Tròn vai hay chọn vai?

Vừa qua Chủ tịch ACB Trần Hùng Huy đã đăng tải clip chúc mừng một nửa thế giới nhân dịp 8/3. Câu hỏi phỏng vấn trong clip "Phụ nữ nên tròn vai hay chọn vai?" đã để lại nhiều suy ngẫm.

Phụ nữ có thực sự hài lòng "trọn vẹn" khi cố gắng đảm nhận tất cả vai trò hay hạnh phúc hơn khi được "chọn vai" mình muốn? Định kiến giới, khuôn mẫu người phụ nữ hiện đại, áp lực phải làm tròn tất cả vai trò dù là trong gia đình hay ngoài xã hội,...nhưng liệu điều đó có đồng nghĩa với hạnh phúc?

Một vài nghiên cứu khoa học chỉ ra rằng việc có một người bạn đời thấu hiểu sẽ tạo nên sự cổ vũ lớn cho một người đàn ông xây dựng sự nghiệp. Nhưng ở chiều ngược lại thì sao? Khi phụ nữ cũng đảm nhận nhiều vai trò và gánh vác nhiều trách nhiệm trong cuộc sống, họ làm thế nào để có thể xoay sở giữa rất nhiều kỳ vọng dành cho mình?

Chị Tô Mỹ Châu, Tổng Giám đốc Công ty CP Paper, nữ chủ tịch đầu tiên của YPO Việt Nam (Young Presidents Organization - Tổ chức các nhà Lãnh đạo Doanh nghiệp trẻ), đồng thời cũng là vợ, là mẹ trong gia đình nhỏ, chị chia sẻ: "Với nhiều trọng trách và vai trò như mình thì thật sự khá là áp lực."  

CEO Biti’s Vưu Lệ Quyên cũng trải lòng về những câu chuyện thời trẻ, rằng có lẽ ai cũng đã từng theo đuổi "tròn vai", đặc biệt là khi bản thân chưa có định hướng rõ ràng: "Trước 30 tuổi mình cũng từng theo đuổi hình mẫu người phụ nữ hoàn hảo. Sau này ngẫm lại mới thấy là do mình chưa hiểu bản thân mình nên mới chạy theo hình mẫu và định kiến mà xã hội đặt ra cho một người phụ nữ thành công là phải đa nhiệm, phải tròn vai.".  

Với sự phát triển của các chiến dịch "nữ quyền", đâu đó vẫn xuất hiện hình tượng phụ nữ đa nhiệm tròn vai vừa cống hiến hết mình cho công việc vừa cân bằng với thời gian dành cho bản thân và gia đình đã gây áp lực không nhỏ cho những người trẻ chưa tìm được lối đi riêng. Từ đó vô tình thôi thúc các cô gái trẻ tìm cách lấp đầy mọi khoảng trống trong ngày. Dậy sớm đến phòng gym, nghe podcast trong lúc làm việc nhà,... sở thích cá nhân nào cũng phải chịu áp lực góp phần phát triển bản thân và quý trọng thời gian.

Một góc nhìn khác từ chị Ngô Thị Kim Nhung , Giám đốc ACB CN Hoà Hưng, dù độ tuổi nào, đang là vị trí gì thì cũng đang chịu áp lực "tròn vai": "Kể cả con gái chị cũng đang phải chịu áp lực đồng trang lứa. Nên chị nghĩ áp lực thời đại ngày nay là bình thường. Áp lực sẽ trở thành cơ hội, thành động lực để mình phát triển hơn nữa."  

Câu hỏi đặt ra là phụ nữ nên chọn vai nào, toàn tâm toàn ý cho gia đình hay cống hiến hết mình để phát triển sự nghiệp?

Chị Nguyễn Việt Hòa, CEO Công ty CP Đầu tư Asia Dragon đã lựa chọn cả hai và chưa bao giờ thấy mình phải đánh đổi bất cứ điều gì. Thứ duy nhất chị phải hy sinh đó là thời gian, để cân bằng giữa việc chăm con và công việc ngoài xã hội.  

Chị Châu lại có lựa chọn khác: "Tùy từng thời điểm mình sẽ tập trung cho từng vai trò. Có những giai đoạn mình phải từ bỏ sở thích cá nhân và thời gian dành cho bản thân để đạt được kỳ vọng từ xã hội. Giai đoạn 2007 - 2016 mình dành trọn tâm huyết cho công việc từ 7 giờ sáng tới 9 giờ tối. Nhìn lại thì thật ra sự hy sinh này hoàn toàn xứng đáng, mình có cơ hội đạt được những gì mình mong ước, tích lũy được nhiều kiến thức tốt hơn."

