Trong bối cảnh tỉnh Vĩnh Long được hình thành trên cơ sở sáp nhập ba địa phương Bến Tre, Trà Vinh và Vĩnh Long (cũ), việc đánh giá một cách toàn diện hiện trạng thương hiệu và hệ thống nhận diện của từng địa phương trở thành yêu cầu cấp thiết.
Đây không chỉ là vấn đề mang ý nghĩa khoa học, mà còn đóng vai trò quan trọng trong hoạch định chiến lược phát triển, định hình bản sắc và nâng cao năng lực cạnh tranh của tỉnh trong giai đoạn mới.
Xuất phát từ yêu cầu đó, nhiệm vụ khoa học và công nghệ cấp tỉnh “Nghiên cứu, xây dựng mô hình không gian vận hành và hỗ trợ phát triển sản phẩm có thương hiệu của tỉnh Vĩnh Long” do Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Vĩnh Long phối hợp với Trường Đại học Nguyễn Tất Thành triển khai đã tập trung làm rõ bức tranh tổng thể về thương hiệu địa phương trước sáp nhập, đồng thời đề xuất các giải pháp mang tính chiến lược, có khả năng ứng dụng cao trong thực tiễn.
Bức tranh thương hiệu trước sáp nhập: đa dạng nhưng còn phân tán
Kết quả nghiên cứu cho thấy, trước thời điểm sáp nhập, mỗi địa phương đều sở hữu những giá trị thương hiệu đặc trưng, gắn chặt với điều kiện tự nhiên, văn hóa và thế mạnh kinh tế riêng. Bến Tre được nhận diện rộng rãi với hệ sinh thái dừa, trái cây miệt vườn và các sản phẩm chế biến có danh tiếng lâu năm. Trà Vinh nổi bật bởi bản sắc văn hóa Khmer đặc sắc, thế mạnh nông nghiệp ven biển, thủy sản và các loại hình du lịch sinh thái – tâm linh. Trong khi đó, Vĩnh Long (cũ) được biết đến là vùng đất miệt vườn sông nước, có vai trò kết nối giao thương nội vùng và phát triển du lịch trải nghiệm gắn với văn hóa Nam Bộ.
Tuy nhiên, bên cạnh những lợi thế đó, nghiên cứu cũng chỉ ra hạn chế chung là hệ thống nhận diện thương hiệu của các địa phương còn phân tán, thiếu tính liên kết và chưa được chuẩn hóa theo một chiến lược tổng thể.
Nhiều sản phẩm địa phương có tiềm năng, thậm chí đã tạo dựng được uy tín nhất định, nhưng chưa được đầu tư bài bản về nhận diện, truyền thông và khai thác giá trị thương hiệu, dẫn đến hiệu quả lan tỏa và khả năng cạnh tranh còn hạn chế.
Những con số từ khảo sát thực tiễn
Khảo sát hơn 300 doanh nghiệp, hợp tác xã và cơ sở sản xuất tại ba địa phương cho thấy, trên 70% đơn vị nhận thức rõ vai trò của thương hiệu trong việc nâng cao giá trị và sức cạnh tranh của sản phẩm. Tuy vậy, chỉ khoảng 35–40% đơn vị xây dựng được chiến lược thương hiệu tương đối bài bản.
Đáng chú ý, gần 60% sản phẩm địa phương chưa có bộ nhận diện hoàn chỉnh và hơn 50% chưa được chuẩn hóa về truy xuất nguồn gốc cũng như hoạt động truyền thông số.
Phân tích theo nhóm sản phẩm cho thấy, các sản phẩm nông nghiệp – thủy sản, sản phẩm chế biến từ dừa, trái cây miệt vườn, thủy sản sinh thái, cá tra và du lịch sinh thái – văn hóa chiếm trên 65% số sản phẩm có mức độ phù hợp cao với định hướng thương hiệu chung của tỉnh Vĩnh Long mới. Ngược lại, các sản phẩm làng nghề truyền thống và dịch vụ du lịch trải nghiệm dù giàu tiềm năng nhưng mới chỉ được khai thác ở mức 30–40%.
