề sẽ không ở lại thành phố mà sẽ trở về quê để lập nghiệp. Đó là một xu hướng mới và sẽ là một cơ hội phát triển, đồng thời cũng là một thách thức vô cùng lớn cho ngành nông nghiệp, nông thôn. Bộ trưởng đánh giá như nào về xu hướng này và có giải pháp đột phá như nào cho cuộc cách mạng về khởi nghiệp, xây dựng hệ sinh thái được khởi nghiệp ở nông thôn để có thể tạo việc làm cho người dân và doanh nghiệp?

Theo đại biểu, không chỉ trong các ngành công nghiệp điện tử, dệt may, giày dép mà cả ngành nông nghiệp truyền thống ngàn năm, nơi tự hào là điểm tựa, bệ đỡ cho nền kinh tế. Đến nay về cơ bản vẫn là nền nông nghiệp gia công, chế biến thô với giá trị gia tăng rất thấp, cho nên người nông dân chưa thể giàu lên bằng nông nghiệp và kinh tế nông thôn. Do đó, đại biểu đề nghị Bộ trưởng có giải pháp khắc phục tình trạng này?

Đại biểu Lý Văn Huấn – Đoàn ĐBQH tỉnh Thái Nguyên: Hiện nay giá vật tư đầu vào của ngành nông nghiệp như giống, thuốc bảo vệ thực vật, phân bón đều tăng phi mã. Trong khi đó sản phẩm nông nghiệp, sản xuất gia tăng không đáng kể, gây khó khăn cho doanh nghiệp và người dân trong lĩnh vực nông nghiệp. Vậy Bộ trưởng có giải pháp như nào để đảm bảo bình ổn giá vật tư đầu vào của ngành nông nghiệp nhằm tháo gỡ những khó khăn cho doanh nghiệp và người dân trong thời gian tới?

Bên cạnh đó, hiện nay tình trạng thực phẩm bẩn bị ô nhiễm diễn biến hết sức phức tạp, gây ảnh hưởng đến sức khỏe, đời sống của nhân dân. Đại biểu đề nghị Bộ trưởng làm rõ giải pháp để kiểm soát lĩnh vực này trong thời gian tới?

Đại biểu Nguyễn Đại Thắng – Đoàn ĐBQH tỉnh Hưng Yên: Theo Thông tư 23/2019/TT-BNNPTNT hướng dẫn về khoảng cách tối thiểu mà trang trại chăn nuôi quy mô nhỏ phải cách khu dân cư 100m, đối với trang trại chăn nuôi quy mô vừa là 200m. Nhất là quy định về khoảng cách giữa hai trang trại chăn nuôi của hai chủ thể khác nhau, phải cách nhau tối thiểu 50m. Đại biểu cho rằng quy định như trên là phù hợp để đảm bảo an toàn trong chăn nuôi. Tuy nhiên, thực tiễn ở khu vực đồng bằng Bắc Bộ để thực hiện quy định này đối với các trang trại gặp nhiều khó khăn, rất khó thực hiện được. Các trang trại không đạt được các tiêu chí về khoảng cách này sẽ không đủ điều kiện để đăng ký công nhận sản phẩm OCOP, mặc dù các trang trại bảo đảm an toàn về môi trường, gây khó khăn cho việc tiêu thụ sản phẩm của người nông dân. Đại biểu đề nghị Bộ trưởng có giải pháp tháo gỡ khó khăn cho các trang trại chăn nuôi tuy không bảo đảm về khoảng cách nhưng vẫn bảo đảm về yếu tố môi trường?

Đại biểu Trần Thị Kim Nhung – Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Ninh: Theo đại biểu, Bộ trưởng Lê Minh Hoan đã nhiều lần khẳng định quan điểm tư duy kinh tế nông nghiệp để phát triển nông nghiệp bền vững và ngay tại phiên trả lời chất vấn Bộ trưởng cũng nhấn mạnh quan điểm này. Do đó, Bộ trưởng cho biết kể từ khi giữ vị trí trọng trách “tư lệnh ngành” nông nghiệp và phát triển nông thôn đến nay, Bộ trưởng đã có những giải pháp cụ thể như nào và sẽ có những giải pháp trọng tâm nào trong thời gian tới để cụ thể hóa, hiện thực hóa quan điểm kinh tế nông nghiệp trong tối ưu quy trình sản xuất, cung ứng và tiêu thụ sản phẩm trong nông nghiệp?

