Trung Quốc “phanh gấp” tham vọng stablecoin, tái khẳng định quyền kiểm soát tuyệt đối tiền điện tử

Ngày 18/10, Reuters dẫn nguồn từ Financial Times cho biết các tập đoàn công nghệ hàng đầu Trung Quốc, bao gồm Ant Group của Alibaba và JD.com, đã tạm dừng kế hoạch phát hành stablecoin tại Hồng Kông sau khi được khuyến nghị bởi các cơ quan quản lý ở Bắc Kinh.

Động thái này diễn ra chỉ vài tháng sau khi Hồng Kông thông qua khung pháp lý cho stablecoin, mở đường cho các công ty công nghệ và tài chính tham gia thử nghiệm.

Theo Financial Times, Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBOC) cùng Cục Quản lý Không gian mạng Trung Quốc (CAC) đã khuyến cáo các doanh nghiệp “không tiếp tục triển khai” dự án stablecoin, do lo ngại rủi ro đối với chủ quyền tiền tệ và khả năng hình thành các đồng tiền tư nhân cạnh tranh với nhân dân tệ.

Ant Group và JD.com, vốn từng thông báo sẽ tham gia chương trình thử nghiệm stablecoin tại Hồng Kông, đều đã tạm ngừng kế hoạch này.

Khi nhà nước không muốn tư nhân phát hành tiền số

Quyết định nói trên phản ánh cách Bắc Kinh nhìn nhận vấn đề kiểm soát tài chính ở cấp độ cấu trúc: phát hành tiền, dù dưới dạng kỹ thuật số, vẫn là quyền của nhà nước.

Việc các tập đoàn công nghệ lớn, nắm giữ lượng người dùng và dữ liệu khổng lồ, tham gia phát hành stablecoin có thể khiến họ trở thành những “ngân hàng tư nhân” phi chính thức, gây ảnh hưởng tới hệ thống tiền tệ.

Trung Quốc từng có kinh nghiệm sâu sắc với sự phát triển quá nhanh của Ant Group trong lĩnh vực tài chính số. Việc đình chỉ đợt IPO kỷ lục của Ant Group năm 2020 là tín hiệu rõ ràng rằng Bắc Kinh không chấp nhận sự tự do tài chính nằm ngoài tầm giám sát.

Lần này, việc yêu cầu tạm dừng phát hành stablecoin tại Hồng Kông cho thấy chính quyền Trung Quốc vẫn duy trì lập trường cứng rắn: khuyến khích đổi mới công nghệ, nhưng giới hạn chặt chẽ trong các lĩnh vực liên quan đến chủ quyền tiền tệ.

Cú “phanh” nhằm bảo vệ e-CNY

Động thái ngăn các tập đoàn tư nhân phát hành stablecoin diễn ra trong bối cảnh Trung Quốc đang mở rộng chương trình nhân dân tệ kỹ thuật số (e-CNY). Bắc Kinh coi e-CNY là trụ cột củng cố chủ quyền tài chính, giảm phụ thuộc vào hệ thống thanh toán quốc tế do phương Tây kiểm soát, đồng thời tăng cường khả năng giám sát dòng tiền.

Nếu stablecoin như của Ant Group được phép lưu hành, chúng có thể nhanh chóng chiếm thị phần trong hệ sinh thái thanh toán trực tuyến. Điều này đặc biệt đáng chú ý trong lĩnh vực thương mại điện tử và dịch vụ xuyên biên giới.

Khi đó, e-CNY có thể mất lợi thế triển khai, và nguy cơ hình thành “hai hệ tiền kỹ thuật số” trong cùng một nền kinh tế, điều mà Bắc Kinh chắc chắn không mong muốn.

Hồng Kông “kẹt giữa” khung pháp lý mở và chính sách đại lục

Hồng Kông đặt kỳ vọng lớn vào việc trở thành trung tâm tài sản số châu Á. Dự luật stablecoin được Đặc khu thông qua hồi tháng 5 quy định rằng mọi tổ chức phát hành stablecoin neo theo tiền pháp định, như đô la Hồng Kông, đều phải được cấp phép bởi Cơ quan Tiền tệ Hồng Kông (HKMA).

Tuy nhiên, sự can thiệp của Bắc Kinh cho thấy không gian thử nghiệm đó vẫn có giới hạn. Theo Financial Times, các quan chức PBOC lo ngại rằng các công ty công nghệ hoặc môi giới có thể phát hành những loại tiền tệ riêng, tiềm ẩn rủi ro đối với chính sách tiền tệ quốc gia.

Stablecoin - loại tiền điện tử được thiết kế để giữ giá trị ổn định và thường neo theo một đồng tiền pháp định - đang trở thành chủ đề quan tâm của nhiều quốc gia. Với ưu điểm thanh khoản cao và linh hoạt trong giao dịch xuyên biên giới, stablecoin được xem là công cụ tiềm năng thúc đẩy thương mại điện tử và thanh toán quốc tế.

Tuy nhiên, sự phát triển nhanh của stablecoin cũng kéo theo rủi ro cho hệ thống tài chính, đặc biệt khi doanh nghiệp tư nhân nắm giữ quy mô phát hành lớn. Thiếu chuẩn mực quản lý thống nhất có thể dẫn tới rủi ro về tỷ giá, dự trữ ngoại tệ và kiểm soát luồng vốn.

Việc các doanh nghiệp lớn Trung Quốc tạm dừng kế hoạch phát hành stablecoin có thể khiến chương trình thử nghiệm của Hồng Kông chậm lại so với kỳ vọng. Tuy nhiên, giới quan sát cho rằng điều này cũng giúp thị trường có thêm thời gian hoàn thiện cơ chế giám sát, xây dựng tiêu chuẩn dự trữ tài sản bảo đảm và thiết lập các biện pháp quản trị rủi ro cần thiết trước khi mở rộng quy mô.

Trên phạm vi toàn cầu, động thái của Trung Quốc củng cố nhận định rằng Bắc Kinh vẫn là một trong những nền kinh tế thận trọng nhất với tiền mã hóa và tài sản số.

Trong khi Mỹ, Nhật Bản hay Singapore đang thúc đẩy khung pháp lý để hợp pháp hóa và quản lý stablecoin, Trung Quốc tiếp tục đặt ưu tiên cao cho sự ổn định tài chính và duy trì quyền kiểm soát chặt chẽ đối với hệ thống tiền tệ quốc gia.

Tham khảo: Reuters, Financial Times