Chiều qua, 2/12, đã diễn ra tọa đàm "Đổi mới trong nông nghiệp và thực phẩm". Đây là sự kiện thuộc Tuần lễ Khoa học – Công nghệ VinFuture 2025 (2 – 6/12).
Ở bên lề tọa đàm, PV đã có cuộc trao đổi nhanh với GS Pamela Christine Ronald, diễn giả tại sự kiện, về những chia sẻ của GS tại tọa đàm cũng như những tiết lộ thú vị về các đề cử của mùa giải VinFuture 2025.
-Chào GS, trong bài thuyết trình tại tọa đàm, GS có nhắc đến phát hiện mới của bà trong phòng thí nghiệm. GS có thể chia sẻ là nó có gì khác biệt so với thời điểm bà nhận giải VinFuture năm 2022 được không?
Công trình năm 2022 mà tôi nhận giải thưởng là nhờ phát hiện ra một gene, gọi là gene kháng ngập nước. Đó là nỗ lực nghiên cứu của cả một tập thể.
Nhưng công trình trong bài tham luận lần này mà tôi mang đến VinFuture là kết quả nghiên cứu của tôi với một nhà nghiên cứu, đồng nghiệp của tôi là chị Flor Ercoli. Cô ấy từng làm việc trong phòng thí nghiệm của tôi với vai trò nhà nghiên cứu, nhưng hiện đang bắt đầu xây dựng phòng thí nghiệm riêng tại Đại học California, Riverside (UCR). Chúng tôi đã phát hiện ra một gene giúp hệ rễ của cây sinh trưởng, phát triển và mở rộng nhanh chóng, từ đó giúp giảm phát thải metan xuống 40%.
-Kể từ khi GS đạt giải và được vinh danh tại VinFuture 2022, trong ba năm qua GS đã có mối liên hệ nào với các nhà nghiên cứu về nông nghiệp ở Việt Nam? Bước đầu của quá trình hợp tác ấy đã tiến triển đến đâu, thưa GS?
Vâng, tôi đã có cơ hội đến dự Giải thưởng VinFuture hai lần. Tôi đã đến thăm Học viện Nông nghiệp Việt Nam. Tôi đang tìm hiểu về những cách thực tiễn để giảm phát thải khí mê-tan. Việt Nam có nhiều nhà khoa học rất tài năng đang áp dụng phương pháp mà chúng tôi gọi là 'tưới – khô xen kẽ', giúp giảm phát thải mê-tan.
Lần này, tôi có dịp đến thăm Trung tâm Công nghệ Sinh học. Rất tiếc là đến giờ tôi vẫn chưa có cơ hội đón sinh viên hay nghiên cứu sinh Việt Nam sang làm việc và nghiên cứu tại phòng thí nghiệm của mình. Hy vọng trong tương lai điều đó sẽ thành hiện thực (cười – PV).
"Tôi rất vui và tự hào khi trở thành thành viên của Hội đồng Giải thưởng"
-Được biết sau khi được vinh danh tại giải thưởng VinFuture 2022, GS đảm nhiệm một vai trò mới là thành viên của Hội đồng Giải thưởng. Với tư cách vừa từng là người được đề cử, vừa là người "cầm cân nảy mực" cho một giải thưởng lớn như thế này, cảm nhận của GS ra sao? Có sự khác biệt gì trong quá trình những năm GS làm việc cùng với giải thưởng không?
Khi nhận giải vào năm 2022, tôi vô cùng phấn khích và thật sự bất ngờ (cười – PV). Khi đến Việt Nam và chứng kiến công tác tổ chức của Ban Tổ chức, tôi cảm thấy rất ấn tượng và kinh ngạc, vì mọi người đều hết sức nỗ lực và tâm huyết để tạo nên một sự kiện tuyệt vời như vậy.
Lần này, với vai trò là thành viên của Hội đồng Giải thưởng, tôi cảm thấy rất vui và tự hào khi được là người xem xét, đánh giá nhiều hồ sơ đề cử. Nhưng phải nói rằng các đề cử thật sự rất xuất sắc. Được góp phần lựa chọn ra các chủ nhân giải thưởng và được trực tiếp gặp họ, tôi cảm thấy vô cùng vui và mừng cho chính họ nữa, bởi tôi từng ở vị trí giống như họ và hiểu rõ cảm giác đó như thế nào.
-Với tư cách là thành viên của Hội đồng, bà đánh giá như thế nào về chất lượng những đề cử năm nay của VinFuture năm nay?
Các đề cử năm nay vô cùng tuyệt vời. Chủ nhân của các giải thưởng được lựa chọn cũng vô cùng xuất sắc và chúng ta sẽ biết kết quả sớm thôi (cười – PV).
