Sau gạo và lúa mì, thêm một loại nông sản khiến nông dân nhiều nước lao đao: giá giảm sốc, Việt Nam tăng nhập khẩu hơn 2 tỷ USD

Theo Financial Times, giá ngô đang giảm mạnh do nguồn cung từ Mỹ và Brazil tăng, nhu cầu lại trì trệ, làm hạ nhiệt lạm phát giá lương thực nhưng lại gây áp lực lên những người nông dân vốn kỳ vọng giá cao sẽ kéo dài.

Ngô, được sử dụng chủ yếu làm thức ăn chăn nuôi và sản xuất ethanol, đã được giao dịch dưới 4,50 USD/giạ ở Chicago trong những ngày gần đây, mức thấp nhất kể từ tháng 12 năm 2020. Vào tháng 5/2022, loại lương thực này đã được giao dịch trên 8 USD/giạ.

Kể từ năm ngoái, giá ngô đã giảm sau khi nông dân Mỹ mở rộng diện tích trồng trọt nhằm mục đích thu lợi nhuận nhờ giá bán cao, trong khi nhu cầu giảm. 

Không chỉ giá ngô, các mặt hàng nông sản quan trọng khác như lúa mì cũng giảm đáng kể so với mức cao của năm ngoái, đảo ngược xu hướng giá đã đẩy mạnh chi phí lương thực cho người tiêu dùng. Thức ăn chăn nuôi rẻ có xu hướng dẫn đến chi phí thấp hơn cho các nhà sản xuất thịt, sữa và sản phẩm rẻ hơn cho người tiêu dùng.

Cụ thể, giá ngô và các loại ngũ cốc khác tăng vọt trong năm ngoái. Hạn hán ở nhiều vùng Nam Mỹ do hiện tượng thời tiết La Niña cũng cản trở việc thu hoạch ngũ cốc, hỗ trợ thị trường. Vì giá tăng cao, năm ngoái nhu cầu ngô đã giảm lần đầu tiên sau một thập kỷ – giảm gần 3% trong khoảng thời gian từ năm 2022 đến năm 2023.

Đồng thời, nông dân đang cố gắng kiếm tiền nhờ giá thị trường cao bằng cách trồng thêm ngô. Đầu tháng này, dự báo của Chính phủ Mỹ về sản lượng hàng hóa nông nghiệp cho thấy thêm 6 triệu mẫu Anh đã được trồng ở vành đai ngô khu vực Trung Tây - bao gồm các bang như Missouri và Kentucky - trong khi năng suất cao hơn dự đoán.

Nguồn cung tăng đột biến và nhu cầu giảm đã đẩy giá giảm trong năm nay và khiến nhiều nông dân phải đối mặt với thua lỗ.

Nguồn cung cũng tăng do Ukraine nối lại xuất khẩu ngũ cốc qua các cảng Biển Đen, vốn bị cản trở sau khi Nga rút khỏi thỏa thuận do Liên hợp quốc làm trung gian vào tháng 7. Theo Argus AgriMarkets, một dịch vụ phân tích và báo cáo giá, điều này đã mang lại cho các nhà nhập khẩu lớn, đặc biệt là Trung Quốc, một nguồn ngũ cốc thay thế.

Các nhà sản xuất thức ăn chăn nuôi, những người mua phần lớn ngô trên thế giới, ghi nhận thị trường của họ bị thu hẹp khi các chủ trang trại chăn nuôi gia súc ở Mỹ phải cắt giảm đàn gia súc sau nhiều năm hạn hán. Theo các nhà phân tích, Trung Quốc cũng có thể buộc phải cắt giảm đàn lợn trong bối cảnh kinh tế tăng trưởng chậm chạp.

Trong khi các loại ngô được sử dụng làm thức ăn chăn nuôi, thì lúa mì được sử dụng cho cả hai mục đích nhưng chủ yếu cho con người, nghĩa là nó được bán với giá cao. Giá ngũ cốc gần đây đã giảm, xuống gần bằng giá ngô. Điều đó khiến loại ngũ cốc này trở nên hấp dẫn hơn đối với các nhà sản xuất thức ăn chăn nuôi ở châu Á và châu Âu, nơi được nông dân ưa chuộng.

La Niña đã nhường chỗ cho El Niño, hạn hán và nắng nóng gay gắt đã làm trì hoãn việc trồng đậu nành ở khu vực trung tâm phía tây Brazil. Theo Argus, điều này sẽ có tác động dây chuyền đến vụ ngô mùa đông vì nông dân không thể gieo hết ngô cho đến khi thu hoạch đậu nành kết thúc.

Liên tục đối mặt với thua lỗ cũng khiến người nông dân “ngại” mở rộng trồng trọt, từ đó có thể làm giảm nguồn cung trong tương lai. Các nhà sản xuất ngô ở Brazil đã từ chối bán ở mức giá hiện tại. Trong khi đó, các đối tác Mỹ đã quyết định loại bỏ ngô để chuyển sang trồng các loại cây trồng có lợi nhuận cao hơn, chẳng hạn như đậu nành,…

Giá giảm, Việt Nam cũng đang đẩy mạnh nhập khẩu ngô trong năm 2023. Theo Tổng cục Hải quan, nhập khẩu ngô các loại trong 10 tháng đầu năm 2023 đạt gần 7,75 triệu tấn, trị giá gần 2,36 tỷ USD, giá trung bình 304,6 USD/tấn, tăng 2,3% về lượng, nhưng giảm 11,3% kim ngạch và giảm 13,4% về giá so với cùng kỳ.

Riêng tháng 10, nhập khẩu ngô đạt 1,24 triệu tấn, tương đương 330,43 triệu USD, giá trung bình 266 USD/tấn, so với tháng 10/2022 thì tăng mạnh 37,3% về lượng, tăng 12,3% về kim ngạch nhưng giảm 18,2% về giá.

Brazil là thị trường lớn nhất cung cấp ngô cho Việt Nam trong 10T/2023, chiếm 38% trong tổng lượng và chiếm 37,9% trong tổng kim ngạch nhập khẩu ngô của cả nước. Đứng sau là Aghentina và Ấn Độ, chiếm lần lượt trên 38% và 15% trong tổng lượng, chiếm 37,5% và 15% trong tổng kim ngạch nhập khẩu.