Tờ Fortune cho hay 3 năm trước, khi ChatGPT bùng nổ và tạo nên cơn sốt toàn cầu, Alphabet (Google) bất ngờ bị đẩy vào thế phòng thủ. Mô hình mà OpenAI tung ra cuối năm 2022 không chỉ chiếm lĩnh trí tưởng tượng của người dùng mà còn làm lung lay hình ảnh “đế chế AI thầm lặng” mà Google xây dựng suốt nhiều năm.
Sự chậm chạp trong việc tung ra sản phẩm đối trọng, cộng với vài cú vấp ban đầu của Bard, khiến giới phân tích và thậm chí cả một số nhân sự kỳ cựu của Google đặt câu hỏi về tương lai của hãng.
Đã có thời điểm, những lời kêu gọi CEO Sundar Pichai từ chức vang lên như một dấu hiệu cho thấy Google đứng trước khủng hoảng uy tín hiếm thấy.
Nhưng lịch sử công nghệ luôn ưu ái những kẻ không bỏ cuộc. Và Google đã trở lại, mạnh mẽ hơn nhiều so với những gì công chúng từng nghĩ. Gần ba năm sau, Google đã thực hiện một cuộc lội ngược dòng ngoạn mục, biến mình từ "kẻ bị đe dọa" thành đối thủ đáng gờm nhất của OpenAI.
Giành lại danh tiếng
Màn trả thù ngọt ngào của Google bắt đầu bằng sự ra mắt của mô hình AI đa năng mới nhất: Gemini 3. Nhận được nhiều lời khen ngợi ngay lập tức, Gemini 3 đã chứng minh khả năng vượt trội trong các nhiệm vụ phức tạp như suy luận, lập trình, thậm chí là các tác vụ ngách.
Sức mạnh của mô hình này lớn đến mức tỷ phú công nghệ Marc Benioff đã tuyên bố chuyển từ sử dụng ChatGPT sang Gemini và “sẽ không quay lại”.
Sự thành công của Gemini 3 đã giúp xua tan mọi nghi ngờ về việc Google bị tụt hậu, đồng thời châm ngòi cho sự tăng trưởng ấn tượng của cổ phiếu Alphabet, đưa vốn hóa thị trường của công ty vượt qua Microsoft và tiến gần đến mốc 4 nghìn tỷ USD.
Khi Gemini 3 ra mắt, giới công nghệ lập tức nhận thấy sự thay đổi về chất: khả năng lập luận tốt hơn, lập trình chính xác hơn, thiết kế và xử lý tác vụ phức tạp một cách mượt mà, cùng hiệu suất vượt nhiều đối thủ trên các bảng xếp hạng quốc tế.
Với Gemini 3, Google cho thấy họ không chỉ đuổi kịp mà còn có tiềm năng vượt qua đối thủ bằng cách tận dụng thứ vũ khí mà OpenAI không có: một mô hình tích hợp dọc toàn diện.
Google tự thiết kế chip TPU, tự vận hành hạ tầng huấn luyện, tự kiểm soát nguồn dữ liệu khổng lồ từ Search, Android và YouTube. Điều này biến hãng thành hệ sinh thái AI hoàn chỉnh, nơi mọi mắt xích, từ chip đến ứng dụng, đều nằm trong quyền kiểm soát của chính họ.
Nếu ChatGPT từng khiến thế giới đánh giá thấp Google, thì thị trường chip AI lại là nơi Google gây bất ngờ theo hướng hoàn toàn ngược lại. Dòng chip TPU mà hãng phát triển hơn một thập kỷ, bất ngờ trở thành mảnh ghép chiến lược.
Việc tự thiết kế và sản xuất chip TPU, một thay thế khả thi cho GPU thống trị của Nvidia, là một đòn giáng mạnh vào các đối thủ. Bằng chứng là báo cáo gần đây cho thấy Meta Platforms đang đàm phán để sử dụng chip của Google trong các trung tâm dữ liệu của mình, một động thái khiến cổ phiếu Nvidia và các công ty chip khác chao đảo.
Lợi thế này giúp Google có toàn quyền kiểm soát hướng đi kỹ thuật của sản phẩm AI và giảm đáng kể chi phí, không như OpenAI phải phụ thuộc vào các nhà cung cấp bên ngoài.
Đây cũng là một dạng “phản đòn”. Khi OpenAI tăng tốc phát triển nhờ GPU Nvidia, Google chọn tạo ra con đường riêng, bớt phụ thuộc vào nguồn cung bên ngoài. Và khi thị trường bắt đầu có lựa chọn thay thế, Alphabet lập tức được hưởng lợi, thể hiện rõ trong mức tăng hàng trăm tỷ USD vốn hóa chỉ trong vài tuần.