Việc "chọn vai" nào có lẽ là quá khó để đưa ra một câu trả lời nhất quán cho mọi thời điểm. Việc gồng gánh nhiều vai trò vô tình tạo "rào cản" cho việc bình đẳng giới. Ví dụ như phụ nữ chỉ nắm giữ 18% vị trí lãnh đạo cấp cao trong số 2.300 tổ chức được khảo sát trên toàn thế giới. Sự thiếu vắng phụ nữ ở các vị trí lãnh đạo là điều được nhắc đến nhiều nhất, và cũng dễ hình dung nhất trong các thảo luận về bình đẳng giới.

Chị Quyên cho rằng: "Lãnh đạo nữ hay bị so sánh với lãnh đạo nam nhưng quan trọng là mình đừng đánh mất cái tính nữ của mình mà hãy tận dụng nó giúp cho công việc tốt hơn."

Xuất thân là dân tài chính, chị Phan Tuyết Trinh, Giám đốc tài chính Khối kinh doanh ACB, lại cho rằng người phụ nữ trong bình đẳng giới là người phụ nữ có được sự độc lập về tài chính, làm chủ mọi quyết định trong cuộc sống, từ đó có nền tảng và điều kiện chăm sóc gia đình tốt hơn cũng như đóng góp nhiều hơn cho xã hội.

Khái niệm bình đẳng cũng không nên hiểu là "phụ nữ nên được ưu tiên hơn". Như ACB, ngân hàng này ghi nhận 48% cấp quản lý là nữ, một con số khá cao so với các doanh nghiệp truyền thống ở Việt Nam. Tuy nhiên đại diện ngân hàng cho hay không có khái niệm phân biệt nam nữ khi đánh giá cấp quản lý, hoàn toàn dựa trên năng lực cá nhân.

Bản chất tốt đẹp của "nữ quyền" là đấu tranh cho quyền tự do lựa chọn của phụ nữ. Phụ nữ có quyền ra quyết định cho chính mình chứ không phải xã hội hay văn hóa bảo họ làm vậy. Vậy việc lựa chọn vai trò nào hay làm tròn tất cả cũng nên đến từ sự thấu hiểu bản thân.  

Sẽ không có câu trả lời nào là đúng hoặc sai cho câu hỏi "Tròn vai hay chọn vai?". Trong thế giới hiện đại, phụ nữ không còn giới hạn trong những vai trò truyền thống mà họ đã từng đảm nhiệm, cũng không nhất thiết phải cố gắng "tròn vai" mọi lúc. Sự đa dạng của những vai trò mà phụ nữ chọn đảm nhiệm thể hiện sức mạnh, bản lĩnh và khả năng thay đổi của họ.

Dù chọn vai nào, hãy nhớ rằng điều quan trọng nhất là sự hài lòng và hạnh phúc của bản thân. Khi được sống cái vai mình mong muốn, mình có đam mê thì tự nhiên con người sẽ có động lực và năng lượng để làm tròn vai.

Đây có lẽ là điều mà nhiều người phụ nữ hiện đại cũng đang hướng tới. Chị Huỳnh Thị Kim Chi – Phó Giám đốc Khối Khách hàng cá nhân ACB – cho rằng mình không nên vượt qua áp lực làm "tròn" vai mà nên đối diện với nó, biến nó thành động lực để cân bằng cuộc sống.  

Chủ tịch ACB Trần Hùng Huy cũng đã chia sẻ trong clip chúc mừng 8/3 mới đây: "Tròn vai hay chọn vai miễn là mình hạnh phúc. Bởi không hẳn chúng ta phải chọn một trong hai. Mỗi một người chúng ta khi chọn một vai thì cũng nên làm tròn vai đó."  

Mặc dù cho rằng phụ nữ khá "khó hiểu" nhưng anh nghĩ một nửa của thế giới không cần phải "chọn vai" hay "tròn vai" mà sẽ luôn đẹp nhất khi là chính mình.

Vị chủ tịch "xanh" cũng đồng tình với quan điểm rằng "Doanh nghiệp bền vững không chỉ xanh mà còn phải là nơi phụ nữ có thể tự do chọn con đường của họ.". Đối với ACB, là ngân hàng tiên phong thực hiện ESG, hai trụ cột Xã hội và Quản trị cũng luôn được chú trọng bên cạnh yếu tố môi trường, hướng tới sự bình đẳng trong cơ hội cho không chỉ phụ nữ mà cho toàn thể nhân viên nói chung.