Bộ Tài chính đề xuất hai phương án thay biểu thuế thu nhập cá nhân

Ở cả hai phương án, mức thuế tối thiểu 5% tương ứng với thu nhập tính thuế trong tháng là 10 triệu đồng (sau khi giảm trừ gia cảnh, các chi phí tính thuế khác). Mức thuế tối đa là 35%, với thu nhập tính thuế trên 80 triệu đồng (phương án 1) và 100 triệu đồng trở lên (phương án 2).

Theo Bộ Tài chính, việc thu hẹp số bậc thuế sẽ đơn giản trong quản lý, thu thuế, tạo thuận lợi cho kê khai và xu hướng cải cách thuế trên thế giới. Thực hiện theo hai phương án đều đáp ứng được mục tiêu giảm bậc, điều chỉnh thu nhập tính thuế ở từng bậc.

Tuy nhiên theo Bộ Tài chính, mức độ ảnh hưởng của hai phương án là khác nhau. Phương án 1 giảm thuế cho thu nhập trên 10 triệu đồng, phương án 2 giảm nhiều hơn cho thu nhập trên 50 triệu đồng.

Chẳng hạn, với phương án 1, cá nhân có thu nhập tính thuế 10 triệu đồng một tháng sẽ được giảm 250.000 đồng. Tương tự, thu nhập 30 triệu được giảm 850.000 đồng, thu nhập 40 triệu đồng là 750.000 đồng và trên 80 triệu khoảng 650.000 đồng...

Bộ Tài chính cho biết việc áp dụng thuế thu nhập cá nhân theo các mức lũy tiến từng phần là chính sách phổ biến trên thế giới. Hiện các nước đều áp dụng biểu thuế lũy tiến nhiều bậc, nhưng cách thức và phương thức thiết kế của mỗi quốc gia khác nhau. Xu hướng chung được một số quốc gia gần đây áp dụng là đơn giản biểu thuế thông qua giảm số bậc lũy tiến.

Về thuế suất, mức áp dụng cao nhất ở một số quốc gia điều chỉnh theo hướng tăng lên. Chẳng hạn, năm ngoái, Phần Lan tăng thuế suất cao nhất từ 57% lên 57,3%, Lithuania từ 20% lên 32%... Một số nước châu Á có mức thuế suất cao nhất 45% gồm Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc, hoặc 30% (Malaysia) và 35% (Philippines, Indonesia).

Về số bậc thuế, các nước cũng thiết kế không giống nhau, như Singapore là 13 bậc thuế. Các nước tại châu Âu, Bắc Mỹ và châu Úc phần lớn áp dụng 5-6 bậc thuế. Riêng Mỹ có 7 bậc thuế, còn Albania là nước có số bậc ít nhất (2 bậc).

Trước đó, tại họp báo thường kỳ Bộ Tài chính ngày 2/7, ông Trương Bá Tuấn, Phó cục trưởng Quản lý, giám sát chính sách thuế, phí và lệ phí (Bộ Tài chính), cho biết cơ quan này đang phối hợp với các bộ ngành, địa phương lập đề nghị xây dựng dự án Luật Thuế thu nhập cá nhân (thay thế).

Theo ông, cơ quan này đang bám sát tiến độ được Chính phủ giao để kịp trình Quốc hội xem xét, thông qua dự án luật tại kỳ họp tháng 10.

Trước đó, nhiều chuyên gia góp ý Luật Thuế thu nhập cá nhân cần sửa ngay 2025, để có hiệu lực từ đầu 2026, thay vì "cứng nhắc theo lộ trình tới giữa năm 2026 mới thông qua".

Luật Thuế thu nhập cá nhân có hiệu lực từ 2008. Đến nay, nhiều quy định được đánh giá là bất cập, cần phải điều chỉnh như mức giảm trừ gia cảnh. Hiện mức giảm trừ cho cá nhân người nộp thuế là 11 triệu đồng và giảm trừ mỗi người phụ thuộc 4,4 triệu, duy trì từ tháng 7/2020. Cùng với đó, biểu thuế lũy tiến từng phần với người làm công ăn lương cũng được cho không còn phù hợp với thực tế.

Theo ông Tuấn, Bộ Tài chính đã báo cáo Chính phủ, dự kiến sửa tổng thể Luật Thuế thu nhập cá nhân, ở 6 nội dung. Cụ thể, cơ quan quản lý sẽ hoàn thiện quy định về xác định khoản thu nhập chịu thuế, miễn thuế (như phát triển nhân lực công nghệ cao, thúc đẩy tăng trưởng xanh...) và cách tính để phù hợp với xu thế, bối cảnh.

Cùng với đó, mức giảm trừ gia cảnh dự kiến được nghiên cứu điều chỉnh nhằm phàn ánh kịp thời mức sống của người dân, điều kiện vĩ mô. Các khoản chi phí đặc biệt như giáo dục, y tế có thể được bổ sung vào mức giảm trừ gia cảnh để hỗ trợ người dân. Biểu thuế cũng được nghiên cứu, thiết kế lại theo hướng thu gọn, đơn giản hơn, thay vì 7 bậc như hiện hành.

Theo thống kê, thuế thu nhập cá nhân đem lại nguồn thu cao thứ 3 trong hệ thống thuế, sau thuế giá trị gia tăng (VAT) và thu nhập doanh nghiệp. Năm ngoái, tổng thu ngân sách Nhà nước lần đầu vượt 2 triệu tỷ đồng. Trong đó, thuế thu nhập cá nhân ước đạt 189.000 tỷ đồng, tăng 20% so với năm trước đó. Tỷ trọng loại thuế này chiếm hơn 9,3% trong tổng thu ngân sách Nhà nước, tăng từ mức 5,3% vào 2011.

Ngày ngày 21/6, chủ trì phiên họp Chính phủ chuyên đề pháp luật tháng 6, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã nhấn mạnh yêu cầu thu đúng, thu đủ, thu kịp thời nhưng đồng thời phải khuyến khích, kiến tạo phát triển, thuận lợi cho việc đóng thuế và hoàn thuế.