AMD - 10 năm ‘người nhỏ bé’ trở thành thế lực bán dẫn: Giá cổ phiếu từ vỏn vẹn 3 USD nay đạt 137 USD, CEO là nữ tỷ phú chip, NASA, Meta, Microsoft đều muốn hợp tác

Đã 1 thập kỷ kể từ khi CEO Lisa Su biến AMD trở thành đối thủ đáng gờm của Intel và các công ty khác trong ngành bán dẫn. Mười năm trước, thị trường vi xử lý máy tính không cạnh tranh khắc nghiệt như bây giờ. AMD quá nhỏ bé trước kiến trúc x86 mà Intel đang thống trị. 

Năm 2014, AMD giới thiệu CPU máy tính dùng kiến trúc Piledriver, kế thừa từ Bulldozer. Tuy nhiên, điều duy nhất người dùng nhớ đến mẫu chip này chỉ là sự tiêu tốn điện năng và hiệu suất kém. Trong khi đó, chip Sandy và Ivy Bridge của Intel lại nổi trội, giúp duy trì sự thống trị trên toàn bộ thị trường x86.

Lúc này, vai trò của bà Lisa Su bắt đầu tỏa sáng. Bà kế nhiệm ông Rory Read trở thành tân CEO AMD, sau đó tập trung tái xây dựng kiến trúc lõi để có hy vọng giành lại thị phần.

Quay trở lại đầu những năm 2010, AMD đặt mọi hy vọng vào kiến trúc CPU Bulldozer với mục tiêu cạnh tranh với Intel. Tuy nhiên, chip này chỉ tập trung vào số lượng lõi thay vì hiệu suất trên mỗi lõi. Điều này nhanh chóng phản tác dụng vì hầu hết phần mềm PC khi đó vẫn dựa vào hiệu suất - thế mạnh của Intel. Chip của AMD nóng, vậy nên không thể cạnh tranh về tốc độ. 

Nhanh chóng loại bỏ chiến lược thất bại nói trên, bà Su xây dựng lộ trình mới với định hướng kỹ thuật vững chắc. Kiến trúc vi mô Zen ra đời năm 2017, hiện nổi tiếng với dòng Ryzen. Đây cũng chính là thứ đưa AMD trở lại đường đua chip PC, đồng thời trở thành nền tảng cho các bộ xử lý.

Một năm sau, Zen+ trình làng trên chip Ryzen 2000. Cùng thời gian đó, bộ xử lý Epyc thế hệ đầu tiên cho máy chủ ra đời. Chip Epyc hiện có trên hàng loạt trung tâm dữ liệu và máy chủ toàn cầu, vượt Intel để vươn lên dẫn đầu thị trường trong quý III/2024, theo SemiAnalysis.

Năm 2019, AMD ra mắt Zen 2 và cho ra mắt dòng Ryzen 3000 trên tiến trình 7 nm. Sự kiện đánh dấu sự thay đổi về mặt kiến trúc khi cho phép số lượng lõi cao hơn; hiệu suất tổng thể cũng như hiệu quả năng lượng tốt hơn. Epyc cũng được nâng cấp với mẫu Epyc Rome mở rộng lên 64 lõi và cung cấp hiệu suất trên giá thành tốt hơn cho doanh nghiệp.

Năm 2020, AMD giới thiệu vi kiến trúc Zen 3 trên dòng Ryzen 5000. Đây được xem là bước ngoặt với AMD bởi sản phẩm này có khả năng đánh bại Intel. Với dòng chip máy chủ, Epyc Milan dựa trên Zen 3 cũng ra mắt một năm sau đó có hiệu suất trên mỗi watt được cải thiện đáng kể.

AMD kể từ đó đã hợp tác với NASA, Microsoft, Meta, Lenovo, Oracle, Dell Technologies và điều này giúp giá cổ phiếu tăng từ 3 USD/cổ phiếu lên mức 177 USD. Vào tháng 2/2022, AMD còn hoàn tất thương vụ thâu tóm Xilinx với số tiền khổng lồ 50 tỷ USD. Sự kết hợp giúp AMD đón đầu xu hướng, tạo lập chỗ đứng vững chắc trong lĩnh vực chip AI. 

