Truân chuyên kho báu 35 tỷ USD bỏ hoang 10 năm ở Hà Tĩnh: Nguy cơ mất trắng gần 2.000 tỷ, Hoà Phát từng đầu tư

Mỏ Thạch Khê (Thạch Hà, Hà Tĩnh) là mỏ sắt lớn nhất Đông Nam Á, được phát hiện từ năm 1960, với trữ lượng khoảng 544 triệu tấn.

Dự án do Công ty Cổ phần sắt Thạch Khê (TIC) làm chủ đầu tư, được khởi công từ năm 2009.

Theo đánh giá, tổng sản lượng quặng khai thác từ mỏ Thạch Khê có thể đạt mức 370-400 triệu tấn. Thời gian đầu có thể khai thác 10-15 triệu tấn mỗi năm. Doanh thu cả đời dự án được đánh giá vào khoảng 35 tỷ USD, nộp ngân sách khoảng 9 tỷ USD, góp phần tăng GDP hằng năm 0,3-1%.

Trong 3 năm 2008-2011, dự án tiến hành bóc đất tầng phủ 12,7 triệu m3 đất, thu hồi được 3.000 tấn quặng. Tổng kinh phí đầu tư cho Dự án đến nay đạt 1.798,29 tỷ đồng, trong đó giá trị đầu tư xây dựng cơ bản 1.287,9 tỷ đồng, giá trị thực hiện công tác giải phóng mặt bằng và tái định cư 387,76 tỷ đồng.

Dự án tạm dừng triển khai từ năm 2011 do gặp khó khăn trong huy động vốn và từ năm 2017 đến nay dự án đã phải dừng triển khai do tỉnh Hà Tĩnh và một số bộ, ngành đã kiến nghị xem xét dừng dự án mỏ sắt Thạch Khê.

UBND tỉnh Hà Tĩnh cho biết 6 vấn đề lo ngại, tiềm ẩn rủi ro của dự án gồm: Công nghệ, kỹ thuật khai thác chưa phù hợp với đặc thù địa chất mỏ, tiềm ẩn nhiều nguy cơ tác động lớn đến môi trường; phương thức vận chuyển quặng khó khả thi, hiệu quả thấp, ảnh hưởng lớn đến hệ thống hạ tầng giao thông của tỉnh; thị trường tiêu thụ quặng sắt chưa chắc chắn; năng lực tài chính không đảm bảo.

TIC ra mắt vào tháng 5/2007, với 9 cổ đông sáng lập, gồm: TKV (góp 30%), Tổng Công ty Khoáng sản và Thương mại Hà Tĩnh (Mitraco, 24%), Tổng Công ty Thép Việt Nam (VNS, 20%), VNPT (4%), BIDV (5%), Tổng Công ty Sông Đà (5%), Vinashin (5%), Bitexco (4%) và Công ty cổ phần Khoáng sản và Luyện kim Thăng Long (3%).

Sau đó, BIDV đã nhượng lại quyền góp vốn 5% của mình cho Tập đoàn Hòa Phát (HPG). Bản thân HPG cũng tìm cách gia tăng sở hữu chi phối TIC bằng cách tích cực đàm phán để mua lại vốn đã góp hoặc quyền góp vốn còn lại của các cổ đông khác chưa góp đủ.

Năm 2011, HPG cũng đã góp 63,5% với Mitraco để thành lập Công ty Cổ phần Khoáng sản Hòa Phát Mitraco, với mục tiêu triển khai dự án nhà máy tuyển và chế biến tinh quặng sắt tại mỏ Thạch Khê, quy mô 1 triệu tấn/năm. Hiện nay, HPG đang sở hữu gián tiếp 98,4% cổ phần của Hòa Phát Mitraco.

Thực hiện ý kiến chỉ đạo của Chính phủ, TIC đã nghiên cứu, thực hiện hồ sơ, thủ tục điều chỉnh Dự án và tái cấu trúc cổ đông từ 9 cổ đông xuống còn 5 cổ đông góp vốn chính với tổng vốn điều lệ là 2.400 tỷ đồng; trong đó: TKV (52%); Mitraco (13%); VNSteel (20%); Bitexco (3%); Thăng Long (12%).