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan:

Trả lời ý kiến đại biểu Quốc hội việc thực hiện Nghị định 67/2014/NĐ-CP về chính sách phát triển thủy sản và mục tiêu hiện đại hóa tàu cá, Bộ trưởng Lê Minh Hoan cho biết, trong triển khai thực hiện Nghị định này, các cấp, các ngành còn một số bất cập, chưa lường trước được hết các tình huống xảy ra, chưa chú ý tới cách vận hành hệ thống để thực thi chương trình lớn và có ý nghĩa. Bộ trưởng cho rằng cần đánh giá nhiều chiều, tô chức lại ngành hàng, huấn luyện đội tàu, ngư dân, hệ thống quản lý thủy sản ở các địa phương, nâng cao hiệu quả khâu thẩm định bình xét đối tượng ngư dân được tham gia, hưởng lợi ích từ chương trình…

Bộ trưởng cũng nêu rõ, ngành thủy sản có số lượng ngư dân lớn nhưng còn manh mún, nhỏ lẻ, tự phát. Do đó, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã xây dựng Chiến lược phát triển thủy sản bền vững với định hướng giảm khai thác, tăng nuôi trồng. Suy giảm tài nguyên thủy sản là câu chuyện toàn cầu do trữ lượng và ngư trường đang dần thu hẹp, cơ sở hạ tầng nghề cá còn chưa được đầu tư xứng đáng. Bộ đang quy hoạch lại hệ thống cảng cá theo hướng tích hợp để nâng cao hiệu quả trong việc phát triển ngành này.

Liên quan đến vấn đề phát triển ngành muối, Bộ trưởng cho biết, việc tổ chức ngành hàng này hiện nay vẫn còn tự phát, giá trị không cao. Các địa phương bắt đầu thu hẹp diện tích làm muối, dần dần công nghiệp hóa một phần ngành hàng này. Tuy nhiên ngành muối giá trị không cao nên nếu đầu tư vào ngành khác để giá trị ra tăng cao hơn cũng là một giải pháp. Bộ đã xây dựng Đề án phát triển ngành muối trong điều kiện chuyển dịch một số diện tích muối sang quy hoạch ngành kinh tế khác; sử dụng các biện pháp để muối không chỉ là thực phẩm mà còn là dược phẩm, mỹ phẩm….

Ngoài ra, đối với vấn đề khởi nghiệp nông nghiệp trong bối cảnh sau đại dịch COVID-19, Bộ trưởng nêu rõ, trong Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới đã có nhóm vấn đề phát triển kinh tế nông thôn gồm 11 nội dung thành phần. Theo đó, chú trọng phát triển kinh tế nông thôn, khởi nghiệp nông nghiệp, du lịch nông nghiệp…

Đại biểu Vũ Thị Lưu Mai – Đoàn ĐBQH Tp.Hà Nội: Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thông có nói là đối với những câu trả lời "khi nào? bao giờ?..." thì thật khó để đưa ra một câu trả lời, bởi vì rất khó xác định được kết quả. Đối với những câu hỏi đại biểu Quốc hội nêu, Bộ trưởng nói là do yếu tố thị trường biến động cho nên không xác định được kết quả.

Đúng là thị trường là yếu tố khó xác định những biến động nhưng trên thực tế chúng ta có những quy luật thị trường. Đó là quy luật cung cầu, quy luật cạnh tranh, quy luật giá trị và sự quản lý Nhà nước trong kinh tế thị trường có 4 vai trò căn bản gồm: kiến tạo, xây dựng, định hướng và dự báo thị trường. Như vậy, chúng tôi nghĩ rằng, không thể nói là chúng ta khó xác định được kết quả và hiện nay trên thực tế xác định kết quả đầu ra là một quy luật tiên tiến và thông lệ quốc tế cũng đang áp dụng.

