Mắt xích quyết định thành bại của chiến lược logistics xanh tại Việt Nam

Trong bối cảnh Việt Nam đặt mục tiêu đạt phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050, ngành logistics được xác định là một trong những trụ cột cần chuyển đổi đầu tiên. Nhưng để “xanh hóa” toàn bộ chuỗi vận hành không chỉ là bài toán về công nghệ hay cơ sở hạ tầng – mà nằm ở quyết tâm và khả năng thích ứng của doanh nghiệp.

Logistics xanh là đòn bẩy mạnh mẽ giúp doanh nghiệp nâng cao hiệu quả vận hành, năng lực kết nối và khả năng cạnh tranh toàn cầu, như có thể thấy tại trung tâm phân phối DKSH.

Việt Nam hiện có hơn 40.000 doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực logistics, là quốc gia dẫn đầu ASEAN về số lượng đơn vị được Cơ quan Hàng hải Hoa Kỳ cấp phép. Theo xếp hạng Agility 2022, Việt Nam đứng thứ 11 trong nhóm 50 thị trường logistics mới nổi toàn cầu.

Tốc độ đô thị hóa, thương mại điện tử và sản xuất phân tán đã tạo ra nhu cầu logistics đa tầng, linh hoạt và tốc độ cao hơn bao giờ hết. Cùng với đó là khối lượng phát thải khổng lồ – chiếm đến 11–14% lượng khí nhà kính toàn cầu theo ước tính của World Economic Forum. Logistics không còn là khâu hỗ trợ mà trở thành mắt xích trung tâm trong chiến lược phát triển xanh của các quốc gia.

Tại Việt Nam, Chính phủ đã công bố lộ trình giảm phát thải với mục tiêu đến năm 2030 đẩy mạnh sử dụng năng lượng sạch trong giao thông – vận tải; đến năm 2050 toàn bộ hệ thống hạ tầng và phương tiện chuyển đổi sang điện và năng lượng tái tạo.

Đáng chú ý, theo đánh giá từ các chuyên gia của Dự án Thương mại số (USAID), Việt Nam đang đứng trước cơ hội trở thành một trong 5 trung tâm logistics xanh hàng đầu khu vực châu Á – Thái Bình Dương nếu chuyển đổi diễn ra đúng hướng và có sự đồng hành từ khu vực tư nhân.

Chia sẻ thêm về vấn đề này, ông Kim Lê Huy - Phó chủ tịch Ngành Hàng tiêu dùng, Tổng Giám đốc DKSH Việt Nam cho biết, logistics xanh không đơn thuần là một xu hướng – đó là tương lai tất yếu của ngành chuỗi cung ứng toàn cầu. Bản chất của nó là việc tổ chức và vận hành chuỗi cung ứng theo hướng giảm thiểu tối đa tác động tiêu cực tới môi trường: từ việc sử dụng phương tiện tiết kiệm nhiên liệu, tối ưu hóa tuyến đường giao nhận, sử dụng bao bì tái chế, cho đến tích hợp công nghệ số nhằm nâng cao hiệu quả và minh bạch vận hành.

Ông Kim Lê Huy - Phó chủ tịch Ngành Hàng tiêu dùng, Tổng Giám đốc DKSH Việt Nam.

Thực tế, logistics xanh mang lại lợi ích rõ rệt hơn nhiều doanh nghiệp từng nghĩ. Thứ nhất, giúp giảm tiêu thụ năng lượng và chi phí vận hành dài hạn thông qua tối ưu quy trình và công nghệ. Thứ hai, tăng khả năng truy xuất nguồn gốc và minh bạch toàn chuỗi. Thứ ba, mở rộng cơ hội hợp tác với các đối tác toàn cầu có tiêu chuẩn ESG cao, từ đó nâng cao vị thế của doanh nghiệp Việt trong chuỗi giá trị quốc tế.

Tuy nhiên, hành trình chuyển đổi không đơn giản. Các doanh nghiệp, đặc biệt là SMEs, đang đối mặt với thách thức về tài chính, nhân lực và thời gian triển khai. Câu hỏi lớn hiện nay không còn là “có nên chuyển đổi hay không”, mà là “làm thế nào để chuyển đổi hiệu quả và phù hợp với điều kiện thực tế”. Bài học quốc tế cho thấy, chuyển đổi xanh hoàn toàn khả thi nếu được thực hiện từng bước, có chiến lược và sự đồng hành từ đối tác giàu kinh nghiệm.

DKSH hiện là một trong những doanh nghiệp tiên phong tích hợp logistics xanh vào chiến lược vận hành trung hòa carbon của tập đoàn, hướng tới mốc 2030. Tại Việt Nam, công ty đã triển khai nhiều sáng kiến cụ thể: tối ưu tuyến đường và đội xe để giảm phát thải, chuyển đổi hệ thống chiếu sáng kho vận sang LED, áp dụng bao bì tái sử dụng trong chuỗi cung ứng dược phẩm, và vận hành trung tâm phân phối theo tiêu chuẩn ISO 14001 về quản lý môi trường. Đồng thời, DKSH đẩy mạnh số hóa để tăng minh bạch – cung cấp công cụ đo lường và báo cáo lượng phát thải cho khách hàng, hỗ trợ họ đáp ứng các yêu cầu ESG ngày càng khắt khe. Những sáng kiến này cho thấy cách một doanh nghiệp quốc tế cụ thể hóa cam kết trung hòa carbon thành hành động tại Việt Nam, đồng thời mang lại kinh nghiệm có thể tham khảo cho các doanh nghiệp trong nước.

Nhìn chung, chuyển đổi xanh không thể đến từ một chiều. Trong khi nhà nước định hướng và đầu tư hạ tầng, doanh nghiệp chính là người trực tiếp biến các mục tiêu thành hành động cụ thể – từ mỗi đơn hàng, mỗi tuyến đường, mỗi kho vận.

Nếu mỗi mắt xích trong chuỗi cung ứng cùng chuyển động, Việt Nam không chỉ đạt được các mục tiêu khí hậu đã cam kết, mà còn có thể trở thành hình mẫu logistics xanh trong khu vực – nơi tăng trưởng không đánh đổi môi trường, mà lấy bền vững làm lợi thế cạnh tranh.