Theo thông tin từ Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), xuất khẩu thủy sản tháng 1 giảm 48% so với cùng kỳ 2022, chỉ đạt 456 triệu USD.
Xuất khẩu tất cả các dòng sản phẩm chính đều giảm sâu từ 30-60% so với cùng kỳ, trong đó cá tra giảm mạnh nhất, ở mức 61%; tôm giảm 55%, cá ngừ giảm 43%, mực bạch tuộc giảm 32%...
Lý giải cho tình trạng này, VASEP chỉ ra bối cảnh khách quan là tháng 1 có kỳ nghỉ Tết Dương lịch và Tết Nguyên đán, tất yếu khiến xuất khẩu hàng hóa Việt Nam giảm so với cùng kỳ.
Tuy nhiên, nguyên nhân quan trọng khác là biến động kinh tế, chính trị, tình trạng lạm phát hàng hóa và thực phẩm đã và đang ảnh hưởng đến nhu cầu tiêu dùng, cũng như kế hoạch kinh doanh tại các thị trường, nhất là những thị trường lớn của thủy sản Việt Nam.
Hệ quả là xuất khẩu sang các thị trường chủ lực hồi tháng 1 đều sụt giảm mạnh 30 – 66%. Xuất khẩu sang Mỹ giảm nhiều nhất, ở mức 66%; Trung Quốc giảm 54%; Liên minh châu Âu (EU) giảm 48%; Nhật Bản giảm 32%, Hàn Quốc giảm 29%...
Sang tháng 2, tình hình xuất khẩu thủy sản có dấu hiệu khả quan hơn. Tuy nhiên, VASEP cho biết mức tăng khiêm tốn 4% so với cùng kỳ chưa phản ánh xu hướng hồi phục, vì năm 2022 Tết Nguyên đán diễn ra vào đầu tháng 2.
Lũy kế 2 tháng đầu năm, xuất khẩu thủy sản đạt trên 1,1 tỷ USD, giảm 26% so với cùng kỳ năm 2022. Trong đó cá tra vẫn giảm sâu 38%, đạt 240 triệu USD; tôm giảm 37% đạt 350 triệu USD; cá ngừ giảm 27% đạt 113 triệu USD. Xuất khẩu mực, bạch tuộc và các loại cá biển có xu hướng tích cực hơn với tăng trưởng 6% mỗi loại, đạt lần lượt 103 triệu USD và 273 triệu USD.
Xuất khẩu sang Trung Quốc bắt đầu có tín hiệu tích cực sau khi nước này mở cửa. Trong tháng 2, giá trị xuất khẩu thủy sản sang Trung Quốc tăng 33% lên 122 triệu USD. Lũy kế 2 tháng đầu năm, xuất khẩu sang thị trường này đạt 158 triệu USD, giảm 7% so với cùng kỳ.
Thị trường Mỹ và EU chưa có dấu hiệu hồi phục trong tháng 2, xuất khẩu vẫn giảm lần lượt 35% và 8% so với cùng kỳ năm 2022. Tính đến cuối tháng 2/2023, xuất khẩu thủy sản sang Mỹ đạt 164 triệu USD, giảm 53%; sang EU đạt 123 triệu USD, giảm 32%.
Xuất khẩu thủy sản sang Hàn Quốc, các nước CPTPP và một số thị trường khác cũng có xu hướng khả quan hơn. Riêng Hàn Quốc tăng 26% nhập khẩu thủy sản Việt Nam trong tháng 2, khối CPTPP tăng 14%. Tuy nhiên, do giảm mạnh trong tháng 1 nên kết quả 2 tháng đầu năm sang các thị trường này vẫn bị thấp hơn so với cùng kỳ.
Nhu cầu của các thị trường đang có xu hướng dần hồi phục, nhất là thị trường Trung Quốc và nhiều thị trường nhỏ khác. Nguồn nguyên liệu thủy sản (tôm, cá tra) cũng sẽ tăng trong tháng tiếp theo. Do vậy xuất khẩu thủy sản trong tháng 3 và tháng 4 được dự báo sẽ tăng dần trở lại so với những tháng đầu năm.
Thêm vào đó, VASEP đánh giá lạm phát là thách thức nhưng cũng là cơ hội cho nhiều loài thủy sản có giá hợp túi tiền người tiêu dùng thu nhập thấp. Quan trọng là các doanh nghiệp nắm bắt sự thay đổi của các thị trường để thích ứng và có chiến lược phù hợp.