Thứ hai, Bộ trưởng có nói là có những vấn đề mà liên quan đến yếu tố liên ngành cũng rất khó xác định. Chúng tôi cũng đồng ý rằng có từng Bộ, ngành nhưng Chính phủ là nhất thể và bộ máy điều hành đó là thống nhất. Vì vậy, tôi cũng mong rằng, đối với những câu hỏi liên quan đến khi nào, bao giờ thì các đại biểu cần có được câu trả lời. Bởi vì đó không chỉ đơn thuần là câu trả lời mà còn là hy vọng và chúng ta cũng không nên để hy vọng của người dân trở thành vô vọng khi không có câu trả lời.

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan: Chính phủ đã chỉ đạo trong những hoàn cảnh khó khăn thì vẫn phải tìm ra một hướng đi cho riêng mình về chiến lược phát triển nông nghiệp, nông thôn cũng như chủ động thích ứng với sự thay đổi. Hiện nay, nền Nông nghiệp đang đứng trước "3 biến": Biến đổi khí hậu nhưng chúng ta không thể làm chủ được mà chỉ thích ứng được phần nào; Biến động thị trường thì chúng ta phải đưa ra tình huống để thích ứng và giải quyết; Biến chuyển xu thế tiêu dùng trên thế giới theo xu hướng người dân không chỉ ăn no mà còn tiêu dùng xanh, sạch, đủ chất dinh dưỡng, không bị tác động của biến đổi khí hậu và môi trường. Vì vậy, cần nâng cao năng lực của doanh nghiệp, người sản xuất, thậm chí là nâng cao năng lực quản lý của Bộ chuyên ngành, cơ quan.

Bản thân cá nhân Bộ trưởng chưa làm hết trách nhiệm của mình trong bối cảnh đó. Với những câu hỏi của đại biểu Vũ Thị Lưu Mai, Bộ trưởng cũng sẽ nghiên cứu để trả lời đại biểu sau.

Bộ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Hồng Diên:

Tham gia trả lời các câu hỏi của đại biểu Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Công thương khẳng định nông sản nước ta hoàn toàn có thể trở thành hàng hóa và hoàn toàn có thể bán ra thị trường thế giới. Đồng thời khẳng định Việt Nam bây giờ là thành viên của 17 Hiệp định thương mại tự do (FTA) với hơn 65 quốc gia, vùng lãnh thổ nên thị trường rất rộng mở. Hơn nữa, thời gian qua, sản phẩm nông sản Việt Nam đã vào được thị trường rất khó tính như Mỹ, EU, Nhật Bản, các nước phát triển. Điều đó chứng tỏ những sản phẩm đi được là những sản phẩm đạt được tiêu chuẩn của thị trường.

Thời gian vừa qua, dưới sự chỉ đạo Chính phủ, Bộ Công thương và Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cũng đã phối hợp rất tốt để chuyển từ nông nghiệp truyền thống sang hàng hóa. Đó là vấn đề khuyến cáo các địa phương quy hoạch vùng trồng, vùng nuôi và tổ chức lại sản xuất theo yêu cầu của thị trường. Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho biết, Bộ đã làm rất tốt việc cung cấp thông tin thị trường, định hướng sản xuất, cung cấp thông tin thị, khuyến cáo vùng trồng, vùng nuôi, khuyến cáo người sản xuất và doanh nghiệp, Hiệp hội ngành hàng sản xuất theo tín hiệu thị trường. Đồng thời, đã phối hợp trên cơ sở các FTA đã ký thì đàm phán để đưa các sản phẩm nông nghiệp vào thị trường nước ngoài. Bộ Công thương cũng đã phối hợp với các bộ, ngành, các địa phương có liên quan để thuận lợi hóa các thủ tục.

Về giải pháp thời gian tới, Bộ trưởng Bộ Công thương cho biết, Bộ sẽ sẽ tiếp tục làm tốt thông tin thị trường, khai thác lợi thế 17 FTA đã ký tăng cường đàm phán, thuận lợi hóa thương mại cho hàng hóa xuất khẩu, giảm chi phí, đẩy mạnh thực hiện đề án xuất khẩu nông sản chính ngạch và đẩy mạnh thương mại điện tử. Cùng với đó, đề nghị các địa phương làm tốt quy hoạch vùng trồng vùng nuôi, xây dựng thương hiệu sản phẩm; khuyến cáo có sự liên kết trong tổ chức sản xuất. Bộ trưởng nhấn mạnh trong quá trình này, vai trò của cấp ủy chính quyền địa phương là rất quan trọng và đây là điều thực tiễn đã chứng minh.

Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà: Đối với vấn đề tập trung đất đai để phát triển nền sản xuất nông nghiệp lớn, hiện nay các mô hình tập trung về đất đai hết sức thành công trong cả nước thông qua việc dồn điền đổi thửa, thông qua hình thức các hợp tác xã liên kết, liên doanh, hình thức cho thuê, còn phần chuyển mục đích sử dụng cũng có nhưng không nhiều và đặc biệt hiện nay nhiều hộ dân đình đã nâng mức độ sử dụng đất và sử dụng liên doanh, liên kết đạt kết quả tốt.

Vướng mắc liên quan đến hạn mức chuyển nhượng đất trồng lúa và đất lâm nghiệp (hạn mức đất lúa là 20 ha) nhưng năng lực để đầu tư là không nhiều. Hơn nữa, thực tiễn thế giới cũng chứng minh phát triển công nghệ cao, nông nghiệp hiệu quả không có nghĩa là phải cánh đồng lớn mới phát triển được. Hiện có nhiều mô hình để tập trung đất đai như các mô hình hợp tác xã để liên doanh, liên kết giúp doanh nghiệp và người nông dân có điều kiện chuyển giao công nghệ giống, phân bón và thị trường, người nông dân vẫn sản xuất trên mảnh ruộng của mình, ly nông nhưng không ly hương.

Hiện nay đã tính toán quy hoạch đất nông nghiệp công nghệ cao nằm trong quỹ đất đang sử dụng cho đất nông nghiệp, nhưng mới có khoảng 4.710 ha đã được quy hoạch nông nghiệp công nghệ cao. Sắp tới sửa Luật Đất đai, Bộ Tài nguyên và Môi trường sẽ tính toán thêm quỹ đất đối với hộ gia đình và các điều kiện, tiêu chí để các doanh nghiệp có thể tham gia vào mối quan hệ nhà khoa học, doanh nghiệp, nông dân và doanh nhân để tạo ra giá trị cao.

Về tình trạng suy thoái đất, có nhiều nguyên nhân dẫn tới tình trạng này đó là chúng ta đã lựa chọn mô hình canh tác không đúng, thâm canh, quảng canh, dùng phân bón vô cơ, phân bón hóa học. Một vấn đề khách quan khiến đất bị suy thoái là biến đổi khí hậu, khiến xâm nhập mặn, nhiễm phèn, khô hạn, ngập lụt… gia tăng. Đối với vấn đề này chúng ta cần có giải pháp thích ứng với biến đổi khí hậu. Bài học thành công, đó là Nghị quyết số 120/NQ-CP về Phát triển bền vững đồng bằng sông Cửu Long thích ứng với biến đổi khí hậu. Nguyên tắc chung là phải chung sống thân thiện với tự nhiên và theo tự nhiên, kinh phí phải phát triển dựa theo hệ sinh thái. Chúng ta phải chuyển đổi, phát triển kinh tế nông nghiệp tuần hoàn từ khâu thiết kế quy hoạch và bố trí cây trồng, vật nuôi, sản xuất tiêu dùng và xử lý môi trường phải đi với nhau thành một vòng khép kín. Bởi vì Việt Nam là đất nước nông nghiệp, chất thải nông nghiệp chính là tài nguyên.

Chúng ta cần thay đổi nhận thức, thay đổi phương thức sản xuất kinh doanh và cơ cấu kinh tế, trong đó khoa học công nghệ là yếu tố quyết định.

Để sử dụng đất đai hiệu quả thì ngành nông nghiệp phải đa mục tiêu và thích ứng biến đổi khí hậu, không chỉ chống đỡ mà phải tận dụng. Đất đai nông nghiệp nhưng có dịch vụ; đất đai nông nghiệp nhưng có sản xuất, chế biến; đất đai nông nghiệp nhưng có du lịch sinh thái; hay thay đổi cách thức là sử dụng từ phân bón vô cơ hữu cơ….

