Ngày nay, bảo hiểm nhân thọ được rất nhiều người quan tâm, cân nhắc khi hoạch định kế hoạch tài chính cá nhân. Hợp đồng bảo hiểm nhân thọ là một loại hợp đồng dài hạn và không ít trường hợp khách hàng hủy bỏ hợp đồng trước thời hạn.
Nhiều khách hàng không tìm hiểu kỹ hoặc không được tư vấn viên tư vấn kỹ về các khoản phí rơi, phí phạt hợp đồng này. Sau một vài năm tham gia, khách hàng muốn hủy bỏ hợp đồng trước thời hạn có thể bị trừ rất nhiều phí và thiệt hại số tiền lớn so với chi phí bỏ ra mua bảo hiểm.
Điều này khiến họ cảm thấy bức xúc thậm chí là phản bác bảo hiểm nhân thọ. Chính vì thế, khách hàng phải thực sự tìm hiểu và cân nhắc kỹ để đảm bảo có thể tham gia được trong dài hạn, hoặc ít nhất là nắm rõ các khoản "phí rơi", "phí phạt" nếu hủy hợp đồng để có lựa chọn phù hợp với mục tiêu tài chính cá nhân:

Phí ban đầu (First Year Premium - FYP)
Thuật ngữ FYP viết đầy đủ là First Year Premium, là khoản phí bảo hiểm nhân thọ năm đầu tiên mà người tham gia cần thanh toán cho công ty bảo hiểm (tính từ thời điểm hợp đồng có hiệu lực). FYP được ghi rõ trong hợp đồng bảo hiểm nhân thọ và người tham gia cần đóng phí đầy đủ và đúng hạn. Đây là cơ sở để xác định phí bảo hiểm hàng năm của người tham gia. Đồng thời cũng là căn cứ cho công ty bảo hiểm chiết khấu cho khách hàng trong các chương trình khuyến mại hay chi trả lợi nhuận cho các đại lý, tính tiền thưởng cho nhân viên tư vấn.
Phí ban đầu là khoản tiền đầu tiên công ty bảo hiểm sẽ khấu trừ trong hợp đồng bảo hiểm nhân thọ của khách hàng. Khoản phí này sẽ chi trả cho các chi phí như chi phí tư vấn, chi phí giám định sức khỏe khách hàng… và một phần lợi nhuận để đảm bảo chi trả quyền lợi cho khách hàng.
Phí bảo hiểm rủi ro
Phí bảo hiểm rủi ro là khoản phí mà công ty bảo hiểm thu để chi trả cho các quyền lợi bảo hiểm của khách hàng trong trường hợp xảy ra rủi ro. Khoản phí này tỷ lệ thuận với mức độ rủi ro của khách hàng tham gia mà công ty bảo hiểm đánh giá.
Ví dụ, nếu khách hàng mua hợp đồng bảo hiểm tử vong, công ty bảo hiểm sẽ thu phí bảo hiểm rủi ro để có thể trả số tiền bảo hiểm cho người thụ hưởng khi khách hàng qua đời.
Phí bảo hiểm rủi ro được xác định dựa trên 4 yếu tố:
- Tuổi tác: Người trẻ ít gặp rủi ro về sức khỏe hơn so với người trung niên nên mức phí bảo hiểm rủi ro cũng thấp hơn.
- Giới tính: Nam giới thường có mức phí bảo hiểm rủi ro cao hơn nữ giới (do nam giới thường tiếp xúc với các chất gây hại sức khỏe như thuốc lá, rượu bia, … cao hơn).
- Nghề nghiệp: Các nghề nghiệp khác nhau sẽ được phân loại thành các mức độ rủi ro khác nhau theo từng công ty bảo hiểm.
- Tình trạng sức khỏe của khách hàng khi tham gia bảo hiểm: Tình trạng sức khỏe sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến mức độ rủi ro. Khách hàng cần cung cấp thông tin minh bạch, chính xác cho công ty bảo hiểm. Nhiều trường hợp bệnh lý sẽ bị từ chối tham gia bảo hiểm, do đó khách hàng nên chọn tham gia bảo hiểm ngay từ khi còn khỏe mạnh.
Phí bảo hiểm rủi ro là khoản tiền sẽ được khấu trừ theo hàng tháng và tăng dần qua hàng năm. Khoản phí này tăng dần qua từng năm vì càng ngày tuổi của người tham gia càng lớn đồng nghĩa với mức độ rủi ro tăng lên.
Tất cả các khoản phí bảo hiểm rủi ro của các khách hàng tham gia bảo hiểm sẽ được gộp chung vào Quỹ bảo hiểm rủi ro của công ty bảo hiểm và được sử dụng để chi trả quyền lợi bảo hiểm cho khách hàng không may gặp rủi ro.
