Sáng 25/5, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) tổ chức cuộc họp với tổng giám đốc các ngân hàng thương mại để bàn về việc giảm lãi suất cho vay.
Động thái diễn ra sau khi NHNN đã ban hành quyết định giảm một số loại lãi suất điều hành và trần lãi suất tiền gửi các kỳ hạn từ 1 đến dưới 6 tháng, áp dụng chính thức từ 25/5.
Chia sẻ với chúng tôi, ông Nguyễn Đình Tùng – Tổng Giám đốc OCB cho biết, hôm nay (25/5), NHNN đã họp với các ngân hàng thương mại và đã đặt ra yêu cầu rất cao đối với việc giảm lãi suất cho vay.
“Giảm lãi suất ở đây là cho khách hàng cũ chứ không phải khách hàng mới. Hiện nay, các các kháh hàng mới, các ngân hàng cũng đã cho vay với lãi suất thấp hơn rất nhiều rồi”, ông Tùng nhấn mạnh.
Theo vị Tổng giám đốc này, NHNN yêu cầu các ngân hàng phải đồng loạt giảm lãi suất cho khách hàng cũ và trong vài ngày tới, các ngân hàng sẽ giảm lãi suất rất mạnh.
“Tại OCB, ngay trong ngày hôm nay, chúng tôi sẽ triển khai việc giảm lãi suất cho vay. Và sẽ có báo cáo gửi NHNN vào tuần tới. Với khách hàng cũ, OCB sẽ giảm ít nhất 0,5 điểm % cho tất cả khách hàng; thậm chí một số đối tượng khách hàng sẽ được giảm sâu hơn”, ông Tùng cho biết.
Theo ông Tùng, thời gian qua, dù đã có xu hướng hạ nhiệt nhưng mức giảm của lãi suất cho vay chưa thể tương ứng với mức giảm lãi suất huy động. Nguyên nhân là do độ trễ giữa lãi suất huy động và cho vay (lãi suất cho vay hiện tại dựa trên giá vốn của huy động trong quá khứ). Theo đó, lượng tiền cho vay hiện nay đến từ giai đoạn các ngân hàng phải huy động phải lãi suất cao trong cuối năm 2022 và đầu quý I/2023, và các ngân hàng vẫn đang phải trả lãi cao cho số tiền huy động này nên chưa thể giảm lãi suất cho vay ngay lập tức.
“Có ngân hàng huy động lên tới 10 – 11%/năm cho khoản tiền gửi kỳ hạn 12 tháng hồi cuối năm 2022 thì vẫn phải trả mức lãi suất này trong vài tháng nữa mới hết kỳ hạn”. Vị CEO này nhấn mạnh: “Hàng tồn kho giá vốn cao vẫn còn rất nhiều, nếu giảm lãi suất cho vay đột ngột sẽ ảnh hưởng rất lớn đến kết quả kinh doanh của các ngân hàng”.
Trước đó, NHNN cũng đã có thông cáo lý giải về việc lãi suất cho vay hiện còn cao.
Cụ thể, Ngân hàng Nhà nước cho biết hệ thống ngân hàng vẫn đang là kênh cung ứng vốn chủ yếu cho nền kinh tế. Kinh tế Việt Nam phụ thuộc chủ yếu vào nguồn vốn tín dụng ngân hàng (tỷ lệ tín dụng/GDP cuối năm 2022 ở mức 125,34%), trong khi nhu cầu vốn để phát triển kinh tế luôn ở mức cao, tạo áp lực lên lãi suất cho vay.
Bên cạnh đó, sau dịch Covid-19, kinh tế phục hồi trở lại nên nhu cầu vốn cho sản xuất kinh doanh gia tăng, hệ thống ngân hàng sử dụng tối đa nguồn huy động cho phép để đáp ứng vốn cho nền kinh tế. Hiện chênh lệch tiền gửi và tín dụng bằng VND ở mức 167 ngàn tỷ đồng; hệ số sử dụng vốn trên thị trường 1 (tỷ lệ tín dụng/huy động vốn thị trường 1) bằng VND ở mức 101,45%, giảm so với mức 102,28% cuối năm 2022 nhưng vẫn ở mức rất cao.