Việc đánh giá các đề cử là một thách thức
-Mặc dù không được phép tiết lộ các chủ nhân giải thưởng nhưng GS có thể cho đánh giá chung về chất lượng của các đề cử năm nay không? Các thành viên Hội đồng Giải thưởng có gặp vất vả trong quá trình tranh luận vì các đề cử đều tốt không?
Việc này thực sự là một thách thức. Chúng tôi có ba hội đồng để sàng lọc, sơ duyệt, rồi lựa chọn ra các chủ nhân của giải thưởng của năm nay. Nhiều khi mình thấy một nhóm tác giả này có công trình rất ấn tượng, rất tốt, nhưng vẫn cần kiểm tra kỹ xem họ có thực sự phù hợp và đáp ứng đầy đủ các tiêu chí của giải thưởng hay không, các nghiên cứu đó có tập trung vào giải quyết những vấn đề khoa học nền tảng hay không.
Chúng tôi suy nghĩ rất kỹ về việc ai là người đã tạo ra các khám phá mang tính nền tảng và ứng dụng được phát triển như thế nào, cần bao nhiêu người để đưa khoa học cơ bản tiến xa hơn và ứng dụng vào thực tiễn. Đây là các tiêu chí mà chúng tôi hướng tới.
-Có thể thấy trong vòng 4 năm qua và ít nhất ba năm kể từ khi bà được vinh danh giải thưởng VinFuture đã có nhiều thay đổi, đặc biệt khi các chủ nhân giải thưởng cũng được vinh danh tại những giải thưởng lớn khác như Nobel. Với vai trò hiện nay là thành viên của Hội đồng Giải thưởng, cảm nhận của bà như thế nào?
Hội đồng Giải thưởng của chúng tôi lựa chọn các chủ nhân dựa trên chất lượng công trình nghiên cứu và tác động mà nó mang lại, đặc biệt là tại các quốc gia có thu nhập thấp và trung bình. Có thể những tiêu chí này lại trùng với tiêu chí của Hội đồng Giải Nobel.
Tôi nghĩ rằng các thành viên Hội đồng không cảm thấy áp lực vì điều đó. Có chăng là các chủ nhân giải thưởng mới thấy áp lực (cười – PV). Như chúng ta đã biết, năm ngoái có một chủ nhân VinFuture sau đó đã được trao giải Nobel. Thật sự rất vui khi thấy những người đoạt giải VinFuture tiếp tục nhận được các giải thưởng khác.
-Trong thời gian làm việc với giải thưởng VinFuture và trực tiếp sàng lọc những hồ sơ đề cử, GS đánh giá như thế nào về các nhà khoa học ở Việt Nam, đặc biệt là các đề cử ở Việt Nam tham dự giải thưởng này?
Năm ngoái chúng tôi nhận được 1.500 đề cử, và năm nay con số đó còn nhiều hơn nữa. Chúng tôi cũng rất khuyến khích các đối tác đề cử những công trình nghiên cứu của Việt Nam. Hy vọng trong thời gian tới chúng tôi sẽ nhận được nhiều đề cử từ Việt Nam.
GS Pamela Christine Ronald nhận bằng Tiến sĩ Sinh học phân tử và sinh lý học thực vật tại ĐH California, Berkeley, Mỹ. Bà từng nhận bằng Thạc sĩ tại ĐH Stanford và ĐH Uppsala, Thụy Điển. Bà là nghiên cứu sinh sau tiến sĩ tại ĐH Cornell, trước khi trở thành giảng viên tại Đại học California, Davis vào năm 1992. Bà cũng là nhà nghiên cứu tại Viện Hệ Gene học Đổi mới tại ĐH California, Berkeley, và là đồng tác giả của quyển sách "Bàn ăn tương lai: Nông nghiệp hữu cơ, di truyền và tương lai thực phẩm".
GS Pamela từng được tạp chí Scientific American bình chọn là một trong 100 người có ảnh hưởng nhất thế giới ở lĩnh vực công nghệ sinh học. Năm 2022, GS được trao Giải thưởng Wolf về Nông nghiệp và Giải Đặc biệt VinFuture dành cho Nhà khoa học nữ. Bà đồng thời là thành viên Viện Hàn lâm Khoa học Quốc gia Mỹ, Viện Hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật Mỹ, và Hội Hoàng gia Thụy Điển về Lâm nghiệp và Nông nghiệp, đồng thời là Thành viên Khách mời của Viện Hàn lâm Nông nghiệp Quốc gia Pháp.
.png "Lịch sự kiện và tin vắn chứng khoán ngày 4/12/2025")
.jpg "HOSE công bố 66 mã cổ phiếu bị cắt margin trong tháng 12")
