Ông Putin và quan chức Nga 'bật đèn xanh', tập đoàn năng lượng Mỹ bị tịch thu 4 tỷ USD tài sản nay rục rịch trở lại với dự án khí đốt có công suất 22 triệu mét khối/ngày

Exxon từng nắm giữ 30% cổ phần điều hành tại dự án Sakhalin-1 - một trong những khoản đầu tư lớn nhất của tập đoàn này tại Nga kể từ năm 1995. Tuy nhiên, khi xung đột tại Ukraine bùng nổ vào tháng 2/2022, Exxon tuyên bố rút lui và ghi nhận khoản thiệt hại lên tới 4,6 tỷ USD. Mặc dù Exxon muốn bán lại phần sở hữu, chính phủ Nga đã chặn thương vụ và cuối cùng tịch thu cổ phần của hãng vào cuối năm 2022.

Vào tháng 12/2024, Tổng thống Putin đã ký sắc lệnh gia hạn thời hạn bán lại phần sở hữu chưa được nhận đến năm 2026. Mới đây nhất, cùng ngày diễn ra hội nghị thượng đỉnh tại Alaska, ông Putin đã ký sắc lệnh mở đường cho các nhà đầu tư nước ngoài - trong đó có Exxon, được phép trở lại nắm giữ cổ phần tại công ty đang điều hành là Sakhalin-1. Điều kiện là họ phải cung cấp thiết bị, linh kiện nước ngoài và vận động gỡ bỏ các lệnh trừng phạt.

Thống đốc Limarenko cho biết: “Nga có công nghệ riêng để khai thác dầu khí, bao gồm cả ngoài khơi, nhưng sự trở lại của Exxon sẽ rất có ích.” Ông nhấn mạnh: “Chúng tôi cần tiếp tục phát triển, và trong bối cảnh đó, hợp tác sẽ hiệu quả hơn. Quan trọng là họ thực sự muốn quay trở lại.”

Theo các nguồn tin thân cận, trong suốt thời gian qua, Exxon vẫn duy trì các kênh liên lạc hậu trường với Rosneft - đối tác Nga tại dự án. Từ đầu năm nay, sau lễ nhậm chức của ông Trump, các cuộc thảo luận giữa Exxon và Rosneft đã được nối lại, trong đó có các cuộc gặp bí mật giữa Phó Chủ tịch Tập đoàn Exxon Neil Chapman và Giám đốc điều hành Rosneft Igor Sechin tại Doha, Qatar - nơi được xem là điểm trung gian trung lập trong các xung đột toàn cầu.

Dưới thời cả chính quyền Biden và Trump, Exxon đều được Bộ Tài chính Mỹ cấp phép đặc biệt để đàm phán về các tài sản bị mắc kẹt tại Nga. CEO Darren Woods của Exxon gần đây cũng đã thảo luận về khả năng quay lại Nga với ông Trump tại Nhà Trắng, và nhận được phản hồi tích cực.

Dự án Sakhalin-1 nằm ngoài khơi vùng đảo Sakhalin, gồm 3 mỏ dầu khí lớn và bắt đầu sản xuất từ năm 2005. Trước khi rút lui, dự án chiếm khoảng 3% tổng sản lượng dầu của Exxon. Ngoài Exxon, các cổ đông còn lại bao gồm Rosneft (Nga), ONGC Videsh (Ấn Độ) và SODECO (Nhật Bản) - hai đối tác châu Á này được phép tiếp tục giữ cổ phần.

Việc Exxon trở lại được kỳ vọng giúp Nga phục hồi ngành năng lượng trong bối cảnh các lệnh trừng phạt làm suy yếu khả năng đầu tư và công nghệ. Đồng thời, điều này sẽ đánh dấu sự cải thiện trong quan hệ giữa hai quốc gia.

Tuy nhiên, triển vọng hợp tác vẫn phụ thuộc vào tiến triển của tiến trình hòa bình Ukraine. Nếu ông Trump thành công trong việc làm trung gian cho thỏa thuận ngừng bắn, Exxon có thể được “bật đèn xanh”. Ngược lại, nếu xung đột tiếp tục, các biện pháp trừng phạt có thể được siết chặt hơn.

Tham khảo Reuters