Một loại tài sản ít ai chú ý đang giúp người trẻ trở thành CEO giàu có, lợi nhuận vượt cả chứng khoán với mức bình quân năm 35%

Jason Jackson luôn khao khát trở thành doanh nhân nhưng thiếu vốn và ý tưởng để bắt đầu. Khi theo học MBA, anh tình cờ biết đến quỹ tìm kiếm (search fund) và nhận ra đây là cơ hội khả thi.

Cơ hội kinh doanh xuất hiện trong bối cảnh hàng triệu chủ doanh nghiệp lớn tuổi tại Mỹ chuẩn bị nghỉ hưu. Theo Gallup, hơn một nửa doanh nghiệp nhỏ ở Mỹ thuộc sở hữu của chủ trên 55 tuổi, nhưng đa phần họ không có kế hoạch kế nhiệm.

Những doanh nghiệp này tuy không hào nhoáng nhưng thiết yếu cho đời sống hằng ngày: từ dịch vụ sửa ống nước, công ty cho thuê thiết bị, đến dịch vụ diệt côn trùng.

“Nếu họ ngừng hoạt động, xã hội sẽ chịu tổn thất lớn”, ông Jon Staenberg, nhà sáng lập Agate Hound Fund, cho biết.

Jackson nhận định: “Đây là các doanh nghiệp rất khó sụp đổ, phù hợp cho các CEO mới”. 

Mô hình này xuất hiện lần đầu tiên tại Mỹ vào năm 1984. Quỹ tìm kiếm còn gọi là “khởi nghiệp thông qua mua lại”, cho phép cá nhân huy động vốn từ một nhóm nhỏ nhà đầu tư để mua lại và vận hành doanh nghiệp tư nhân quy mô vừa và nhỏ.

Mô hình này hiện đang được triển khai rộng rãi. Theo nghiên cứu của Stanford và IESE năm 2023, Mỹ và Canada ghi nhận con số kỷ lục 94 quỹ mới, trong khi bên ngoài Bắc Mỹ cũng có thêm 59 quỹ.

Các nhà sáng lập và nhà đầu tư xem quỹ tìm kiếm như một “bến đỗ an toàn trong cơn bão”. Giám đốc Aik Chuan Goh của Garlic Equity Capital tại Singapore cho biết trong 40 năm qua, thị trường chứng khoán đạt mức lợi nhuận hàng năm khoảng 8,5%, đầu tư mạo hiểm khoảng 13–14%. Trong khi đó, quỹ tìm kiếm mang lại mức lợi nhuận khổng lồ 35%.

Tuy nhiên, hình thức kinh doanh này cũng tiềm ẩn những rủi ro. Năm 2015, Jackson cùng người bạn Olaide Lawal huy động hơn 5 triệu USD để mua lại ba phòng khám nha khoa. Chỉ hai tuần sau khi tiếp quản, họ phát hiện bên bán đã thổi phồng doanh thu hàng triệu USD.

“Chúng tôi nghĩ đang mua công ty có doanh thu 7 triệu USD… nhưng thực tế chỉ 5 triệu USD và còn lỗ”, Jackson kể. Dù vậy, anh xoay chuyển tình thế, mở rộng thành 7 phòng khám và bán lại thành công vào năm 2023, thu về lợi nhuận gấp đôi.

Điều khiến Jackson tâm đắc không chỉ là thành công tài chính mà còn là sự đồng hành từ giới đầu tư. “Nhà đầu tư quỹ tìm kiếm cung cấp ba thứ chính. Thứ nhất là sổ séc, thứ hai là danh bạ, và thứ ba là sổ tay chiến lược”, anh nói. 

Hiện nay, anh đồng sáng lập Black Search Network để đầu tư và hỗ trợ thế hệ doanh nhân mới. “Quỹ tìm kiếm không phải giải pháp vạn năng. Bạn vẫn phải thuyết phục chủ doanh nghiệp giao lại tâm huyết đời họ và học cách vận hành công ty. Nhưng với một thế hệ đang tìm kiếm sự ổn định, đây là con đường thực tế, sinh lợi và được hỗ trợ dẫn dắt để sở hữu một doanh nghiệp”, Jackson nói.

Theo CNBC