Công ty bảo hiểm sẽ dựa trên các phân tích rủi ro, tỷ lệ tử vong ở nước sở tại và các nghiệp vụ nghiên cứu và định phí để đưa ra một sản phẩm theo mức định phí đó
Phí quản lý hợp đồng
Phí quản lý hợp đồng là khoản phí công ty bảo hiểm thu để duy trì hợp đồng, bao gồm chi phí hành chính và quản lý quỹ (đặc biệt với bảo hiểm liên kết đầu tư). Phí này thường được khấu trừ từ giá trị tài khoản hợp đồng, làm giảm giá trị tích lũy nếu thị trường đầu tư không thuận lợi.
Khoản phí này thường được thu theo số tiền cố định tùy vào từng công ty bảo hiểm. Nhiều người không để ý đến phí này, dẫn đến khoản tiền nhận được khi rút vốn thấp hơn mong đợi.
Phí quản lý quỹ
Đây là thuật ngữ dành riêng cho dòng sản phẩm bảo hiểm liên kết chung và liên kết đơn vị. Khoản phí quản lý quỹ là số tiền còn lại sau khi khấu trừ đi các khoản chi phí ở trên, sẽ được đem đi đầu tư. Khách hàng sẽ ủy thác đầu tư cho các chuyên gia tài chính của công ty bảo hiểm, không phải bỏ thời gian, công sức để tìm kiếm tài sản đầu tư.
Thực tế, phí rơi là một khái niệm chưa từng tồn tại trong bảo hiểm nhân thọ, nhưng lại được mọi người sử dụng 1 cách phổ biến. Từ thông tin về các khoản phí cơ bản trong bảo hiểm nhân thọ trên cho thấy, phí rơi trong bảo hiểm nhân thọ được hiểu là là khoản phí mất đi, chi trả cho dịch vụ bảo vệ, không tích lũy và không hoàn trả lại cho khách hàng.
Nói cách khác, phí rơi là khoản tiền được khấu trừ hàng năm để bảo vệ các quyền lợi tài chính cho người được bảo hiểm. Phí rơi này “rơi” cả ở phí của sản phẩm chính và sản phẩm bổ trợ.

Phí huỷ bỏ hợp đồng trước thời hạn
Trong hợp đồng bảo hiểm nhân thọ, khách hàng còn cần hiểu rõ về phí hủy bỏ hợp đồng trước thời hạn hay còn gọi là phí phạt do hủy bỏ hợp đồng trước hạn. Khi ký kết hợp đồng bảo hiểm, bên mua bảo hiểm và công ty bảo hiểm đã thống nhất thời hạn hợp đồng trong bao nhiêu năm. Khi khách hàng muốn hủy hợp đồng trước thời hạn thì sẽ cần bồi thường cho bên công ty bảo hiểm.
Như vậy, phí huỷ bỏ hợp đồng trước thời hạn là khoản phí mà công ty bảo hiểm thu từ khách hàng khi khách muốn chấm dứt hợp đồng bảo hiểm nhân thọ trước khi hết thời hạn. Khoản phí này sẽ được sử dụng để bù đắp cho các thiệt hại mà công ty bảo hiểm phải chịu do việc khách hàng hủy bỏ hợp đồng.
Phí hủy bỏ hợp đồng trước thời hạn thường rất cao trong những năm đầu tiên (20-90%, hoặc có thể tới 100% ở 1 số công ty bảo hiểm) và giảm dần qua nhiều năm sau đó. Khi khách hàng hủy hợp đồng bảo hiểm trước hạn sau một thời gian 5, 10 hoặc 20 năm tùy theo từng loại hợp đồng và quy định của công ty bảo hiểm, phí phạt trong giai đoạn này thường thấp hơn, dao động từ 10% đến 20% giá trị hợp đồng.
Khi hợp đồng bảo hiểm kết thúc đúng hạn hay còn gọi là tất toán hợp đồng, khách hàng vẫn sẽ bị trừ các loại phí như phí rủi ro hoặc quản lý hợp đồng. Tùy thuộc vào từng trường hợp có phát sinh sự kiên bảo hiểm hay không, khách hàng sẽ nhận về số tiền còn lại sau khi trừ các loại chi phí phát sinh.
Bảo hiểm nhân thọ là một dịch vụ tài chính giúp chúng ta bảo vệ tài chính gia đình. Phí bảo hiểm là một yếu tố quan trọng, ảnh hưởng đến quyền lợi bảo hiểm và tài chính mà bạn cần hiểu rõ trước khi lựa chọn sản phẩm bảo hiểm phù hợp với nhu cầu và khả năng tài chính của bản thân.