Vị thế độc quyền
Bên cạnh sức mạnh công nghệ, Google còn sở hữu tài nguyên khổng lồ và vị thế thị trường không thể lay chuyển. Công ty vẫn kiểm soát 90% hoạt động tìm kiếm trên internet, mang lại một nguồn dữ liệu khổng lồ để đào tạo và tinh chỉnh mô hình AI mà OpenAI không có được. Lợi thế phân phối này đã giúp Google nhanh chóng thu hẹp khoảng cách với ChatGPT về mức độ sử dụng ứng dụng.
Về mặt tài chính, Google đang ở thế thượng phong. Họ có tỷ lệ nợ ròng thấp nhất và lượng tiền mặt ròng cao nhất so với các đối thủ lớn, cho phép chi tiêu vốn lớn cho AI mà vẫn giữ được sự linh hoạt.
Hơn nữa, việc thoát khỏi các hình phạt nghiêm trọng nhất (như chia tách) trong vụ kiện chống độc quyền gần đây đã giúp củng cố hoạt động kinh doanh quảng cáo cốt lõi, tiếp tục bơm tiền vào cuộc đua AI. Ngay tại thời điểm giới phân tích lo Google sẽ bị chia tách trong vụ kiện chống độc quyền tại Mỹ, hãng lại bất ngờ thoát hiểm.
Phán quyết cuối cùng nhẹ hơn nhiều dự báo ban đầu, mở ra một chương mới cho hoạt động tìm kiếm và quảng cáo, lĩnh vực đang tăng trưởng trở lại ngay trong bối cảnh AI tái định hình hành vi người dùng.
Ngay cả huyền thoại đầu tư Warren Buffett cũng đặt cược 4,3 tỷ USD vào Alphabet, một dấu hiệu mạnh mẽ về niềm tin vào tương lai của gã khổng lồ này.
Việc Warren Buffett, người nổi tiếng thận trọng với các cổ phiếu công nghệ, đặt niềm tin vào Google là bước ngoặt về mặt tâm lý thị trường. Đà tăng của cổ phiếu Alphabet từ đó trở thành minh chứng sống động nhất cho sự thay đổi của Google: từ hoang mang sang tự tin, từ bị hoài nghi thành được săn đón.
Theo Business Insider (BI), điều thú vị là chiến thắng của Google không đến từ một “cú đấm” duy nhất mà từ sự tổng hòa của nhiều yếu tố: mô hình mạnh, chip mạnh, dữ liệu mạnh, hạ tầng mạnh và tài chính mạnh. DeepMind, dưới quyền Demis Hassabis, đã tìm được vai trò phù hợp trong cấu trúc mới, giúp Google giữ chân nhân tài và tập trung vào các mô hình nền tảng thay vì hướng nghiên cứu dàn trải như trước.
Dù vậy, cuộc đua chưa kết thúc. ChatGPT vẫn giữ lượng người dùng phổ biến, OpenAI vẫn đổi mới nhanh, Microsoft vẫn sở hữu vị thế thâm nhập doanh nghiệp tốt hơn.
Tuy nhiên rõ ràng là không ai còn nói Google bị bỏ lại. Trái lại, họ đang được nhìn nhận như đối trọng thực sự của OpenAI, một đối thủ có đủ nguồn lực, đủ bề dày nghiên cứu và giờ là đủ sản phẩm để cạnh tranh sòng phẳng.
Nếu năm 2022 là thời khắc Google bị đe dọa, thì năm 2025 đang chứng kiến sự trả thù ngọt ngào của hãng. Gemini 3, TPU, đà tăng lợi nhuận từ điện toán đám mây (cloud) và sự trỗi dậy của công cụ tìm kiếm bằng AI đều là bằng chứng cho thấy Google đã lấy lại vị thế dẫn dắt mà nhiều người tưởng họ đánh mất vĩnh viễn.
Với xu hướng AI ngày càng đòi hỏi sức mạnh tính toán khổng lồ, kho dữ liệu lớn và khả năng kiểm soát chuỗi công nghệ từ đầu đến cuối, Google đang sở hữu nhiều ưu thế tự nhiên nhất để bứt lên. Cuộc chơi còn dài, nhưng nếu đây là cuộc đua đường trường, Google không còn là kẻ chạy sau, họ đã trở lại đúng vị trí quen thuộc: một thế lực mà ngay cả ChatGPT cũng không thể xem nhẹ.
*Nguồn: WSJ, FT, Fortune, BI
.png "Thị trường lao động Mỹ xuất hiện dấu hiệu báo động, dự đoán khả năng Fed cắt giảm lãi suất tăng gấp đôi lên 84%")
