Những ngày Huế trải qua trận lũ lịch sử, Aeon Mall Huế vẫn khô ráo, sáng đèn, không bị ngập trong khi xung quanh chìm trong nước.
Aeon Mall Huế có tổng vốn đầu tư khoảng 170 triệu USD. Đại diện nhà đầu tư Nhật Bản cho biết, trước khi khởi công, đội ngũ đã nghiên cứu và phân tích dữ liệu thủy văn, lũ lụt tại Huế trong suốt 70 năm. Từ nguồn dữ liệu lịch sử, họ đi đến một quyết định kỹ thuật: xây dựng cao độ nền tầng 1 cao hơn mặt đường xung quanh 1,15 m.
Giải pháp tôn nền này đã chứng minh hiệu quả, không chỉ bảo vệ tài sản đầu tư mà còn giúp trung tâm thương mại hỗ trợ người dân. Trong đợt lũ, Aeon Mall đã mở cửa bãi xe, hỗ trợ miễn phí cho khoảng 300 ô tô và 600 xe máy của người dân vào tránh lụt.
Tương tự, Điện Thái Hòa cho thấy sự tính toán kỹ thuật trong quy hoạch dù không có các công nghệ hiện đại như Aeon Mall. Công trình vẫn khô ráo dù xung quanh ngập.
Các chuyên gia lý giải, từ thời vua Gia Long-Minh Mạng, nền điện (1.360 m2) đã được tôn cao 2,35 m so với mặt đất và 1 m so với sân chầu. Điện tọa lạc trên trục "dũng đạo" cao nhất, có địa thế "mai rùa" tạo dốc thoát nước tự nhiên.
Quan trọng hơn, khu vực được bao bọc bởi hệ thống thủy lợi (hồ, hào, kênh) đóng vai trò hồ điều tiết. Các hồ này, như hồ Thái Dịch, giúp nước thẩm thấu nhanh và thoát ra sông, giảm áp lực nước cho nội đô.
Cả hai trường hợp đều cho thấy giải pháp là nâng cao cốt nền dựa trên sự thấu hiểu địa hình và dữ liệu thủy văn. Tuy nhiên, câu hỏi đặt ra là tại sao không thể nhân rộng mô hình này cho toàn bộ các công trình, khu đô thị mới tại Huế?
Câu trả lời nằm ở đặc thù của một đô thị di sản. Lãnh đạo TP. Huế khẳng định, việc áp dụng mô hình này phải được xem xét thận trọng. Quy hoạch của Huế phải lấy việc bảo tồn khu đô thị di sản làm chuẩn. Nước lũ tuân theo quy luật vật lý: chảy từ chỗ cao đến chỗ thấp. Nếu các khu đô thị mới, như khu An Vân Dương, đều chủ động nâng cốt nền cao hơn quy chuẩn chung, sẽ tạo ra một nghịch lý "chạy đua cốt nền".
Khi đó, nếu mọi công trình đều cao, mặt bằng chung đô thị thay đổi, nước lũ sẽ không mất đi mà chỉ dâng cao hơn để thích ứng, hoặc sẽ bị dồn ứ. Hậu quả là lượng nước này sẽ tìm về nơi thấp hơn—chủ yếu là khu vực lõi di sản Đại Nội và các khu dân cư cũ vốn không thể nâng nền—biến chúng thành những "vùng trũng" chịu ngập sâu hơn.
Thực tế, quy hoạch khu đô thị An Vân Dương còn được khống chế cốt nền ở mức +2.5 m, thấp hơn cốt nền chung, nhằm đảm bảo khả năng thoát lũ và bảo vệ vùng di sản. Trường hợp của Aeon Mall (cao hơn mặt đường 1,15m) được xem là một điều chỉnh cục bộ, phù hợp, không làm ảnh hưởng đến hệ thống thoát nước tổng thể.
Việc học hỏi từ các dự án thành công như Aeon Mall là cần thiết. Tuy nhiên, thay vì một công thức "cứ xây cao là chống được ngập", kinh nghiệm này phải được vận dụng linh hoạt, có chọn lọc, phù hợp với đặc thù địa hình và quy hoạch tổng thể. Chống ngập không thể là giải pháp riêng lẻ, mà phải là bài toán cân bằng giữa phát triển đô thị, bảo tồn di sản và thích ứng thiên tai trên toàn lưu vực.
