OpenAI sắp trở thành công ty AI đầu tiên kiểm soát toàn bộ chuỗi giá trị, màn hợp tác tỷ USD với Broadcom khiến Nvidia 'khóc thét'

OpenAI – công ty đứng sau ChatGPT – đang bước vào một cuộc chơi hoàn toàn mới: làm chủ phần cứng để định hình tương lai của chính mình. Sau nhiều năm phụ thuộc vào các bộ xử lý đồ họa (GPU) của Nvidia, OpenAI giờ muốn tự kiểm soát nền tảng mà trí tuệ nhân tạo của họ đang vận hành và bước đi đầu tiên trong chiến lược đó chính là bắt tay với Broadcom, tập đoàn bán dẫn hàng đầu nước Mỹ, để cùng thiết kế dòng chip AI chuyên biệt cho thế hệ mô hình tiếp theo.

Theo Financial Times, thỏa thuận hợp tác trị giá hàng tỷ USD này không chỉ giúp OpenAI đảm bảo nguồn cung tính toán cho những hệ thống khổng lồ của mình, mà còn mở ra một lộ trình dài hạn: xây dựng năng lực phần cứng riêng, tương tự cách Google đã làm với chip TPU. Broadcom sẽ chịu trách nhiệm về thiết kế vi mạch, hạ tầng mạng tốc độ cao, còn OpenAI sẽ trực tiếp tham gia vào quá trình tối ưu hóa, đảm bảo mỗi thế hệ chip đều “ăn khớp” hoàn hảo với các mô hình mà công ty đang phát triển.

Với OpenAI, phần cứng không còn là thứ họ mua về để vận hành phần mềm – mà là phần mềm và phần cứng phải cùng phát triển. Khi các mô hình trí tuệ nhân tạo ngày càng lớn, chi phí vận hành và khả năng mở rộng trở thành rào cản. Việc phụ thuộc vào Nvidia khiến OpenAI bị giới hạn về giá thành, nguồn cung, và tốc độ nâng cấp. Một GPU H100 hiện có giá tới hàng chục nghìn đô la, và nhu cầu vượt xa khả năng sản xuất của Nvidia. Trong bối cảnh đó, việc chủ động phát triển chip riêng giúp OpenAI vừa giảm phụ thuộc, vừa tạo nên lợi thế cạnh tranh về chi phí và hiệu năng trong dài hạn.

Hợp tác với Broadcom cho thấy cách OpenAI chọn con đường “lưỡng dụng”: vừa tiếp tục sử dụng GPU Nvidia cho các hệ thống đang vận hành, vừa âm thầm chuẩn bị cho tương lai bằng nền tảng chip tùy chỉnh. Broadcom, vốn có thế mạnh về thiết kế ASIC và mạng tốc độ cao, là đối tác lý tưởng cho chiến lược này. Theo Reuters, hai bên dự kiến triển khai hạ tầng tính toán lên tới 10 gigawatt trong giai đoạn 2026–2029 – một con số khổng lồ, tương đương hàng trăm nghìn GPU hiện tại.

Không chỉ nhằm tiết kiệm chi phí, OpenAI còn nhìn thấy ở đây một cơ hội công nghệ. Khi công ty nắm quyền thiết kế phần cứng, họ có thể tối ưu toàn bộ quy trình – từ cách dữ liệu được truyền giữa các chip, đến cách mô hình học và suy luận. Greg Brockman, đồng sáng lập OpenAI, từng nói rằng đội ngũ kỹ sư của họ đã sử dụng chính các mô hình AI để tối ưu bản thiết kế chip, rút ngắn thời gian mà con người phải làm bằng tay. 

Tuy vậy, việc tự làm chip không hề đơn giản. Lĩnh vực bán dẫn đòi hỏi vốn đầu tư khổng lồ, thời gian dài và độ chính xác cực cao. Nhiều tập đoàn từng thất bại khi cố gắng xây dựng chip tùy chỉnh vì chi phí vượt dự toán hoặc hiệu năng không đạt kỳ vọng. Ngay cả Google, dù thành công với TPU, cũng phải mất nhiều năm tinh chỉnh mới đạt hiệu suất như mong muốn.

OpenAI đang chấp nhận một canh bạc lớn: nếu mọi thứ diễn ra suôn sẻ, họ có thể sở hữu thế hệ chip mạnh hơn, tiết kiệm điện năng hơn, và tương thích hoàn hảo với mô hình GPT-7, Sora hoặc những dự án trí tuệ tổng hợp sắp tới. Còn nếu thất bại, thiệt hại tài chính sẽ rất nặng nề, đồng thời khiến họ lỡ nhịp trong cuộc đua với các đối thủ như Anthropic, xAI hay Google DeepMind.

Với Nvidia, đây là tín hiệu đáng lo. Trong nhiều năm, Nvidia nắm thế độc quyền trong hạ tầng AI toàn cầu. Việc một khách hàng lớn như OpenAI – đối tác trung tâm trong hệ sinh thái Microsoft – tự phát triển chip có thể mở ra làn sóng “tự chủ phần cứng” ở nhiều công ty khác. Amazon có Trainium, Google có TPU, Meta đang phát triển chip Artemis, và giờ đến lượt OpenAI muốn có bộ não silicon riêng. Sự đa dạng này có thể làm giảm vị thế thống trị của Nvidia, dù công ty vẫn đang ở đỉnh cao doanh thu và lợi nhuận.

Điều khiến chiến lược của OpenAI trở nên khác biệt là họ không đặt cược hoàn toàn vào một hướng duy nhất. Bên cạnh Broadcom, công ty vẫn duy trì hợp tác với AMD để mua dòng chip MI450 phục vụ mở rộng hạ tầng hiện tại. Bằng cách này, OpenAI đang xây dựng một hệ sinh thái phần cứng “nhiều lớp”: GPU phổ thông cho triển khai nhanh, chip riêng cho tối ưu hiệu năng, và các hệ thống mạng độc quyền giúp kết nối hàng triệu tham số mô hình trong thời gian thực. Đây là chiến lược cân bằng giữa sự an toàn trước mắt và quyền kiểm soát lâu dài.

Nhìn rộng ra, động thái của OpenAI phản ánh xu hướng tất yếu của ngành công nghệ: phần cứng đang quay trở lại trung tâm của cuộc đua AI. Nếu thập kỷ trước là thời của phần mềm, thì giai đoạn 2025–2030 sẽ là kỷ nguyên của “AI-hardware symbiosis” – nơi phần mềm và phần cứng đồng tiến hóa. Những công ty có khả năng kiểm soát toàn bộ chuỗi – từ mô hình, thuật toán, đến con chip – sẽ là những người định hình tương lai trí tuệ nhân tạo.

OpenAI hiểu điều đó hơn ai hết. Sau khi đã thay đổi thế giới phần mềm bằng ChatGPT, họ giờ đang tìm cách đặt dấu ấn lên nền móng vật lý của trí tuệ nhân tạo. Bằng cách hợp tác với Broadcom, OpenAI đang tìm kiếm không chỉ hiệu năng cao hơn, mà là quyền tự chủ.

Nếu thành công, OpenAI có thể trở thành công ty AI đầu tiên kiểm soát toàn bộ chuỗi giá trị: từ nghiên cứu mô hình, phát triển hạ tầng, cho tới sản xuất phần cứng. Còn nếu thất bại, họ ít nhất cũng mở ra một chương mới trong cuộc đua AI – nơi các ranh giới giữa nhà sản xuất phần mềm, nhà cung cấp chip và nhà điều hành trung tâm dữ liệu bắt đầu xóa nhòa. 

Theo: WSJ, Financial Times