Với khoản thưởng trị giá 29 tỷ USD vừa được hội đồng quản trị Tesla phê duyệt, Elon Musk một lần nữa được khẳng định là CEO được trả lương cao nhất trong lịch sử.
Tuy nhiên khác với những khoản thưởng gắn liền với hiệu suất trong quá khứ, lần này, tất cả những gì Musk cần làm để nhận trọn phần thưởng là "ở lại" Tesla thêm hai năm. Không KPI, không doanh thu tối thiểu, không giá trị cổ phiếu mục tiêu — chỉ cần tiếp tục có mặt.
Canh bạc
Hội đồng quản trị Tesla mô tả khoản thưởng này là "cần thiết" để giữ chân Musk trong bối cảnh cuộc chiến nhân sự AI toàn cầu đang leo thang, nơi những kỹ sư giỏi cũng có thể nhận hàng trăm triệu USD. Thế nhưng khi phần lớn các công ty đặt KPI khắt khe cho những gói lương thưởng lớn, thì Tesla chọn cách "trả trước" — một cách thể hiện niềm tin tuyệt đối, hoặc một sự lệ thuộc nguy hiểm vào một cá nhân.
Gói thưởng mới, trị giá khoảng 29 tỷ USD, bao gồm 96 triệu cổ phiếu hạn chế. Điều đáng chú ý là, các điều khoản của gói này đơn giản hơn nhiều so với gói cũ. Để nhận được số cổ phiếu này, Musk chỉ cần giữ vai trò CEO hoặc một vị trí điều hành cấp cao trong hai năm tới và giữ số cổ phiếu đó đến năm 2030.
Việc không có các mục tiêu hiệu suất phức tạp như gói trước đây, khiến một số chuyên gia gọi đây chẳng khác gì một khoản tiền thưởng đơn thuần để giữ chân Elon Musk ở lại.
Động thái trả thưởng này không diễn ra trong khoảng trống pháp lý. Trước đó, gói thưởng năm 2018 trị giá 56 tỷ USD của Musk đã bị tòa án Delaware hủy bỏ, cho rằng hội đồng quản trị thiếu sự độc lập và quá thiên vị CEO.
Không chấp nhận thua cuộc, Tesla chuyển nơi đăng ký từ Delaware sang Texas – nơi có khung pháp lý "dễ thở" hơn cho giới quản trị – đồng thời sửa điều lệ yêu cầu cổ đông muốn kiện phải sở hữu ít nhất 3% cổ phần (tương đương hơn 3 tỷ USD). Một tấm khiên pháp lý được dựng lên để bảo vệ khoản thưởng.
Đây không chỉ là vấn đề lương thưởng, mà là lời tuyên bố: Tesla giờ đây là "vương quốc" của Elon Musk.
Khác với gói thưởng năm 2018 buộc Musk phải đưa giá trị công ty lên tầm cao mới, lần này, điều kiện chỉ là "đừng bỏ đi". Với giá cổ phiếu Tesla đang trên 300 USD/cổ, Musk sẽ có gần 280 USD lợi nhuận trên mỗi cổ phiếu thưởng nếu ông bỏ tiền ra mua theo mức giá 23,34 USD đã được cố định. Đây không phải là cổ phiếu thưởng vì thành tích mà là một dạng quà tặng rủi ro thấp để giữ chân vị tỷ phú đã gắn liền với thương hiệu Tesla.
Trong thư gửi cổ đông, Hội đồng quản trị Tesla nhấn mạnh tầm quan trọng của việc giữ chân và tạo động lực cho "tài năng phi thường" của Musk. Họ lập luận rằng khoản thưởng này là cần thiết để Musk tiếp tục tập trung vào Tesla, đặc biệt trong bối cảnh cuộc cạnh tranh khốc liệt về AI, robot và robotaxi.
Tuy nhiên, quyết định này đã vấp phải nhiều ý kiến trái chiều. Những người ủng hộ Musk tin rằng ông là động lực chính thúc đẩy sự phát triển của Tesla, giúp giá trị công ty tăng gấp 12 lần kể từ năm 2018. Gói thưởng mới được xem là sự công nhận xứng đáng cho đóng góp của ông.
