Thủ tướng: Quy hoạch phải xác định Việt Nam sẽ phát triển như thế nào trong chuỗi mắt xích khu vực và thế giới

Sáng ngày 2/3, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã chủ trì Hội nghị trực tuyến toàn quốc của Thường trực Chính phủ với các bộ, ngành và 63 tỉnh, thành phố về đẩy nhanh tiến độ quy hoạch và tham vấn về định hướng Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050.

Công tác lập quy hoạch tổng thể quốc gia còn chậm

Phát biểu khai mạc Hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính nêu rõ sau Hội nghị trực tuyến toàn quốc về quy hoạch tổ chức vào tháng 8/2021, chúng ta đã làm được một số việc nhưng nhìn chung, công tác lập các quy hoạch thời kỳ 2021-2030 còn chậm so với yêu cầu, toàn quốc mới thực hiện được khoảng 10% quy hoạch cần phải lập theo Luật Quy hoạch.

Thời gian qua, Quốc hội, Chính phủ đã kịp thời tháo gỡ nhiều vướng mắc, nhất là về thể chế, cơ chế, chính sách trong triển khai Luật Quy hoạch. Sau khi Chính phủ ban hành Nghị quyết 119/NQ-CP ngày 27/9/2021 về các nhiệm vụ và giải pháp để nâng cao chất lượng, đẩy nhanh tiến độ lập các quy hoạch thời kỳ 2021 - 2030, các bộ, ngành, địa phương đã khẩn trương rà soát, xây dựng và bám sát thực hiện theo lộ trình, tiến độ và kế hoạch cụ thể đối với từng giai đoạn của quá trình lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch theo nhiệm vụ được phân công.

Để đẩy nhanh tiến độ và tăng cường chất lượng lập các quy hoạch thời kỳ 2021-2030 thuộc hệ thống quy hoạch quốc gia, tại Hội nghị, Thủ tướng đề nghị các đồng chí lãnh đạo bộ, ngành, địa phương tập trung báo cáo và thảo luận về một số nội dung.

Cụ thể, đánh giá về thực trạng lập quy hoạch; thúc đẩy tiến độ triển khai lập các quy hoạch thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 thuộc hệ thống quy hoạch quốc gia theo quy định của Luật Quy hoạch; tập trung nêu rõ những vấn đề khó khăn, vướng mắc và nguyên nhân của những khó khăn, vướng mắc, nhất là các nguyên nhân chủ quan.

Cùng với đó, trao đổi, lấy ý kiến về định hướng Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050.

Quy hoạch phải đi trước một bước, sát thực tế, khả thi, phát huy được tiềm năng khác biệt, cơ hội nổi trội, lợi thế cạnh tranh của các khu vực, lĩnh vực cần quy hoạch, chỉ ra những mâu thuẫn, thách thức khó khăn để có giải pháp tháo gỡ, thúc đẩy. 

Thủ  tướng  Chính  phủ  Phạm  Minh  Chính

Tiếp tục rà soát, đánh giá và đề xuất tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc tại các văn bản quy phạm pháp luật hiện hành liên quan đến quy hoạch trong quá trình triển khai thực hiện.

Kiến nghị các giải pháp kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, nhất là về thể chế và tổ chức thực hiện, qua đó đẩy nhanh tiến độ lập quy hoạch và nâng cao chất lượng quy hoạch.

Đồng thời, rà soát, xác định rõ lộ trình, thời gian, tiến độ, kế hoạch cụ thể và cam kết thực hiện tiến độ lập, thẩm định, phê duyệt các quy hoạch để tăng cường tính minh bạch, giám sát, đôn đốc, từ đó tạo sự chuyển biến rõ nét trong công tác lập, thẩm định, phê duyệt các loại quy hoạch trong thời gian tới.

Huy động nhiều nguồn lực cho công tác quy hoạch

Theo báo cáo của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, ý kiến phát biểu của lãnh đạo các bộ, ngành, địa phương, ngay sau khi Chính phủ ban hành Nghị quyết số 119/NQ-CP ngày 27/9/2021 về các nhiệm vụ và giải pháp để nâng cao chất lượng và đẩy nhanh tiến độ lập các quy hoạch thời kỳ 2021 - 2030, các bộ, ngành, địa phương đã rà soát, xây dựng tiến độ và kế hoạch cụ thể từng tháng, quý tương ứng với từng giai đoạn lập quy hoạch.