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan: Về các ý kiến rằng sự phát triển của hợp tác xã còn manh mún nhỏ lẻ. Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Kế hoạch và Đầu tư sửa đổi Luật Hợp tác xã theo hướng để hợp tác xã dễ tiếp cận những điều kiện thuận lợi hơn về đất đai và vốn phát triển. Tuy nhiên, Bộ trưởng cũng cho biết cần nâng cao năng lực quản trị, năng lực thị trường của các hợp tác xã.

Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn sẽ phối hợp cùng các địa phương để hợp tác xã phát huy được vai trò của mình. Về việc phát triển nông nghiệp công nghệ cao, Bộ trưởng cho rằng trong bối cảnh này, giữa mô hình tập trung và mô hìnhh tích tụ thì mô hình tập trung là phù hợp hơn khi người dân không còn nhiều đất, chưa chuyển đổi được nghề nghiệp, tâm thế trong việc phát triển nông nghiệp cao ở nông thôn.

Nông nghiệp cao là phương thức sản xuất, thị trường sẽ quyết định phương thức sản xuất nào phù hợp. Vai trò phát triển thị trường là trách nhiệm phối hợp của Bộ Công Thương và Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn. Nhà nước có vai trò kiến tạo, tạo điều kiện, tạo thị trường cho các sản phâm nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp công nghệ cao.

Về sản xuất, tiêu thụ, chuỗi liên kết, Bộ trưởng cho rằng phải bắt đầu từ xây dựng vùng nguyên liệu, qua đó chuẩn hóa đầu vào, đáp ứng và đảm bảo chuẩn mực đầu ra. Không thể xây dựng chuỗi ngành hàng cho từng hộ, mà cho từng vùng nguyên liệu, vùng sinh thái, ngoài vai trò nhà nước, cần chú trọng vai trò của doanh nghiệp trong xây dựng ngành hàng, đặc biệt trong nâng cao chất lượng của các hợp tác xã để phát triển vùng nguyên liệu.

Trong bối cảnh dịch COVID-19 diễn biến phức tạp thì ngành nông nghiệp nước ta vẫn giữ vai trò trụ đỡ của nền kinh tế, đảm bảo lương thực, thực phẩm, an sinh xã hội. Tuy nhiên, ngành nông nghiệp cũng đang đối mặt thách thức lớn từ nội tại tới khách quan như biến đổi khí hậu, biến động thị trường và biến đổi xu hướng tiêu dùng của thế giới. Do đó, tới đây, nền nông nghiệp Việt Nam sẽ phát triển theo hướng nông nghiệp xanh, nông nghiệp sinh thái bằng việc áp dụng đồng bộ các quy trình, công nghệ; sử dụng hợp lý, tiết kiệm vật tư đầu vào cho sản xuất nông nghiệp, sử dụng hiệu quả các nguồn tài nguyên thiên nhiên, không gây ảnh hưởng tới môi trường, sức khỏe con người.

Liên quan đến vấn đề về phát triển giống cây ăn quả, điều kiện thuận lợi về khí hậu, thổ nhưỡng ở nước ta phù hợp cho việc phát triển sản xuất cây ăn quả. Việc phát triển cây ăn quả bước đầu mang lại hiệu quả kinh tế, góp phần nâng cao thu nhập cho người dân, thực hiện có hiệu quả mục tiêu giảm nghèo, xây dựng nông thôn mới tại nhiều địa phương. Tuy nhiên phần lớn diện tích cây ăn quả hiện tại là do người dân, hợp tác xã trồng theo hình thức nhỏ lẻ, manh mún, chưa có vùng trồng tập trung, chủ yếu là trồng xen trong diện tích cây công nghiệp dài ngày, phổ biến nhất là trồng xen trong vườn cây cà phê nên năng suất thấp, chất lượng sản phẩm chưa đồng đều. Bộ sẽ phối hợp với các Bộ, ngành và các Viện nghiên cứu để nghiên cứu các giống cây ăn quả phong phú, hiệu suất cao.