Ngược lại, nhiều nhà đầu tư tổ chức và quỹ hưu trí lại chỉ trích gay gắt. Họ cho rằng gói thù lao gần 30 tỷ USD là "vô lý," đặc biệt khi Tesla đang gặp khó khăn với doanh số và giá cổ phiếu sụt giảm. Họ đặt câu hỏi về trách nhiệm của Hội đồng quản trị đối với các cổ đông, cho rằng Hội đồng đang "chiều chuộng" một CEO tham lam thay vì tập trung vào sự phát triển lâu dài của công ty.
Đến nay, giá cổ phiếu Tesla đã giảm hơn 18% trong năm 2025, doanh số bán hàng không đạt kỳ vọng, và Musk thì bận rộn với các dự án bên ngoài, từ Twitter (nay là X) đến các phát ngôn chính trị gây tranh cãi. Một số nhà đầu tư lớn cho rằng hội đồng quản trị "đang trả tiền cho một CEO không toàn tâm toàn ý", trong khi công ty cần sự tập trung hơn bao giờ hết để cạnh tranh trong mảng xe điện, AI và robot tự lái.
Hệ quả
Khoản tiền thưởng 29 tỷ USD của Elon Musk không đến từ hư không. Đó là giá trị mà Musk có thể rút từ cổ phiếu — tức là giá trị bị pha loãng từ các cổ đông hiện hữu. Những người hưu trí đầu tư vào quỹ hưu trí, những nhà đầu tư nhỏ lẻ — tất cả đang góp phần chi trả cho "lời hứa trung thành" từ một tỷ phú đã có gần 200 tỷ USD tài sản.
Câu hỏi đặt ra là liệu Musk có còn coi Tesla là ưu tiên trong danh mục đầu tư tham vọng của mình không? Nếu không, khoản thưởng 29 tỷ USD chỉ đơn giản là chi phí để công ty giữ lấy một hình ảnh thương hiệu thay vì một người chèo lái thực thụ.
Bên cạnh những tranh cãi về mặt đạo đức kinh doanh, quyết định của Tesla còn mở ra một tiền lệ chưa từng có trong giới quản trị doanh nghiệp. Gói thưởng mới bao gồm một điều khoản đặc biệt: nếu tòa án khôi phục bất kỳ phần nào của gói thù lao ban đầu, gói mới sẽ bị giảm tương ứng. Điều này cho thấy Tesla đang cố gắng tạo ra một "sự bảo đảm" cho Musk, bất kể kết quả của cuộc chiến pháp lý tại Delaware ra sao.
Việc Tesla chuyển trụ sở sang Texas cũng là một bước đi chiến lược quan trọng. Luật pháp Texas được cho là "dễ dãi" hơn Delaware trong các vấn đề liên quan đến quản trị doanh nghiệp.
Giới phân tích đang theo dõi sát sao liệu các tòa án Texas sẽ áp dụng khung pháp lý tương tự Delaware hay sẽ mở ra một cách tiếp cận mới, có thể định hình lại cách các công ty lớn hoạt động trong tương lai.
Khoản thưởng 29 tỷ USD là một lời tuyên bố quyền lực của Elon Musk trong nội bộ Tesla, nhưng cũng là một bài kiểm tra nghiêm khắc cho giới đầu tư và luật pháp doanh nghiệp Mỹ.
Khi một CEO có thể viết lại luật để tự bảo vệ khoản lương của mình, thì ranh giới giữa tài năng lãnh đạo và quyền lực tuyệt đối đang trở nên mờ nhạt.
Trong hai năm tới, Musk có thể sẽ giúp Tesla bay cao một lần nữa. Nhưng nếu không, 29 tỷ USD này có thể đi vào lịch sử như một trong những khoản chi tiêu sai lầm nhất Phố Wall từng chứng kiến.
*Nguồn: Fortune, BI
.jpg "Trung Nam Đắk Lắk 1 mua lại gần 200 tỷ đồng trái phiếu")