Đến nay, Chính phủ đã trình và Quốc hội đã phê duyệt Quy hoạch sử dụng đất quốc gia; Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt 4/38 quy hoạch ngành quốc gia (đều thuộc lĩnh vực giao thông vận tải); quy hoạch Vùng Đồng bằng sông Cửu Long; Quy hoạch tỉnh Bắc Giang…

Chính phủ đang tiếp tục xây dựng Quy hoạch tổng thể quốc gia và Quy hoạch không gian biển quốc gia để trình các cấp có thẩm quyền; các bộ, ngành xây dựng các quy hoạch ngành quốc gia, quy hoạch vùng và các địa phương xây dựng quy hoạch tỉnh trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.

Các ý kiến đánh giá Nghị quyết 119 đã cơ bản tháo gỡ được nhiều khó khăn, vướng mắc. Tuy nhiên, việc sửa đổi, bổ sung một số văn bản hướng dẫn các luật, pháp lệnh sửa đổi một số điều liên quan tới quy hoạch chưa được thực hiện hoặc thực hiện chậm, gây khó khăn cho các bộ, ngành, địa phương khi áp dung. Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 có hiệu lực từ 1/1/2022 có một số quy định mới, các địa phương phải mất thời gian để rà soát, bổ sung, hoàn thiện nội dung về bảo vệ môi trường trong quy hoạch tỉnh…

Ý kiến phát biểu của lãnh đạo các đơn vị đã đạt những kết quả tích cực trong lập quy hoạch như: Bộ Giao thông vận tải, Bộ Tài nguyên và Môi trường, tỉnh Bắc Giang… cho thấy vai trò của người đứng đầu là hết sức quan trọng.

Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Văn Thể nhấn mạnh một số bài học kinh nghiệm như phải có quyết tâm rất cao, xác định quy hoạch là cái gốc, là định hướng của lĩnh vực, không có quy hoạch thì không thể trình các dự án, đồng thời huy động nhiều nguồn lực cho công tác quy hoạch, trong đó có nguồn lực từ hợp tác quốc tế…

Phân vùng quy hoạch nhằm tìm động lực mới cho phát triển các vùng

Kết luận Hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết, vừa qua với sự nỗ lực của cả hệ thống chính trị, dưới sự lãnh đạo của Đảng, công tác quy hoạch đã được đẩy mạnh và đạt được những kết quả nhất định, đặc biệt là việc hoàn thiện thể chế về công tác quy hoạch. Trong đó, Quốc hội đã ban hành Luật Quy hoạch; Chính phủ có các nghị định, nghị quyết liên quan công tác quy hoạch. Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương tập trung cho công tác xây dựng quy hoạch. Tuy nhiên, tiến độ quy hoạch vẫn chưa được như kế hoạch đề ra; chất lượng quy hoạch vẫn còn những băn khoăn.

Thủ tướng cho rằng, nguyên nhân của thực tế trên có cả do khách quan như ảnh hưởng bởi dịch COVID-19, cơ sở dữ liệu mang tính hệ thống phục vụ công tác quy hoạch còn thiếu và chủ quan; song nguyên nhân chủ quan là chính, do nhận thức của các cấp ủy, chính quyền các cấp chưa đúng tầm, công tác lãnh đạo, chỉ đạo về quy hoạch chưa được quan tâm đúng mức, đầu tư cho công tác quy hoạch còn hạn chế, tổ chức lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch chưa hợp lý, khoa học và chưa mang lại hiệu quả cao; các quy định về quy hoạch còn có những vướng mắc.

Quy hoạch tổng thể quốc gia phải gắn với sự phát triển của khu vực và thế giới; xác định Việt Nam sẽ phát triển như thế nào trong chuỗi mắt xích khu vực và thế giới.

