*Lược dịch từ bài viết của phóng viên Kevin Roose trên tờ New York Times (NYT)
Tôi không phải là một lập trình viên. Tôi không thể viết một dòng Python, JavaScript hay C++ nào. Ngoại trừ một khoảng thời gian ngắn ngủi khi còn là thiếu niên, khi tôi xây dựng các trang web và mày mò với hoạt ảnh Flash, tôi chưa bao giờ là một kỹ sư phần mềm, cũng không ấp ủ tham vọng từ bỏ nghề báo để theo đuổi sự nghiệp trong ngành công nghệ.
Tuy nhiên, trong vài tháng qua, tôi đã lập trình rất nhiều, từ một công cụ phiên âm và tóm tắt podcast, một công cụ khác sắp xếp mạng xã hội của mình, dựng một trang web cho tôi biết liệu một món đồ nội thất có vừa với cốp xe của tôi không cho đến ứng dụng phân tích thực phẩm trong tủ lạnh nhà mình, quyết định nên đóng gói những gì cho bữa trưa ở trường của con trai tôi.
Tất cả những sáng tạo này đều có thể thực hiện được nhờ trí tuệ nhân tạo và một xu hướng AI mới được gọi là "Vibecoding". Đây là một thuật ngữ trong làng AI được phổ biến bởi nhà nghiên cứu Andrej Karpathy, mô tả những người không chuyên về kỹ thuật hay gõ code cũng có thể lập trình ứng dụng và trang web đầy đủ.
Người dùng chỉ cần có ý tưởng, tạo nên một văn bản lệnh yêu cầu cùng một chút kiên nhẫn là có thể thành lập trình viên.
Trải nghiệm tuyệt vời
"Tôi không thực sự lập trình, tôi chỉ nhìn mọi thứ tự chạy, sao chép các câu lệnh và chủ yếu để AI tự hoạt động", nhà nghiên cứu Karpathy từng nói.
Thật vậy, các thí nghiệm Vibecoding của tôi cũng hoạt động như thế. Dù các ứng dụng tôi tạo ra đều là ứng dụng nhỏ, được thiết kế riêng nhằm giải quyết vấn đề cá nhân trong cuộc sống, không phải là loại công cụ mà một công ty công nghệ lớn sẽ xây dựng nhưng thị trường của mảng này rất lớn.
Dù các tính năng do tôi tạo ra còn hạn chế nhưng việc lập trình chỉ bằng vài câu lệnh và xem AI tự chạy là một trải nghiệm tuyệt vời. Nó tạo ra cảm giác AI đang hoàn thiện ở mức chóng mặt, tương tự như những gì tôi từng dùng ChatGPT lần đầu tiên.
Đây cũng là minh chứng tốt nhất cho những người hoài nghi về AI khi chúng đã có thể tự động hóa các phần lớn lập trình máy tính cơ bản và có thể sớm đạt được những kỳ tích tương tự trong các lĩnh vực khác.
Trên thực tế các công cụ AI lập trình đã tồn tại trong nhiều năm. Ví dụ trước đó những ứng dụng như GitHub Copilot được thiết kế để giúp các lập trình viên chuyên nghiệp làm việc nhanh hơn, một phần bằng cách hoàn thành các dòng mã của họ theo cùng cách mà ChatGPT hoàn thành một câu.
Tuy nhiên người dùng giai đoạn này vẫn cần có kiến thức lập trình để tận dụng tối đa ứng dụng và can thiệp khi AI bị lỗi.
Thế nhưng trong một hoặc hai năm qua, các công cụ mới đã được xây dựng để tận dụng các mô hình AI mạnh mẽ hơn, cho phép ngay cả những người mới bắt đầu cũng có thể lập trình như chuyên gia.
Các công cụ như Cursor, Replit, Bolt và Lovable đều hoạt động theo những cách tương tự nhau. Người dùng sẽ đưa ra các yêu cầu bằng văn bản, sau đó công cụ sẽ đưa ra thiết kế, quyết định các gói phần mềm và ngôn ngữ lập trình tốt nhất để sử dụng và bắt đầu xây dựng sản phẩm.
Hầu hết các sản phẩm đều cho phép sử dụng miễn phí có giới hạn, với các gói trả phí mở khóa các tính năng tốt hơn và khả năng xây dựng nhiều thứ hơn.
Đối với người không phải là lập trình viên, Vibecoding có thể giống như phép thuật. Sau khi bạn nhập lời nhắc, các dòng mã bí ẩn sẽ chạy qua và nếu mọi thứ diễn ra tốt đẹp, vài giây sau một nguyên mẫu hoạt động sẽ xuất hiện.
Người dùng có thể đề xuất các điều chỉnh và sửa đổi cho đến khi hài lòng, sau đó họ có thể triển khai sản phẩm mới của mình lên web hoặc chạy trên máy tính. Quá trình này có thể chỉ mất vài phút hoặc lâu thì tới vài giờ, tùy thuộc vào độ phức tạp của dự án.