Gần nhất, AMD ra mắt Ryzen 8000 chạy vi kiến trúc Zen 5, cũng như chip Epyc Turin sản xuất trên tiến trình 4 nm của TSMC. Turin bổ sung khả năng tăng tốc AI trên chip, trong khi Ryzen Mobile 8000 (Strix Point) tập trung nhiều vào các tính năng dựa trên AI.

Để đạt được thành tựu trên, quá trình CEO Su nắm quyền chẳng mấy dễ dàng. Không phải mọi thay đổi đều diễn ra suôn sẻ. 

Năm 2015, Jim Keller, kiến trúc sư chính của AMD, rời đi sau khi giúp AMD hồi sinh CPU. Mike Clarke, được gọi là “cha đẻ của Zen”, cũng từng nộp đơn thôi việc trước khi toàn tâm toàn ý quay trở lại. Trong thời gian ông vắng mặt, đã có những bất ổn tạm thời xảy ra ở AMD.

Về đồ họa, Raja Koduri, người đóng vai trò quan trọng giúp tổ chức lại bộ phận đồ họa của AMD và kiến trúc RDNA, cũng rời công ty năm 2017 để gia nhập Intel. Ông nghỉ việc ngay khi AMD bắt đầu lấy lại sức hút trên thị trường GPU, còn RDNA đang trên đà phát triển. “Những thách thức này cho thấy dù AMD đã thành công trong nhiều lĩnh vực, vẫn có những rào cản mà bà Su cần vượt qua thời gian tới”, The Register bình luận.

Mới đây nhất, AMD và Silo AI có trụ sở tại Helsinki, Phần Lan - startup với 300 tiến sĩ và nhà nghiên cứu đã cùng nhau thực hiện thương vụ trị giá 665 triệu USD. Đây được coi là thương vụ mua lại startup AI lớn nhất ở châu Âu kể từ khi Google thâu tóm Deepmind với giá 400 triệu USD vào năm 2014.

Silo AI, công ty giành được khoản tài trợ, đã sử dụng sức mạnh tính toán của mình cho dự án đào tạo mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) nguồn mở dựa trên tiếng Phần Lan, tiếng Anh, cũng như một mô hình khác cho các ngôn ngữ Bắc Âu. Peter Sarlin, CEO và đồng sáng lập của Silo AI đã nói với Forbes rằng những con chip của AMD đủ khả năng hoàn thành nhiệm vụ.

“Chúng tôi đã chứng minh rằng bạn có thể mở rộng quy mô đào tạo dựa trên AMD”, Sarlin nói với Forbes . “Chúng tôi có một đội ngũ đông đảo và đã nỗ lực thực hiện điều đó. Chúng tôi thấy rằng AMD rất cạnh tranh”.

Vamsi Boppana, phó chủ tịch cấp cao của nhóm trí tuệ nhân tạo AMD, nói với Forbes rằng kinh nghiệm xây dựng phần mềm của Silo AI cho các công ty như Rolls-Royce, Unilever và công ty bảo hiểm lớn nhất châu Âu Allianz phù hợp với AMD.

“Khách hàng đến với chúng tôi để hỏi: ‘Cách tốt nhất để chạy mô hình này trên AMD là gì?’, vì vậy chúng tôi có khả năng giúp họ làm điều đó”, Boppana nói và nói thêm rằng Silo AI cũng có thể giúp định hình các thiết kế GPU trong tương lai của AMD.

“Điểm thu hút lớn nhất chính là chất lượng của nhóm, là công trình họ đã thực hiện trên nền tảng AMD”.

Theo các chuyên gia, thương vụ mua lại Silo AI có thể giúp AMD thu hẹp khoảng cách với Nvidia, đối thủ cạnh tranh lớn nhất của mình. Định giá công ty hiện ở mức khoảng 223 tỷ USD, trong khi Nvidia là 3,3 nghìn tỷ USD. 

“Tôi tin rằng chúng ta có thể xây dựng lại tất cả”, bà Lisa Su nhớ lại khoảng thời gian khó khăn và thừa nhận AMD vẫn còn rất nhiều việc phải làm.“Phần cứng của chúng tôi rất xuất sắc. Phần mềm cũng đang tiếp tục hoàn thiện hơn theo thời gian”.

Hiện giá trị tài sản của bà Su ước tính đạt 1 tỷ USD, theo Forbes. Cổ phiếu AMD đang giao dịch quanh ngưỡng 137 USD/cổ phiếu. 

Theo: Forbes, The Register