Ngành chứng khoán: Lợi nhuận tăng từ thu nhập cho vay ký quỹ và đầu tư

Dương Trang | 08:53 05/03/2025

Theo VIS Rating, năm 2024 lợi nhuận của ngành chứng khoán tăng 4,5%, chủ yếu nhờ cho vay ký quỹ và lợi nhuận từ đầu tư công cụ có thu nhập cố định tăng mạnh ở các công ty lớn.

Ngành chứng khoán: Lợi nhuận tăng từ thu nhập cho vay ký quỹ và đầu tư — Lợi nhuận các công ty chứng khoán tăng từ thu nhập cho vay ký quỹ và đầu tư, rủi ro tài sản ổn định nhờ giảm trái phiếu chậm trả gốc lãi. (Ảnh: Int)

Các công ty chứng khoán lớn cho vay ký quỹ tăng mạnh

Báo cáo của VIS Rating nhận định, năng lực tín nhiệm của các công ty chứng khoán (CTCK) trong năm 2024 đã cải thiện so với năm trước. Tỷ suất lợi nhuận trên tổng tài sản bình quân (ROAA) của ngành tăng 20 điểm cơ bản lên 4,5% trong năm 2024, chủ yếu nhờ cho vay ký quỹ và lợi nhuận từ đầu tư công cụ có thu nhập cố định tăng mạnh ở các công ty lớn.

Ngoài ra, rủi ro tài sản đã ổn định do một số công ty giảm cam kết mua lại trái phiếu và tốc độ trái phiếu chậm trả gốc lãi phát sinh mới chậm lại. Các công ty quy mô lớn và các công ty liên kết với ngân hàng tư nhân tăng vốn đáng kể đã giúp mức đòn bẩy của ngành duy trì ở mức thấp.

“Trong năm 2025, chúng tôi kỳ vọng năng lực tín nhiệm của ngành sẽ tiếp tục cải thiện từ hoạt động cho vay ký quỹ và phân phối trái phiếu mạnh mẽ hơn”, VIS Rating kỳ vọng.

Các CTCK quy mô lớn dẫn dắt tăng trưởng lợi nhuận ngành trong năm 2024, trong khi các CTCK nhỏ hơn giảm thu nhập từ đầu tư cổ phiếu trong nửa cuối năm 2024. ROAA của hầu hết các CTCK quy mô lớn tăng từ 4,3% năm 2023 lên 5% năm 2024, nhờ tăng mạnh lợi nhuận từ cho vay ký quỹ và đầu tư công cụ có thu nhập cố định.

Trong số này, VCI và SSI ghi nhận tăng trưởng dư nợ cho vay ký quỹ vượt trội so với các công ty cùng ngành nhờ sở hữu tệp khách hàng rộng lớn. Trong khi đó, các CTCK quy mô lớn khác, bao gồm các công ty liên kết với ngân hàng tư nhân, ghi nhận lợi nhuận cao hơn từ đầu tư công cụ có thu nhập cố định (VPSS) và phí tư vấn trái phiếu (ORS, TCBS).

VND chứng kiến lợi nhuận sụt giảm mạnh trong quý 4/2024, do chi phí tín dụng tăng cao liên quan đến dư nợ với một tập đoàn lớn trong ngành điện. Mặt khác, các CTCK quy mô nhỏ hơn ghi nhận sự sụt giảm đáng kể thu nhập từ đầu tư cổ phiếu và ROAA (VIX, VDS) do thị trường chứng khoán biến động mạnh trong nửa cuối năm 2024.

Khoảng một nửa trong số 251 công ty được phân tích, chủ yếu là các CTCK quy mô lớn và công ty liên kết với ngân hàng tư nhân, đã đạt kế hoạch lợi nhuận cả năm 2024.

Trong năm 2025, VIS Rating kỳ vọng các công ty liên kết với ngân hàng tư nhân sẽ tiếp tục dẫn dắt tăng trưởng lợi nhuận ngành, nhờ tận dụng mạng lưới khách hàng và nguồn vốn từ ngân hàng mẹ để thúc đẩy hoạt động cho vay ký quỹ và phân phối trái phiếu.

Rủi ro tài sản ổn định dần

Rủi ro tài sản của ngành ổn định dần, nhờ việc giảm trái phiếu chậm trả gốc lãi và cam kết mua lại trái phiếu. Quy mô nắm giữ tài sản có rủi ro cao của ngành, chủ yếu là trái phiếu doanh nghiệp, vẫn duy trì ở mức khoảng 21% tính đến năm 2024. Rủi ro tài sản của một số CTCK quy mô nhỏ giảm khi một số công ty giảm cam kết mua lại trái phiếu (TVSI) và số khác được hưởng lợi từ việc các tổ chức phát hành trong lĩnh vực năng lượng và bất động sản thanh toán gốc trái phiếu bị chậm trả (CTS).

Trong khi đó, rủi ro sự kiện vẫn ở mức cao đối với các công ty liên kết với ngân hàng tư nhân, do các công ty này đã tăng cường cho vay ký quỹ đối với các khách hàng lớn trong nửa cuối năm 2024 giữa bối cảnh nhu cầu từ khách hàng cá nhân suy yếu.

Mức độ sử dụng đòn bẩy trong ngành vẫn ở mức thấp, nhờ vào các đợt tăng vốn lớn. Tỷ lệ đòn bẩy của ngành giữ ổn định ở mức 230% trong năm 2024. Việc tăng vốn đáng kể từ các CTCK quy mô lớn trong nước và các công ty liên kết với ngân hàng (VIX, SSI, VCI, KAFI, ACBS) đã hỗ trợ tăng trưởng tài sản của các công ty này trong năm 2024.

Trong quý 4 năm 2024, một số CTCK lớn đã công bố kế hoạch tăng vốn mới trong 12 tháng tới. Quy định tại Việt Nam giới hạn quy mô nắm giữ trái phiếu của các công ty (VND) ở mức 70% tổng vốn chủ sở hữu và cho vay ký quỹ HCM) ở mức 200% tổng vốn chủ sở hữu.

“Việc tiếp tục tăng vốn của các công ty này cùng với một số công ty liên kết với ngân hàng như ACBS, ORS, TCBS trong năm 2025 sẽ giúp duy trì tỷ lệ đòn bẩy của ngành ở mức thấp”, báo cáo VIS Rating cho hay.

Rủi ro thanh khoản được kiểm soát tốt, chủ yếu tại các công ty liên kết ngân hàng tư nhân nhờ nguồn vốn đa dạng. Các công ty này được tăng hạn mức tín dụng từ các ngân hàng trong nước như CTS, ORS, MBS, KAFI, trong khi một số công ty khác (TCBS) phát hành thêm trái phiếu dài hạn và giảm sự phụ thuộc vào các khoản vay từ khách hàng cá nhân và/hoặc doanh nghiệp.

Đến cuối năm 2024, lượng trái phiếu lưu hành của ngành tăng 45% so với cùng kỳ năm trước, nhờ nhu cầu mạnh mẽ từ nhà đầu tư cá nhân. Nhìn chung, 60% công ty có hồ sơ thanh khoản ở mức trung bình hoặc cao hơn trong năm 2024, chủ yếu là các CTCK quy mô lớn và công ty liên kết với ngân hàng.

“Chúng tôi kỳ vọng hồ sơ nguồn vốn của ngành sẽ được cải thiện trong năm 2025 khi các công ty phát hành thêm trái phiếu dài hạn và đa dạng hóa nguồn vốn (ORS, TCBS, DSE nhằm hỗ trợ mở rộng kinh doanh mạnh mẽ hơn (VPSS).