‘Mỏ vàng’ 65 tỷ USD mở ra cơ hội chỉ có một lần trong một thế hệ: Viettel, FPT, VNPT chạy đua giành miếng bánh

Deloitte vừa công bố báo cáo tháng 9/2025, cho thấy Việt Nam đang dần xây dựng năng lực trung tâm dữ liệu trong cuộc đua AI khu vực, song quy mô vẫn còn khoảng cách lớn so với các nước dẫn đầu như Singapore, Malaysia và Indonesia.

Báo cáo cho biết: hạ tầng – đặc biệt là trung tâm dữ liệu và năng lượng – chính là cơ hội tạo giá trị cao nhất cho nhà đầu tư và doanh nghiệp trong nước.

Tính đến năm 2024, công suất trung tâm dữ liệu đang vận hành tại Việt Nam là 46 MW, cùng 10 MW đang xây dựng và dự kiến hoàn thành trước 2028. Ngoài ra, còn 87 MW công suất tiềm năng từ các cam kết đầu tư dài hạn. 

Trong khi đó, Singapore hiện dẫn đầu khu vực với 988 MW đang vận hành. Malaysia mới chỉ đạt 159 MW nhưng đang triển khai 280 MW bổ sung, còn Indonesia có 301 MW vận hành và tới 388 MW đang xây dựng. Thái Lan cũng đang mở rộng với 110 MW hoạt động và 66 MW triển khai.

Theo Deloitte, Đông Nam Á đang bước vào giai đoạn bùng nổ nhu cầu dữ liệu nhờ AI, trong khi hạ tầng hiện có chưa đủ sức đáp ứng.

Tổng công suất trung tâm dữ liệu khu vực dự báo tăng gấp hơn 4 lần, từ 1,68 GW năm 2024 lên 7,59 GW trong dài hạn. Điều này chính là do các ứng dụng AI thế hệ mới như xử lý hình ảnh và video, đòi hỏi sức mạnh tính toán khổng lồ và độ trễ cực thấp.

Vì vậy, tiêu thụ điện của trung tâm dữ liệu khu vực dự kiến tăng từ 9,8 TWh năm 2025 lên 22 TWh năm 2030. GPU cho AI tiêu thụ năng lượng gấp nhiều lần CPU truyền thống, đòi hỏi giải pháp điện bền vững và hiệu quả. Đến năm 2035, 40–50% khối lượng công việc CNTT dự kiến sẽ do AI xử lý, tăng mạnh so với mức 8% năm 2023.

Tuy nhiên, Deloitte dự báo AI sẽ đóng góp thêm 1.000 tỷ USD vào GDP khu vực Đông Nam Á vào năm 2030, mở ra “cơ hội chỉ có một lần trong một thế hệ”. 

Đến năm 2035, thị trường AI tại Đông Nam Á có thể đạt 65 tỷ USD, chia thành ba phân khúc:

Ứng dụng (sản phẩm cho người tiêu dùng, doanh nghiệp, chính phủ) chiếm 30 tỷ USD.

Nền tảng (mô hình ngôn ngữ lớn, công cụ phát triển) 10 tỷ USD.

Hạ tầng – phân khúc then chốt với 25 tỷ USD – bao gồm GPU, đám mây GPU, trung tâm dữ liệu AI chuyên biệt và hạ tầng năng lượng. Deloitte ví đây là những “con đường thu phí” của kỷ nguyên AI, nền tảng cho mọi hoạt động sau này.

Chính phủ, doanh nghiệp và nhà đầu tư cần làm gì?

Trước bối cảnh này, Deloitte đưa ra loạt khuyến nghị cụ thể nhằm tận dụng cơ hội và giảm thiểu rủi ro.

Với Chính phủ, nhiệm vụ quan trọng nhất là kiến tạo môi trường đầu tư minh bạch, ổn định thông qua việc làm rõ khung chính sách, chuẩn hóa tiêu chuẩn an ninh dữ liệu, ban hành các gói ưu đãi và xây dựng chiến lược năng lượng mang tính cạnh tranh, bền vững.

Đối với doanh nghiệp viễn thông và năng lượng, chìa khóa thành công nằm ở việc xác định đúng vị thế trong chuỗi giá trị, đồng thời thiết kế chiến lược thị trường phù hợp và đa dạng hóa nguồn cung năng lượng.

Tại Việt Nam, trước làn sóng AI, các doanh nghiệp công nghệ nội địa đang tích cực mở rộng với các trung tâm như Viettel IDC Data Center, FPT Data Center, CMC Data Center, VNPT Data Center, VNG Data Center. 

Về phía nhà đầu tư, dù chi phí ban đầu để triển khai một trung tâm dữ liệu 100 MW sẵn sàng cho AI có thể lên tới 1 tỷ USD, song triển vọng sinh lời là rất lớn.

Deloitte tính toán rằng, 1 MW công suất điện AI có thể mang lại 1,5–2 triệu USD doanh thu mỗi năm, còn 1 MW GPU có thể đạt tới 15 triệu USD/năm. Vì vậy, các nhà đầu tư nên cân nhắc phương thức hợp tác, chia giai đoạn đầu tư và mở rộng danh mục sang các giải pháp năng lượng mới.