Mặt khác, hệ thống ngân hàng chủ yếu huy động vốn ngắn hạn (khoảng 88% tiền gửi là kỳ hạn 12 tháng trở xuống) nhưng vẫn phải đáp ứng các nhu cầu cho vay trung dài hạn (trên 52% dư nợ tín dụng VND của hệ thống là trung dài hạn) nên đã tạo sức ép lên lãi suất huy động.
Đồng thời, áp lực gia tăng lãi suất luôn tồn tại do Việt Nam có độ mở kinh tế lớn, biến động của thị trường tài chính, tiền tệ thế giới tác động nhanh và mạnh lên lãi suất, tỷ giá trong nước. Theo đó, mặt bằng lãi suất thế giới gia tăng trong năm 2022 và vẫn ở mức cao trong các tháng đầu năm 2023 gây áp lực tới lãi suất trong nước.
Không chỉ áp lực từ bên ngoài mà trong áp lực lạm phát trong nước cũng ảnh hưởng tới lãi suất. Hiện lạm phát bình quân 4 tháng đầu năm 2023 ở mức 3,84%; lạm phát cơ bản tăng 4,9%; trong khi mục tiêu lạm phát năm 2023 là 4,5%. Áp lực lạm phát hiện hữu, tiểm ẩn, khiến người dân kỳ vọng lãi suất thực dương nên các tổ chức tín dụng khó giảm lãi suất để thu hút tiền gửi, khiến chi phí đầu vào của tổ chức tín dụng ở mức cao. Huy động vốn đến ngày 27/4/2023 tăng 1,78%, chỉ bằng gần 50% so với tốc độ tăng trưởng tín dụng 3,04%.
Mới đây, NHNN đã ban hành Thông tư số 02/2023/TT-NHNN cho phép cơ cấu lại thời hạn trả nợ và giữ nguyên nhóm nợ khách hàng gặp khó khăn tức là tổ chức tín dụng chưa thu nợ khi đến hạn trong khi tổ chức tín dụng vẫn phải đảm bảo chi trả tiền gửi, làm giảm doanh số cho vay và chậm lại vòng quay vốn trong nền kinh tế, nên gây áp lực trở lại lên khả năng cân đối vốn và dư địa giảm lãi suất. Đồng thời, hệ thống ngân hàng vẫn đang trong quá trình tái cơ cấu và xử lý nợ xấu của các tổ chức tín dụng, nâng cấp chuẩn mực quản trị điều hành theo thông lệ quốc tế…, một số ngân hàng thương mại quy mô nhỏ duy trì lãi suất tiền gửi ở mức cao để giữ khách hàng cũng làm cho việc giảm mặt bằng lãi suất cho vay trở nên khó khăn hơn.
NHNN cho biết, theo quy định hiện hành, việc xem xét quyết định về lãi suất cho vay là do tổ chức tín dụng và khách hàng thỏa thuận theo cung cầu vốn thị trường và mức độ tín nhiệm của khách hàng. Trường hợp lãi suất thị trường có biến động hoặc NHNN điều chỉnh các mức lãi suất điều hành dẫn đến việc tổ chức tín dụng điều chỉnh tăng hoặc giảm lãi suất tiền gửi, hoặc tổ chức tín dụng chủ động điều chỉnh giảm lãi suất cho vay, đối với các khoản vay mà tổ chức tín dụng và khách hàng đã thỏa thuận về lãi suất, thì tổ chức tín dụng tiếp tục áp dụng lãi suất đã thỏa thuận cho tới hết thời hạn khoản vay hoặc đến hết kỳ hạn trả lãi theo thỏa thuận.
Thời gian tới, trên cơ sở diễn biến kinh tế vĩ mô, thị trường tiền tệ trong và ngoài nước, NHNN sẽ nghiên cứu điều hành lãi suất phù hợp với cân đối vĩ mô, lạm phát và mục tiêu chính sách tiền tệ; đồng thời tiếp tục khuyến khích các tổ chức tín dụng triển khai các giải pháp tiết giảm chi phí để giảm mặt bằng lãi suất cho vay, nhằm hỗ trợ doanh nghiệp, người dân phục hồi và phát triển sản xuất, kinh doanh.