Thủ  tướng Chính  phủ  Phạm Minh Chính

Trên cơ sở phân tích tình hình và ý kiến của các Phó Thủ tướng, các bộ, ngành, địa phương, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính yêu cầu, thời gian tới các bộ, ngành, địa phương phải xác định đây là nhiệm vụ chính trị quan trọng của năm 2022; tập trung cao độ công sức, trí tuệ, nguồn lực, thời gian cho công tác quy hoạch để đảm bảo tiến độ và nâng cao chất lượng quy hoạch.

Thủ tướng yêu cầu công tác quy hoạch phải đi trước một bước; bám sát các chủ trương, đường lối của Đảng, Nhà nước, cụ thể là cương lĩnh, hiến pháp, các Nghị quyết của Đảng, Quốc hội, Chính phủ và các cấp, các ngành, địa phương. Bên cạnh đó, quy hoạch phải có tư duy đột phá, tầm nhìn chiến lược, phải bám sát thực tế, tôn trọng thực tiễn, xuất phát từ thực tiễn; quy hoạch đảm bảo ổn định, nhưng thích ứng linh hoạt. “Có quy hoạch tốt mới có dự án tốt, có dự án tốt mới có nhà đầu tư tốt”, Thủ tướng nhấn mạnh.

Quy hoạch phải khả thi, tìm ra và phát huy được tiềm năng khác biệt, cơ hội nổi trội, lợi thế cạnh tranh của từng ngành, lĩnh vực, địa phương; đồng thời chỉ ra mâu thuẫn, yếu kém, khó khăn, thách thức để đưa ra nhiệm vụ, giải pháp hóa giải, thúc đẩy phát triển cả phạm vi quốc gia và từng bộ, ngành, địa phương.

Quy hoạch phải phát huy cao độ tính độc lập, tự chủ, tự lực, tự cường của mỗi bộ, ngành, địa phương và quốc gia; lấy nguồn lực bên trong là cơ bản, lâu dài, quyết định; ngoại lực là quan trọng, đột phá; kết hợp hài hòa, hợp lý giữa nội lực và ngoại lực; giữa tính độc lập, tự chủ và hội nhập.

Người đứng đầu Chính phủ cũng chỉ rõ, các bộ, ngành, địa phương phải tăng cường công tác kiểm tra, giám sát của các cơ quan có thẩm quyền và cơ quan dân cử trong thẩm định, phê duyệt quy hoạch để vừa đảm bảo tiến độ và nâng cao chất lượng. Lựa chọn những nhà thầu tư vấn tốt gồm cả nhà thầu tư vấn trong nước và nước ngoài; đồng thời lắng nghe nhiều chiều để tranh thủ ý kiến, trí tuệ của các giới, các nhà khoa học, nhà quản lý, người dân, doanh nghiệp...

Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành, địa phương lập các tổ giúp việc chuyên trách, làm việc chuyên nghiệp về công tác quy hoạch; cử đồng chí đứng đầu cấp ủy, chính quyền để lãnh đạo, chỉ đạo công tác quy hoạch. Xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia để thuận lợi cho việc khai thác dữ liệu chung phục vụ công tác quy hoạch. Các bộ, ngành chủ động theo chức năng, nhiệm vụ xử lý những vấn đề phát sinh trong quá trình xây dựng quy hoạch, dứt khoát không để ách tắc về mặt hành chính. Đối với những vấn đề vượt quá thẩm quyền thì báo cáo Chính phủ để xem xét. “Các bộ, ngành, địa phương tăng cường phối hợp để công tác quy hoạch được thực hiện đúng quy định, chống bệnh hình thức, đảm bảo chất lượng, hiệu quả”, Thủ tướng chỉ rõ.

Về quy hoạch tổng thể quốc gia, Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành, đơn vị liên quan nghiên cứu thêm về phân vùng quy hoạch nhằm tìm động lực mới cho phát triển các vùng. Quy hoạch quốc gia phải bao quát, cân đối hài hòa tổng thể giữa các bộ, ngành, địa phương; giữa kinh tế, văn hóa, xã hội; không hy sinh an sinh, công bằng xã hội, bảo vệ môi trường lấy tăng trưởng kinh tế đơn thuần; đưa ra được nhiệm vụ, giải pháp, chính sách đột phá để mọi người dân đều được hưởng lợi.