Đặc biệt, nghiên cứu ghi nhận mối liên hệ rõ rệt giữa mức độ đầu tư cho thương hiệu và hiệu quả kinh doanh. Những đơn vị chú trọng xây dựng hệ thống nhận diện, đẩy mạnh truyền thông và ứng dụng thương mại điện tử đạt mức tăng trưởng doanh thu trung bình 15–25% mỗi năm, cao hơn đáng kể so với nhóm chưa quan tâm đúng mức đến phát triển thương hiệu.
Không gian Thương hiệu và Công nghệ – động lực mới cho đổi mới sáng tạo
Trên cơ sở các kết quả phân tích, nhóm nghiên cứu đã đề xuất mô hình Không gian Thương hiệu và Công nghệ tỉnh Vĩnh Long như một giải pháp mang tính đột phá trong phát triển thương hiệu địa phương. Không gian này không chỉ dừng lại ở vai trò trưng bày, giới thiệu và quảng bá sản phẩm, mà còn được định vị như một hạ tầng mềm chiến lược, tích hợp đồng bộ giữa dữ liệu, công nghệ, thị trường và chính sách hỗ trợ.
Thông qua mô hình này, các doanh nghiệp khởi nghiệp, hợp tác xã và cơ sở sản xuất có điều kiện tiếp cận hệ thống dữ liệu thương hiệu, các công cụ chuyển đổi số, tư vấn về sở hữu trí tuệ, thiết kế, phát triển sản phẩm và kết nối thị trường.
Qua đó, góp phần rút ngắn khoảng cách từ ý tưởng đến sản phẩm thương mại, từng bước hình thành hệ sinh thái đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp gắn với sản phẩm bản địa, khắc phục tình trạng phát triển manh mún, rời rạc trước đây.
Gắn thương hiệu với phát triển bền vững
Ở góc độ phát triển bền vững, Không gian Thương hiệu và Công nghệ tỉnh Vĩnh Long được kỳ vọng sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc chuẩn hóa, quản lý và giám sát giá trị thương hiệu của sản phẩm địa phương. Việc gắn thương hiệu với truy xuất nguồn gốc, tiêu chuẩn chất lượng, bảo vệ môi trường và trách nhiệm xã hội sẽ góp phần nâng cao tính minh bạch, độ tin cậy của sản phẩm trên thị trường.
Sự kết hợp hài hòa giữa thương hiệu, văn hóa bản địa và công nghệ không chỉ giúp gia tăng giá trị và năng lực cạnh tranh của sản phẩm, mà còn góp phần bảo tồn tài nguyên, gìn giữ bản sắc văn hóa và thúc đẩy phát triển kinh tế xanh, hướng tới mục tiêu phát triển bền vững lâu dài của tỉnh.
Nền tảng cho chiến lược phát triển dài hạn
Có thể khẳng định, việc đánh giá tổng quan thương hiệu của ba địa phương Bến Tre, Trà Vinh và Vĩnh Long (cũ) đã cung cấp một bức tranh toàn diện, dựa trên cơ sở khoa học và dữ liệu thực tiễn, phục vụ trực tiếp cho quá trình xây dựng chiến lược thương hiệu tỉnh Vĩnh Long mới.
Trên nền tảng đó, mô hình Không gian Thương hiệu và Công nghệ được kỳ vọng sẽ trở thành công cụ quan trọng giúp tỉnh tái định vị thương hiệu, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp, đồng thời nâng cao năng lực cạnh tranh trong bối cảnh hội nhập ngày càng sâu rộng.
Thông qua sự phối hợp chặt chẽ giữa Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Vĩnh Long và Trường Đại học Nguyễn Tất Thành, nhiệm vụ khoa học và công nghệ cấp tỉnh không chỉ làm rõ hiện trạng và tiềm năng thương hiệu địa phương, mà còn đề xuất các giải pháp chiến lược có tính khả thi cao.
Đây là minh chứng rõ nét cho hiệu quả của mô hình hợp tác giữa cơ quan quản lý nhà nước và cơ sở giáo dục đại học trong việc chuyển hóa tri thức khoa học thành công cụ phục vụ phát triển kinh tế – xã hội, tạo tiền đề quan trọng để tỉnh Vĩnh Long triển khai đồng bộ các chương trình đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp và phát triển thương hiệu địa phương trong thời gian tới.