Dưới đây là những gì tôi làm khi yêu cầu ứng dụng AI Bolt xây dựng cho tôi một phần mềm giúp chuẩn bị bữa trưa cho con trai tôi dựa trên những bức ảnh thực phẩm trong tủ lạnh.
Gõ code
Đầu tiên, ứng dụng phân tích nhiệm vụ và chia nhỏ thành các thành phần. Sau đó, nó bắt đầu hoạt động và tạo ra một giao diện web cơ bản, chọn một công cụ nhận dạng hình ảnh để xác định các loại thực phẩm trong tủ lạnh của tôi và phát triển một thuật toán để đề xuất các bữa ăn dựa trên các mục đó.
Đôi khi AI vẫn cần tôi đưa ra quyết định, ví dụ như tôi có muốn ứng dụng liệt kê thông tin dinh dưỡng của các loại thực phẩm mà nó đề xuất hay không hay một số tùy chọn khác.
Khi đã xác nhận được yêu cầu cụ thể của người dùng, AI bắt đầu tự gõ code, nếu có sự cố thì chúng sẽ cố gắng gỡ lỗi hoặc quay lại bước trước khi bị kẹt để thử phương pháp khác.
Khoảng 10 phút sau khi tôi nhập lệnh yêu cầu, AI đã phát triển một ứng dụng mang tên "LunchBox Buddy" và chúng đề xuất tôi chuẩn bị bữa trưa là một chiếc bánh sandwich gà tây thông thường dựa trên những thực phẩm có trong tủ lạnh.
Tất nhiên không phải tất cả các ứng dụng tôi tự lập trình bằng AI đều thành công. Tôi đã phải vật lộn trong nhiều tuần để xây dựng công cụ trả lời email tự động theo phong cách viết của bản thân. Ngoài ra tôi cũng gặp rào cản khi cố gắng tích hợp AI vào các ứng dụng như Google Photos và iOS Voice Memos, vốn không được thiết kế để hoạt động tốt với các tiện ích bổ sung của bên thứ ba.
Ngoài ra, AI cũng đôi khi mắc lỗi. Ví dụ khi tôi cố gắng xây dựng một trang web cho một cửa hàng lốp xe ở khu phố của mình, AI đã tạo ra các bài đánh giá giả từ trang Yelp của cửa hàng và thêm chúng vào phần chứng thực của trang.
Nói cách khác, Vibecoding vẫn chưa hoàn thiện và chỉ thực sự hữu ích khi hỗ trợ con người lập trình, và đặc biệt phù hợp với các dự án cá nhân thay vì những công việc thiết yếu.
Tuy nhiên việc Vibecoding thay thế con người có lẽ không còn xa nữa khi các hãng AI đang nghiên cứu những phần mềm có thể thay thế hoàn toàn lập trình viên. Hàng loạt những công ty lớn như Google đã thuê ngoài nhiều dự án kỹ thuật của mình cho hệ thống AI.
Thậm chí đích thân CEO Sundar Pichai của Google cũng đã cho biết AI chiếm ¼ tổng số mã mới được triển khai tại đây.
Thay thế
Nếu là một lập trình viên mới vào nghề thì bạn có vẻ như là đối tượng dễ bị AI thay thế cao nhất và chắc chắn sẽ hoảng sợ về triển vọng sự nghiệp.
Thế nhưng may thay tôi chỉ là một người thích mày mò và vibecoding thực sự là một lĩnh vực cho thấy sự cải thiện đáng kể của công nghệ AI.
Kể từ khi nói về trải nghiệm Vibecoding của mình trên Podcast tuần trước, tôi đã nghe hàng chục người khác chia sẻ rằng họ đã xây dựng công cụ của riêng mình với sự hỗ trợ của AI.
Các đồng nghiệp đã kể với tôi về những ứng dụng dinh dưỡng mà họ đã xây dựng để giúp bản thân tuân thủ chế độ ăn kiêng, bên cạnh đó là những công cụ được sử dụng để tóm tắt các bản tin email nhận được.
Thế rồi người nghe Podcast đã gửi các trang web mà họ tự lập trình bằng AI để theo dõi giá trứng hoặc thu thập danh sách Zillow ở Los Angeles để phát hiện ra các trường hợp tăng giá thuê nhà sau vụ cháy Palisades.
Theo tôi, một số công cụ kiểu này có thể thay đổi thế giới. Tuy vậy điều đáng lưu tâm hơn là chỉ cần vài lần nhấn phím, những người nghiệp dư chẳng viết nổi dòng code giờ đây có thể lập trình những sản phẩm mà trước đây đòi hỏi kiến thức chuyên môn.
Tôi không biết liệu AI có tác động thế nào đến xã hội chắc chắn lập trình viên sẽ chỉ là nghề đầu tiên trong vô số ngành nghề khác chịu sức ép bị thay thế bởi máy móc.
Dù vậy, tôi vẫn sẽ Vibecoding, ít nhất là cho đến khi con tôi có thể tự chuẩn bị bữa trưa của mình.
*Nguồn: NYT
